Schuldbelijdenis na overgang andere kerk

Waarom moeten belijdende leden schuldbelijdenis doen als zij terug willen keren naar de Gereformeerde Gemeenten nadat zij met bewijs van lidmaatschap vanuit de Ger. Gem zijn overgegaan naar de CGK, de HHK of de PKN en hoeft dit niet als men overging naar de (Oud) Gereformeerde Gemeenten in Nederland?

Beste vragensteller,

Je moet onderscheid maken tussen het ‘doen van belijdenis voor de kerkenraad’ en het doen van ‘schuldbelijdenis voor de kerkenraad’. Het eerste heeft een kerkrechtelijke achtergrond en is aan de orde als iemand overkomt vanuit een kerkgenootschap met wie de Gereformeerde Gemeenten geen zogenaamde ‘correspondentieband’ hebben. Als er wel een correspondentieband is betekent dit dat kerken van verschillende kerkgenootschappen leden elkaars attestaties aanvaarden. Die correspondentieband is er tussen de Gereformeerde Gemeenten en de Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland. Als je dus lid bent van de OGGiN in plaats A en je gaat over naar de Ger. Gem. in plaats B, dan geeft de gemeente die je verlaat een attestatie af. Die wordt aanvaard door de gemeente waar je naar toe gaat. Dat betekent dat je wordt ontvangen als een belijdend lid. Je lidmaatschap (en de ambtelijke zorg over je) wordt kerkrechtelijk gezien overgedragen van het ene kerkelijke gemeente naar de andere.

Met verschillende kerkverbanden die je in je vraag noemt hebben de Gereformeerde Gemeenten geen correspondentieband (dat geldt bijvoorbeeld voor de PKN, HHK en GGiN). Dat betekent dat er geen afspraken zijn gemaakt over het aanvaarden van belijdende leden die overkomen. Kerkrechtelijk gezien betekent het dat je dan bij een overgang  eerst ‘lid af’ wordt in het kerkgenootschap dat je verlaat en daarna opnieuw belijdend lid wordt in je nieuwe gemeente (van het andere kerkgenootschap). Er wordt in dat geval geen attestatie afgegeven, maar een bewijs van lidmaatschap. Je lidmaatschap (en het ambtelijke opzicht) wordt niet overgedragen aan een andere kerkenraad, maar er wordt alleen verklaard dat je belijdend lid geweest bent.

Om belijdend lid te worden in je nieuwe gemeente, vraagt de kerkenraad je dan om ‘belijdenis voor de kerkenraad te doen’. Dat doe je op een kerkenraadsvergadering, of tijdens een ambtelijk bezoek vanuit de kerkenraad. Ik leg dat in de regel zo uit dat de kerkenraad graag wil horen dat je nog steeds staat achter de belijdenis die je ooit, in een ander kerkgenootschap, voor Gods aangezicht hebt uitgesproken. Ook wil de kerkenraad horen dat je belooft om je te voegen onder het ambtelijke opzicht van de kerkenraad, zodat ze je daar in de toekomst eventueel op kunnen aanspreken (mocht dat nodig zijn). Er worden dan een aantal vragen aan je gesteld. Als je daar “ja” op zegt, wordt aan de gemeente meegedeeld dat je met bewijs van lidmaatschap bent overgekomen uit een ander kerkgenootschap en belijdenis voor de kerkenraad hebt afgelegd.

Het doen van schuldbelijdenis is iets anders. Het is zeker geen algemene regel dat je bij een overgang van een ander kerkgenootschap naar de Gereformeerde Gemeenten schuldbelijdenis moet doen. Dat is aan het oordeel van de kerkenraad van de gemeente naar wie je overgaat. Een kerkenraad zou dat bijvoorbeeld kunnen vragen als een persoon dezelfde gemeente eerder heeft verlaten omdat hij of zij zich niet kon vinden in de prediking van een bepaalde predikant. Als zo iemand weer naar die gemeente terugkeert als die predikant vertrokken is, kan om schuldbelijdenis gevraagd worden. 

Je begrijpt, schuldbelijdenis doen is iets teers. Spreken over schuld in deze dingen mogen we niet lichtvaardig doen. Als er echter oneigenlijke redenen waren om een gemeente te verlaten kan een kerkenraad je vragen voor Gods aangezicht en ook voor de kerkenraad te belijden dat je jezelf daar schuldig over voelt en dat je vergeving nodig hebt.

M. M. van Winkelen