Schijnbare tegenstrijdigheid in doopformulier

Ik heb een vraag over het Doopformulier. In onze kerken wordt de doop gezien als een teken en zegel van het verbond dat God met de mensen gesloten heeft. Maar ook dat de doop alleen niet genoeg is om zalig te worden, het is een teken. Gedoopt te zijn betekent niet dat je ook een nieuw hart ontvangen hebt. Maar in het dankgebed van het formulier staat het volgende:

"Almachtige God en Vader, wij danken en loven U, dat Gij ons en onze kinderen, door het bloed van Uw lieven Zoon Jezus Christus, al onze zonden vergeven, en ons door Uw eniggeboren Zoon, en alzo tot Uw kinderen aangenomen hebt, en ons dit met den Heiligen Doop bezegelt en bekrachtigt."

Hier staat juist wel dat de zonden vergeven zijn en de kinderen aangenomen zijn als Gods kinderen, waar de Doop dan een teken van is. Kunt u dit verklaren verschil verklaren?

Beste vraagsteller,
 
Hartelijk dank voor je mooie vraag. Ik kan me voorstellen dat het tegenstrijdig lijkt als je zo op het eerste gezicht het doopformulier leest. Enerzijds wordt, zoals je zelf schrijft, de doop gezien als een teken en zegel van Gods verbond met ons en anderzijds wordt in het gebed na de doop gedankt voor de weldaden van het verbond als zouden zij door de doop ons deel zijn. De doop is inderdaad een teken en zegel van Gods verbond. God heeft het sacrament van de doop gegeven om ons de beloften van het evangelie des te duidelijker te verstaan te geven. We moeten daarom onderscheid maken tussen teken en betekende zaak. Het water van de doop is een heenwijzing naar het bloed van Christus en niet de zaak zelf. De beloften van het Evangelie door de doop betekend en verzegeld, worden pas werkelijkheid in ons door de toepassende werking van de Heilige Geest. Het zo positief spreken over de weldaden van het verbond in het dankgebed van het doopformulier, noemen we “sacramentele spreekwijze”. De opsteller van het doopformulier spreekt niet in wensende vorm of wat mogelijk het geval kan zijn, maar spreekt op positieve wijze over de beloften alsof het al werkelijkheid is. Zo waarachtig en getrouw zijn de beloften van God dat het al als werkelijkheid genoemd kan worden. Het is alles in de belofte, al hoeven we aan de vervulling van Gods beloften niet te twijfelen. Dat is geen hooggestemde taal, maar dat is de bijbelse spreekwijze. Denk aan Jesaja 9:5 "Want een Kind is ons geboren, een Zoon is ons gegeven,...", terwijl het nog eeuwenlang zal duren voordat de beloften vervuld worden. Zo waarachtig zijn de beloften van God, dat ze voor de profeet al als werkelijkheid gezien worden. In Titus 3:5 wordt de doop het bad der wedergeboorte genoemd.
 
Misschien kan ik je ook nog even wijzen op het leerstellige gedeelte in het Doopformulier, waar uiteen gezet wordt, wat het inhoudt om in de Naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest gedoopt te zijn. Als we gedoopt worden in de Naam van de Vader, zo betuigt en verzegelt ons God de Vader dat Hij ons tot Zijn kinderen en erfgenamen aanneemt (niet zal aannemen of wil aannemen, maar aanneemt). Als we in de Naam van de Zoon gedoopt worden, zo betuigt en verzegelt ons de Zoon, dat Hij ons wast in Zijn bloed (niet wil wassen of zal wassen, maar positief wast). Dat is beloftetaal. Maar als het gaat over het gedoopt worden in de Naam van de Heilige Geest, zegt ons doopformulier, dat de Heilige Geest in ons wonen en ons tot lidmaten van Christus heiligen “wil”. Daar ligt de sleutel van het verstaan van de heilige doop.

Als de Heilige Geest in ons komt, dan gaat Hij toe-eigenen alles wat de Vader en de Zoon in het vooruitzicht gesteld heeft. Door het werk van de Heilige Geest worden de beloften die in de doop betekend en verzegeld zijn toegepast. Dat is de sacramentele spreekwijze van de sacramenten. Om misverstand te voorkomen heb ik, als ik bij een doopsbediening het formulier las, in het dankgebed wel eens een woordje aangevuld. Dan wordt duidelijk, hoe het doopformulier het bedoelt. In het dankgebed voeg ik het volgende aan: "Almachtige God en Vader, wij danken en loven U, dat Gij ons en onze kinderen, door het bloed van Uw lieven Zoon Jezus Christus, al onze zonden vergeven, en ons door Uw eniggeboren Zoon, en alzo tot Uw kinderen aangenomen hebt, en ons “deze beloften” met den Heiligen Doop bezegelt en bekrachtigt. Het is beloftetaal die door de Heilige Geest toegepast en geschonken moet worden. De Heilige Geest verklaart Zich bereid om dat te doen. Hij wil het.
 
Je vraagt je misschien af, waarom heeft het doopformulier het dan toch zo geformuleerd? Als het dan misverstand in de hand werkt, dat we door de doop de weldaden zelf deelachtig zouden worden, had dat dan niet anders geformuleerd moeten worden? Moeten wij het bijbelse spreken in het formulier aanpassen aan ons niveau of dienen wij door onderwijs en overdenking op het niveau van het Bijbels spreken gebracht te worden. Nodig is, dat we Bijbels leren denken. Dan is het aloude doopformulier een machtige vertolking van wat God in het sacrament van de heilige doop heeft betekend en verzegeld. Wat is de doop dan rijk.
 
Ds. B. de Romph

Dit artikel is beantwoord door

Ds. B. de Romph

• Geboortedatum:
  17-07-1940
• Kerkelijke gezindte:
  Christelijk Gereformeerd
• Woon/standplaats:
  Noordeloos
• Status:
  Inactief

71 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven