Psalm 22 over het lijden

Deze vraag heb ik niet kunnen terugvinden in het "Pasen dossier" (welke overigens erg verhelderend is, fijn dat dit overzicht er is). Als ik het goed begrepen heb, is de algemene leer in de kerk dat Jezus (tijdelijk) verlaten is door Zijn Vader aan het kruis. Dit wordt gebaseerd op Zijn uitspraak: "Mijn God, mijn God, waarom hebt U mij verlaten", wat tevens voorspeld is in Psalm 22. Nu gaan mijn vragen over Psalm 22 en de betrekking hiervan op Jezus.

1. Kunnen we ervan uitgaan dat elk vers van Psalm 22 spreekt over het lijden van Jezus aan het kruis, of alleen een paar gedeelten van deze psalm?

2. Zo ja, hoe zit het dan met vers 22b ("Ja, U hebt mij verhoord"), nadat Hij smeekt tot God om verlossing. En hoe zit het met vers 25 "Want Hij heeft de ellendige in zijn ellende niet veracht en niet verafschuwd; Hij heeft Zijn aangezicht niet voor hem verborgen, maar Hij heeft gehoord, toen hij tot Hem riep." Hier staat dat Hij (God de Vader?) Zijn aangezicht niet voor hem (Jezus?) heeft verborgen. Is Jezus dan toch verlaten aan het kruis? Of is God snel weer bij Hem teruggekomen nadat Jezus riep: "Mijn God, mijn God, waarom hebt U mij verlaten." Hoe moet ik dit zien?

3. Als Jezus dan wel verlaten is geweest aan het kruis, waarom was dit dan? Want is alleen de straf voor de zonden van de wereld op Hem gekomen (wat betekent dat Hij ten alle tijden dus ook rein en heilig is gebleven, ondanks dat God Zijn toorn over Hem uitgoot)? In dat geval werd een scheiding tussen de Vader en de Zoon niet veroorzaakt doordat de zonde tussen Hen 'instond', maar puur omdat scheiding van de Vader een deel is van de straf voor onze zonden. Of is Hij ook echt 'vuil geworden' door onze zonden en heeft Hij toen de straf gedragen (alsof onze zonden als het ware over Hem uitgestort zijn), waardoor God Zijn gezicht van Jezus zou hebben afgekeerd.

4. Hoe zit het met de Drie-eenheid als Jezus totaal gescheiden zou zijn geweest van de Vader, was God dan tijdelijk een Twee-eenheid op dat moment? Hopelijk kunt u wat orde brengen in mijn gedachten en vragen t.a.v. dit onderwerp.

Beste vrienden,

Het is goed dat we alle aspecten van het lijden en sterven van Jezus nagaan. Die aspecten zijn al een veelkleurige diamant. Nu is dit kruiswoord inderdaad een bijzonder kruiswoord. Het is volgens de christelijke uitleg hoogstwaarschijnlijk het middelste kruiswoord. Toen was het lijden het zwaarst. Dit kruiswoord spreekt ons van de Godverlatenheid aan het kruis. Die Godverlatenheid is ook volgens  onze Heidelbergse Catechismus de nederdaling ter helle geweest. Daar wordt in de verklaring ook verwezen naar Psalm 22.

Nu stel je verschillende vragen over dit woord, genomen uit Psalm 22. Vooraf aan deze uitleg zou ik willen zeggen met Luther dat je in de Psalmen Christus in het hart ziet en ook de christen. Jezus heeft Zelf heel de Schrift vervuld. Daarop wijst Jezus Zelf in de verschillende Bijbelgedeelten, dat de Schrift moest vervuld worden. Dat zegt Hij o.a.  in Lukas 24 , waarin Hij uitdrukkelijk wijst op de Psalmen, die Hij vervuld heeft ( Lukas 24:44). Daarom kunnen we zeggen dat het inderdaad onderwijs van Jezus Zelf was, dat Hij Zelf helemaal de Schriften vervulde. David heeft natuurlijk dit gebed als eerste gedicht, maar de woorden hadden een verreikende profetische betekenis die in Jezus volmaakt in vervulling gingen. In Jezus kregen ze een volmaakte toepassing. Opvallend is dat vers 23 ook geciteerd wordt uit Hebreeën 2 als vervulling van wat Christus gedaan heeft.

Maar nu is je vraag: Hoe zit het dan met vers 22: "U hebt mij verhoord", volgens de HSV en zoals ook de kanttekening van de SV als een duidelijke verklaring aangeeft. Dit kunnen we in de eerste plaats op David zelf betrekken, dat de Heere hem verhoord heeft. Of je dit ook kunt toepassen op Christus in profetisch licht? Hier  zien we de lijnen met het oog op de prediking van het Oude Testament. We mogen inderdaad steeds letten op de vervulling in Christus. Daarin is Christus met name in Lukas 24:27 en 44 voorgegaan. In de eerste plaats zou ik dit vanuit Psalm 22 op David betrekken, die verhoring ontving. Hij heef toch als eerste die Psalm geschreven. Maar we kunnen deze woorden ook toepassen  op het lijden van Christus. Hij is volkomen verhoord op grond van Zijn lijden en sterven. Want God heeft Hem opgewekt uit het graf. Op grond daarvan mogen we zeggen dat Jezus niet in de Godverlatenheid hoefde te blijven, maar dat Hij aan het kruis de eeuwige hel gedragen heeft. Zo heeft Hij plaatsvervangend betaald voor onze zonden.

De Godverlatenheid aan het kruis was een korte tijd, maar was gelijk aan een eeuwigheid van lijden, die Jezus heeft gedragen. Het was namelijk zielenlijden. Het lichamelijk lijden van een gekruisigde had medisch tot gevolg dat er geen plekje was op het lichaam waar de pijn niet gevoeld werd. En dan nu te bedenken dat Christus nooit enige zonde gedaan had en volmaakt rechtvaardig en heilig was. Dan was dit een eeuwigheid van lijden voor Hem, de zondeloze Christus.

Het kruis is wel genoemd de grote bliksemafleider op het huis van de wereld. Daarom was Hij Zoon van God om dit te kunnen dragen. Dus we kunnen zeggen dat Hij inderdaad heel Psalm 22 vervuld heeft, maar dan nog veel meer dan David.  Zijn straflijden was genoeg,  zodat Hij inderdaad verhoord werd.

Als je nu vraagt waarom dat gebeurde, dan zijn dat inderdaad onze zonden. Een duidelijke verklaring acht ik nog altijd vraag en antwoord 44 van zondag 16 van de Heidelbergse Catechismus, waar gesproken wordt over de troost van de nederdaling ter helle. Zo kunnen we inderdaad zeggen dat de straf tegen de zonden van het menselijk geslacht op Hem gelegd werd. Lees en vergelijk daarbij ook zondag 15 van de Heidelbergse Catechismus. Bestudeer daarbij de tekstverwijzingen waarnaar deze catechismusantwoorden verwijzen. Daarbij mogen we zeggen dat Jezus nooit enige zonden gedaan heeft in gedachten, woorden en werken, maar dat Hij wel helemaal tot zonde is gemaakt door alle zonden op Zich te nemen.
 
Wat de verhouding van de goddelijke natuur betreft, moeten we zeggen, dat we Jezus niet genoeg in het vlees kunnen trekken (Luther en Kohlbrugge). Hij was daarbij volkomen mens en Zijn Godheid had Hij verborgen. Maar toch was Hij ook God. Daardoor kon Hij het uiterste lijden verdragen. Anders zou Hij helemaal als mens verteerd zijn vanwege die toorn van God.

We kunnen niet zeggen dat God toen een twee-eenheid was, toen Hij leed aan het kruis, maar wel dat Jezus Zijn Godheid verborg. Verhelderend zijn daarbij de artikelen 18 tot 23 van de Nederlandse Geloofsbelijdenis. Die artikelen geven een duidelijk antwoord op deze vragen van de tweenaturenleer, die zelfs in de geschiedenis van de kerk heel veel zorg en moeite hebben gegeven om de zaken helder te belijden. Maar Hij bleef werkelijk God. Daardoor werd Hij niet alleen door Zijn Vader en door de Heilige Geest  op de derde dag opgewekt uit de dood (passief), maar is Hij ook als Gods Zoon door Zijn goddelijke kracht opgestaan (actief). Daarom is Zijn godheid nooit gescheiden geweest van Zijn menselijke natuur. Zo kunnen we zeggen dat de tweenaturenleer van Christus een bijzonder goddelijk mysterie is.

Wat de plaats van de Vader en de Zoon betreft, weten we dat de Vader Zijn Zoon van Zich heeft gescheurd, opdat Hij alle schuld zou dragen. Daarvan lezen we in Romeinen 8:31-39. Het is een onbegrijpelijk wonder dat God dit gedaan heeft om ons te redden. Toch lezen we heel duidelijk dat Jezus inderdaad moest lijden en sterven. Dat kun je zelfs veel keren lezen in de evangeliën, vooral herhaaldelijk in het Lukasevangelie, vooral in hoofdstuk 24. Op dat straflijden wijst ook  vooral Jesaja 53, het hoofdstuk van de lijdende Knecht des HEEREN. Daarnaar heeft ook Filippus verwezen, toen hij de kamerling moest onderwijzen (Handelingen 8).  Verder zou ik willen wijzen op 2 Korinthe 5, waarin duidelijk wordt gezegd, dat Jezus tot zonde gemaakt is (vers 21).

Ik hoop, dat je deze hoofdstukken biddend onderzoekt. Met ons verstand is die weg niet te begrijpen. Dat geldt ook van de tweenaturenleer van Christus. Daarom bidt maar om geloof en je zult zien dat de verzoening door voldoening de kern is van het christelijke geloof.  

Lunteren,
Ds. P. Molenaar

Dit artikel is beantwoord door

Ds. P. Molenaar

• Geboortedatum:
  22-05-1945
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Lunteren
• Status:
  Actief

105 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven