Vraag
Ik heb een soort obsessie voor jaloezie. Het is echt niet normaal meer. Toen ik heel klein was heb ik heel sterk ervaren dat iemand jaloers op mij was en dat dat degene heel ongelukkig maakte. En dat vond ik echt heel erg. Dat heeft een enorm diepe indruk op me gemaakt. Ik was er de oorzaak van dat iemand anders ongelukkig werd, gewoon door wie ik was. En ik was een kind... Achteraf gezien was die persoon wel behoorlijk narcistisch ingesteld, dus was het eigenlijk wel logisch dat het gebeurd is. Sinds die tijd voel ik mij (onbewust) schuldig als ik goede/ fijne dingen heb, want dan maak ik de ander ongelukkig. Ik ben nu (midden 20) echt doorgeschoten in deze gevoelens en voel me al schuldig als ik gewoon enkel en alleen maar de Bijbel lees en er van geniet. Of als ik een eigen leven leid zonder me te bekommeren of ik wel recht heb om een eigen leven te leiden of als ik een eigen persoonlijkheid heb zonder me erom te bekommeren of ik wel een eigen persoonlijkheid mag hebben. Ik durf bijna geen eigen persoonlijkheid meer te zijn en plezier te hebben... Ik weet echt niet hoe ik hier mee moet omgaan. Mijn verstand zegt lekker nuchter: laat het toch zitten, stel dat je later nog mensen op je pad tegenkomt die jaloers op je zijn om de een of andere reden. Laat ze toch stikken, het is hun probleem. Maar met mijn gevoel kan ik dit niet zeggen: ik krijg dan toch zoveel medelijden met die mensen. Jaloezie maakt een mens namelijk kapot van binnen. En als ik daar de oorzaak van ben... Ik heb heel erg nagedacht over een oplossing voor dit probleem. (Het is wel een beetje bizar dat ik me over dit probleem zo druk maak, maar goed, dat doe ik nu eenmaal.) Ik ging twee dingen denken als oplossing voor dit probleem: mensen zijn vaak niet meer jaloers op je als ze gewoon geaccepteerd hebben dat jij nu eenmaal die positieve dingen in je leven hebt die ze zelf misschien niet hebben. Daarvoor is het nodig dat je sterk in je eigen schoenen blijft staan en de houding blijft houden van: dit ben ik, en dit zijn mijn dingen en hier heb ik recht op. Als je daarentegen onzeker wordt (en mensen die al de neiging hebben om jaloers te worden) open je een deur voor ze om controle over jou te willen hebben en open je een deur voor ze om gevoelens te krijgen van jaloezie. Als je onzeker wordt en mensen zijn van binnen geneigd om jaloers te worden, nodig je eigenlijk die mensen uit om te denken: hier ben ik, doe maar met me wat je wilt, ik ben er helemaal voor jou, en jij mag beslissen wat ik wel mag en niet mag. Dan geef je de ander volledig de controle over jouw leven. Dan gaan die gevoelens van jaloezie bij de ander misschien wel weg, maar ik geloof niet dat dat een ander zo gelukkig maakt... Ik hoop dat iemand nog een beetje begrijpt wat ik hier schrijf. Ik denk wel heel ingewikkeld geloof ik. En het tweede wat ik dacht was: als iemand jaloers op je is en jij trekt je daar onbewust wat van aan en je gaat je aanpassen aan de ander, krijg je toch onbewust een hekel aan de ander. En dat verdrijft de liefde... En ik denk dat liefde, echte liefde, als je die toont naar de ander die jaloers is, maar ondertussen wel gewoon jezelf blijft en niets afdoet van wie je bent of wat je bezit, dat dat de ander gaat veranderen. Dan gaat de ander zich geliefd voelen en krijgt hij een gevoel van zelfacceptatie en zelfvertrouwen. Dus uiteindelijk is liefde naar de ander/ in combinatie met gewoon jezelf blijven denk ik de beste oplossing. Ik las op internet dat sommige mensen zelfs zelfmoord plegen omdat ze niet meer tegen jaloerse gevoelens kunnen. Dan word ik echt heel bang en denk ik: help. Als ik daar maar geen aanleiding voor ga geven in mijn leven. Die angst komt echt van vroeger af, toen ik klein was. Maar ik moet ook wel beseffen: gelukkig heeft niet iedereen op deze wereld een narcistische inslag. Ik mag mensen trouwens ook wel wat positiever zien dan ik ze nu zie. En ik moet ook veel meer vertrouwen krijgen in andere mensen (dat de meeste mensen gelukkig wel zelfrespect hebben en anderen wel dingen gunnen en wel tevreden zijn met wat ze hebben). Op dit moment spelen gevoelens van jaloezie van andere mensen naar mij toe helemaal geen rol. Ik heb op het moment zelf genoeg aan mezelf en ik heb op het moment niet echt veel dingen om jaloers op te zijn... Maar door wat ik meegemaakt heb toen ik heel klein was, is er toch een enorme angst in mij ontstaan. Stel, als ik echt weer mezelf word en het gaat opnieuw gebeuren dat mensen mij dingen niet gunnen, wat dan? Hoe moet ik daar mee omgaan? Het is ook heel raar: ik worstel op het moment zelf met best behoorlijk wat problemen, maar toch voel ik me absoluut niet zielig ofzo of minderwaardig aan andere mensen. En ik heb geen gevoelens van jaloezie naar andere mensen die het een stuk beter hebben dan mij... Ik denk dan gewoon: ik ben mezelf (wie ik ben als persoon en de waarde daarvan raak ik nooit kwijt, want God houdt van mij). Mijn leven verloopt zoals God het wil en als het anders loopt in mijn leven dan in het leven van andere mensen (minder voorspoedig), dan maakt het toch eigenlijk niet zoveel uit, want God heeft alles onder controle en Hij houdt van mij. En dat is genoeg voor mij om toch tevreden te zijn met mijn leven hoe het nu is. Ik zou zo dolgraag willen dat ik loskom van deze last op mijn schouders en gewoon mag zeggen: ik ben niet verantwoordelijk voor de gevoelens van anderen, ik ben alleen maar verantwoordelijk voor mezelf en ik mag gewoon heerlijk genieten van alles wat God mij geeft en genieten van de Bijbel enzo. Zonder dat ik me druk ga maken om allerlei onbewuste onbestemde nare gevoelens van: dit mag niet, hier heb je geen recht op, pas er vooral op dat je niet al te gelukkig wordt, want dan maak je andere mensen ongelukkig. Sorry voor dit 'rare' probleem. Ik hoop dat iemand het nog een beetje begrijpt.
Antwoord
Je bent al een heel eind gekomen met je probleem, zo te zien. Inderdaad is een ieder in de eerste plaats verantwoordelijk voor zijn of haar eigen gevoel. Dat is ook de realiteit - dat je gevoelens van een ander niet kunt veranderen. Zeker niet als die volslagen irrationeel zijn. Want in geval van heftige jaloezie is dat zo.
Het gevoel dat anderen jaloers zijn op je kan ook overigens ook overtrokken zijn. Ik weet niet of dat bij jou zou kunnen spelen? Je schrijft dat het momenteel niet aan de orde is, maar dat je vreest dat anderen jaloers op je gaan worden. Zoals je dat eerder hebt meegemaakt. Belangrijk om je te realiseren is dat je er niet zelf de oorzaak van bent als anderen werkelijk jaloers op je zijn. Een ander kan ook zelf bedenken dat wij mensen allemaal verschillend zijn, dat ieder van ons een eigen weg heeft te gaan. Dat voorspoed op het eerste gezicht niet eerlijk verdeeld is, maar dat er meer is dan op het eerste gezicht. Eigenlijk wat je zelf in het laatste stuk van je vraag opschrijft.
En als iemand dan toch jaloezie ervaart, dan kan diegene bij zichzelf te rade gaan hoe daarmee om te gaan. Iemand kan jaloezie ook positief benutten door het onder ogen te zien en te gebruiken om dingen bewust te worden. Namelijk dat die kennelijk iets bij de ander opmerkt wat die zelf graag gehad zou willen hebben. Dat kan ieder voor zichzelf doen.
Maar het is inderdaad lastig om mensen dichtbij te hebben die heel jaloers zijn. Het vraagt de nodige kracht en wijsheid om daarmee om te gaan. Namelijk om je goed te realiseren wat bij jou hoort (aan verantwoordelijkheid) en wat bij de ander. Jaloerse mensen kunnen je schuldgevoelens bezorgen of op nog heftiger manieren hinderen en tegen je gericht zijn. Als dat zo is dan zou ik je toch aanraden om dat te delen met iemand die je vertrouwt in je omgeving. Om je eigen indruk te checken en om support te krijgen voor hoe met de jaloerse persoon om te gaan. Misschien dat dat de angst wat kan verminderen en kan relativeren.
Ik krijg allerlei voorstellingen voor me bij wat je ervaringen zouden kunnen zijn. Maar dat weet ik natuurlijk niet. Boodschappen uit het verleden -dat je geen recht hebt op iets goeds, niet mag genieten, of niet mag genieten als het gaat om iets specifiek voor jou- kunnen heel sterk zijn. Ik zou je willen aanmoedigen om die met kracht uit te dagen en te weerleggen. En wat je opgeschreven hebt in je vraag ook echt in de praktijk te brengen. Ook daar kun je misschien wel wat steun van anderen bij gebruiken.
En wat je schrijft over de liefde vind ik heel mooi. Ik ben het daar helemaal mee eens. Al vraagt het soms wel heel veel hoop en verwachting en krijg je soms zelf de uitwerking niet te zien.
Je voelt je ook geliefd. Door God. Dat is de basis voor een positieve houding t.o.v. jezelf. Deze positieve kijk op jezelf en op anderen kan je vertrouwen geven om dankbaar en blij te zijn en om de ander op een positieve manier (niet op een angstige manier) te dienen.
Els de Bruin
