Echo laten maken van ongeboren leventje

Misschien een rare vraag. Onder de christelijke zuil worden veel dingen niet geaccepteerd omdat het tegen Gods Woord is. Maar hoe zit dit met echo’s van het ongeboren leventje? Is dit wel Bijbels? Het valt mij op dat steeds vaker mensen (vooral uit de kerken) al vooraf weten wat het geslacht van het kindje wordt. Maar Bijbels is het misschien niet als we de Bijbel open slaan en Gods Woord laten spreken zoals bijvoorbeeld Prediker 11 of Psalm 139. Ik sprak hier met een collega over. Ze gaf als reactie: “Maar de Bijbel is in een andere tijd geschreven.” Ik vroeg: “Waarom lezen wij de Bijbel dan nog? Ik dacht dat Gods Woord voor alle tijden is en eeuwig is dus ook voor deze tijd.”

In relatie tot genoemde teksten zou Gods Woord liegen, want tegenwoordig met echo’s kan zelfs de mens weten hoe de beenderen zijn in de moederschoot of hoe de ongevormde klomp gevormd wordt. Hoe ziet u dit? Kunnen wij als christen wel echo’s laten maken in het licht van de bovengenoemde Bijbelteksten? En er wordt dan vaak gezegd: “Ja maar we kunnen er dan op tijd bij zijn bij afwijkingen.” Ook dat vind ik een angstige tendens. Kan en mag dat? Zou de Heere niet weten wat goed voor ons is? Waarom willen wij alles van te voren weten?

Geachte vragensteller/-stelster,

Uw vraag bevat aspecten die over het gezag van de Heilige Schrift gaan, over kennis verwerven, het al dan niet inzetten van technische hulpmiddelen om zaken te weten te komen, enz. Hoe letterlijk hebben wij de Bijbel te lezen? Hoe tijdgebonden zijn bepaalde aspecten? Mogen wij ons inspannen om dingen, die van nature (wellicht: opzettelijk door de Heere voor ons) verborgen zijn, door bepaalde technieken zichtbaar te maken? Mogen wij van tevoren (willen) weten wat God voor ons in de toekomst verborgen houdt? Vragen waar een predikant of theoloog wellicht een ander antwoord op zal geven dan een bioloog, gynaecoloog, verloskundige of technicus. Vanuit de (medische) ethiek komen daar ook nog aspecten bij als: waarom, met welke intentie wordt iets gedaan (of nagelaten), wordt -om iets goeds te bewerkstelligen- dit ook via een goede weg bereikt, etc. Het is dus de vraag of een antwoord de vragensteller zal bevredigen. Toch zal ik u proberen mee te nemen in een aantal denkrichtingen.

Is de Bijbel tijdgebonden? Het zal duidelijk zijn dat er zaken in de Bijbel staan die typisch ‘van die tijd’ waren, of soms ook ‘van die streek´. Om maar direct in te steken op het onderwerp gezondheidszorg: men wist nog niet zo veel af van ziekten, hun oorsprong en eventuele behandeling. Als iemand maanziek werd genoemd, weet men zijn symptomen aan de werking van de (volle) maan. Tegenwoordig wordt zo iemand epileptisch genoemd en zijn er medicijnen om die aanvallen (insulten) te voorkomen. De Bijbel beschrijft diverse keren dat mensen van de duivel bezeten zijn. Nu wordt daar toch genuanceerder tegenaan gekeken en verondersteld dat die mensen ofwel een verstandelijke handicap hadden, ofwel een psychiatrische aandoening hadden of soms ook met buitengewoon enthousiasme konden reageren. Heel sterk is dat ten aanzien van de functie van het hart: met hart en ziel loven laat duidelijk zien dat aan het hart meer eigenschappen werden toegedicht dan alleen een pompfunctie. En zo zijn er vele voorbeelden te noemen.

Dat wil niet zeggen dat dit in mindering te brengen is op de zeggingskracht van de Bijbel. Het heeft ook niets met Schriftkritiek te maken, want dàt zijn juist pogingen om de autoriteit van de Bijbel te verzwakken. Maar men moet zich wel realiseren dat de Bijbel met de kennis van toen en door de ogen van de tekstschrijver geschreven is. Sommige dingen staan er in omdat dit vanuit, zoals in de Psalmen, een poëtisch enthousiasme is geschreven en meer de bedoeling of gemoedstoestand van de schrijver aangeeft (waarop we trouwens heilig jaloers kunnen zijn), dan dat we dat moeten verabsoluteren. Als de betrouwbaarheid van God wordt vergeleken met een rots, en er nu via het nieuws wordt vernomen dat er van een grote rots plotseling grote brokken zijn losgeraakt, komt dat toch niet in mindering op het beeld van het betrouwbare, rotsvaste Godsvertrouwen? Als Prediker en David zeggen dat de mens de beenderen in de moederschoot niet kan zien, refereren zij in feite aan de stand van zaken zoals die toen gold. De techniek was daartoe nog niet in staat. Dat de Heere in die tijd de enige was die dat kòn, wil niet automatisch inhouden dat Hij dan ook degene is Die dat alleen màg.

Ik begrijp uw terughoudendheid overigens wel. Als een mens in staat is om onder de microscoop de samensmelting van eicel en zaadcel waar te nemen, dus de vorming van een nieuw leven met een onsterfelijke ziel, dan is diegene bij wijze van spreken de Heere op Zijn vingers aan het kijken. Datzelfde gevoel zou ook kunnen optreden bij het ‘bespionneren’ van ongeboren leven door middel van een echo. Maar naar mijn gevoel is alleen deze objectieve waarneming, hoe voyeuristisch die ook kan overkomen, niet direct op Bijbelse gronden af te keuren. Hoe vaak zegt God niet: “Aanschouw (en dan noemt Hij een facet van Zijn schepping)...” Hij is terecht trots op het werk Zijner handen, wij mogen daar naar kijken. Ook de schepping in wording.

Heel anders kan het zijn met het motief: waarom wil iemand deze details weten? Het kan louter nieuwsgierigheid zijn, of wellicht bewondering. Maar helaas wordt de echoscopie ook vaak gebruikt (met name de 20-weken echo) om bepaalde afwijkingen aan de ongeboren vrucht te constateren, hetgeen bij veel vrouwen in dat geval dan leidt tot het laten uitvoeren van een abortus provocatus. Dat is, vanuit Bijbelvaste principes, ten zeerste verwerpelijk. De Heere Jezus laat tijdens Zijn omwandeling op aarde zien dat Hij juist oog had voor het zwakke, het onvolmaakte. Het is overigens wel voorgekomen dat vrouwen die van plan waren om een abortus provocatus te laten plegen, bij het zien van echobeelden besloten om van die abortus af te zien...

Tenslotte uw vraag: “Waarom willen wij als mensen alles weten?” Zit daar ten diepste niet de oer-eigenschap van de mens achter, die hem in het paradijs noodlottig is geworden: het als God willen zijn. Niet voor niets zegt de Prediker: Wie kennis vermeerdert, vermeerdert smart. Het is niet voor het eerst, dat een zwangerschap van vreugd wordt beroofd omdat op de echo ‘iets’ te zien is, maar de moeder besluit om het kindje niet weg te laten halen. Als dan bij de geboorte er geen afwijkingen blijken te zijn, wenst de moeder dat zij die echo nooit had laten maken... Laten we elkaar om deze zaken, waarbij er zaken heel gevoelig kunnen liggen, niet veroordelen.

Johan Boeijenga

Dit artikel is beantwoord door

J. Boeijenga

• Geboortedatum:
  26-05-1958
• Kerkelijke gezindte:
  Hersteld Hervormd
• Woon/standplaats:
  Nunspeet
• Status:
  Actief

66 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven