Doop als reclamebord of als ontvangstbewijs

Beste ds. G. A. van den Brink. U heeft al veel vragen beantwoord over de doop, waarvoor dank! Toch rees bij mij nog een vraag op. U stelt namelijk dat wij kinderen dopen omdat wij ervan uitgaan dat zij tot het genadeverbond behoren, of te wel: wij veronderstellen dat zij uitverkoren zijn. De doop is een teken en zegel van dit genadeverbond en dient om het geloof te versterken. Nu hoor ik ook weleens mensen zeggen dat de doop een teken en zegel is van Gods belofte (dus niet zozeer van het genadeverbond. Al komt het misschien wel op hetzelfde neer, omdat de beloften alleen gegeven zijn aan hen die in het genadeverbond zijn?).

De doop is daarmee een bevestiging dat Gods belofte aan die persoon persoonlijk is gedaan. Hij of zij moet deze beloften door het geloof aannemen. De doop is daarmee een persoonlijke toezegging van God aan de dopeling. De dopeling kan verloren gaan als hij deze beloften niet aanneemt door het geloof. In deze visie wordt de bediening van de doop niet beperkt tot hen van wie wij veronderstellen dat zij uitverkoren zijn, omdat wij geloven dat Gods beloften verzegeld worden en niet zozeer het uitverkoren zijn. Deze laatste doopvisie lijkt me dan ook ruimer dan uw visie. Enkele vragen hierbij:

1. De laatste visie die ik beschreef: is dat eigenlijk de visie van de drieverbondenleer of komen we deze visie ook tegen bij de tweeverbondenleer?

2. Welke Bijbelse argumenten hebben de aanhangers van de laatste visie? Ik kan mij persoonlijk meer vinden in uw visie, omdat het nieuwe verbond alleen met de gelovigen is opgericht (Jeremia 31, etcetera) en de doop is daar het teken en zegel van.

3. Echter, kom je met de laatste visie niet makkelijker weg met teksten die een afval der heiligen lijken te suggereren? Ik ga dan even uit van een drieverbondenleer; want in dat geval kunnen mensen die tot het genadeverbond behoren toch verloren gaan, omdat zij niet geloofd hebben.

4. Kun je met de drieverbondenleer ook niet makkelijker teksten als Johannes 3:16 toepassen? In de visie van de tweeverbondenleer betekent het woordje “wereld” vaak de uitverkorenen. Met de drieverbondenleer kun je namelijk wel zeggen dat de Heere Jezus voor de wereld gekomen is en dat de beloften iedereen gelden, maar alleen zij die de beloften, uit genade, door een waar geloof aannemen worden gered (en behoren dus tot het verlossingsverbond).

5. Tot slot: Wat is de waarde van de doop voor iemand die in de drieverbondenleer gelooft? Immers de doop verzegelt dan Gods beloften? Maar Gods beloften gelden toch alle mensen? Alle mensen behoren immers tot het genadeverbond (wellicht dat ik deze laatste vraag beter aan een drieverbonder kan vragen).

Beste vragensteller,

Vijf vragen op een rij, dat zijn er behoorlijk wat. Ik probeer eerst een algemene toelichting te geven, dan kan daarna het antwoord op elk van je vragen beknopt zijn. We kunnen twee benaderingen onderscheiden. Volgens sommigen is de doop een bevestiging en verzegeling van het aanbod van genade, volgens anderen van het bezit van genade. Beide visies gebruiken de uitdrukking “teken en zegel van Gods belofte.” De eerste visie bedoelt ermee: God verzegelt in de doop wat Hij in het aanbod van genade belooft. De tweede visie bedoelt ermee: God verzegelt in de doop dat Hij de beloofde zaak aan de dopeling schenkt. Elk geeft dus een andere invulling aan het woord belofte. 

Zij geven tevens een andere invulling aan het woord verbond. De ene visie (drieverbondenleer) zegt dat je in het verbond bent omdat Gods genade je wordt aangeboden. De andere visie (tweeverbondenleer) zegt dat je in het verbond bent omdat je Gods genade bezit. In de ene visie is de doop als een reclamebord, in de andere als een ontvangstbewijs.

Waarom geef ik de voorkeur aan de tweeverbondenleer? Omdat de doop verzekert dat het offer van Christus mij ten goede komt (Heidelbergse catechismus zondag 26 vraag 69). Dat gaat niet over aanbieden maar over bezit. 

Ik beschrijf hier de klassieke tweeverbondenleer, zoals je deze vindt in de gereformeerde traditie. In de gereformeerde gezindte vind je een onjuiste variant waarin doop en verbond zijn ontkoppeld. Dan worden er veel mensen gedoopt die niet als leden van het verbond worden beschouwd. Je vindt dit in de Gereformeerde Gemeenten en de Gereformeerde Gemeenten in Nederland. Mijn doop is dan geen teken en zegel dat God aan mij genade schenkt, maar dat Hij aan de uitverkorenen genade schenkt.  Dit is een verwarde visie die in strijd is met de belijdenisgeschriften en voor deze variant van de tweeverbondenleer neem ik het beslist niet op.

Nu je vragen. 

1. Inderdaad beschrijf je de drieverbondenleer. 

2. Voorstanders ervan zeggen dat wij nu in het verbond zijn zoals de joden het waren in het Oude Testament (door geboorte). 

3. Er is geen afval der heiligen, dus deze vraag is me niet volledig duidelijk. 

4. De tekst Johannes 3:16 gaat over de reikwijdte van de verzoening, niet over de betekenis van het verbond. Wel zie je een parallelle structuur. De drieverbondenleer zegt hetzelfde over het verbond als wat de algemene verzoeningsleer zegt over de verzoening. In beide visies omvatten verbond respectievelijk verzoening meer mensen dan alleen de gelovigen (uitverkorenen). 

5. In de praktijk zie ik dat voorstanders van de drieverbondenleer vaak sterk overtuigd zijn van Gods welmenende aanbod van genade. Dat is winst. Zij vinden een aansporing om te geloven in hun eigen doop. Ikzelf ben van mening dat de welmenendheid al voldoende in het Evangelie openbaar komt. Daar hoeft niet de streep van doop en verbond nog eens extra onder te worden gezet. De doop is niet ingesteld om ons tot geloof te brengen, maar om gelovigen in hun geloof te versterken.

Met hartelijke groet,
Ds. G. A. van den Brink

Dit artikel is beantwoord door

Ds. G.A. van den Brink

• Geboortedatum:
  05-01-1974
• Kerkelijke gezindte:
  Hersteld Hervormd
• Woon/standplaats:
  Apeldoorn
• Status:
  Actief

242 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven