Verschillende versies van het doopformulier

Pas kwam ik erachter dat er een klein verschil bestaat tussen verschillende versies van het doopformulier. Aan het einde van de derde hoofdsom staat de volgende zinsnede in de GBS-versie: "overmits de Doop een zegel en ontwijfelbaar getuigenis is, dat wij een eeuwig verbond met God hebben." In bepaalde edities van bijv. Jongbloed staat: "overmits de Doop een zegel en ontwijfelbaar getuigenis is, dat wij een eeuwig verbond der genade met God hebben." Van waar dit verschil?

De GBS volgt in haar uitgaven van de liturgische formulieren de tekst zoals die definitief is vastgesteld op de Dordtse Synode van 1618-1619. Een uitgever heeft namelijk niet het recht om een door de synode vastgestelde tekst eigenmachtig te veranderen.

Het doopfor¬mulier is in 1566 opgesteld door Petrus Datheen. Op verzoek van de Dordtse Synode van 1574 is het ingekort; de synode vond het te lang voor gebruik in de kerkdienst. De Dordtse Synode van 1618-1619 heeft de tekst van de formulieren, waaronder het doopformulier, definitief vastgesteld. In deze tekst staat: “Dat wij een eeuwig verbond met God hebben.”

Zo staat het ook in het kerkboek achterin de zogenaamde Flakkeese Bijbel (1897). Deze editie van het kerkboek, die is verzorgd door prof. dr. F. L. Rutgers, houdt zich zo zorgvuldig mogelijk aan de officiële, authentieke, door de Dordtse Synode vastgestelde tekst. Rutgers heeft bij deze zinsnede de volgende kanttekening: “In de sedert ruim 2½ eeuw gangbare redactie is hier aan het woord verbond nog toegevoegd: der genade.” De woorden "der genade" zijn er dus later bij gezet.

De tekst van de formulieren in de Jongbloedbijbels en -psalmboeken is eveneens gebaseerd op de Rutgers-tekst. Door nauwkeurige controle heeft de GBS ten opzichte van de Jongbloed-tekst enkele verbeteringen kunnen aanbrengen (L.M.P. Scholten, "Het Schriftbewijs bij onze Heidelbergse Catechismus", in: StandVastig, december 2005).

Dat het in genoemde zinsnede over het genadeverbond gaat, is overigens evident. Enkele zinnen eerder in het doopformulier staat: “Want als wij gedoopt worden in den Naam des Vaders, zo betuigt en verzegelt ons God de Vader dat Hij met ons een eeuwig verbond der genade opricht.”

Ik hoop u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd.

Met vriendelijke groet,
Lennart van Belzen, redactioneel medewerker GBS

Dit artikel is beantwoord door

Gereformeerde Bijbelstichting

• Kerkelijke gezindte:
  Divers
• Woon/standplaats:
  Leerdam
• Status:
  Actief

42 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven