11 vragen over het bijbelboek Job

Ik heb een aantal vragen over het boek Job. Ik heb pas het boek gelezen, maar ik vind het moeilijk om nu echt de essentie ervan te begrijpen. Hier mijn vragen, ik hoop dat het er niet teveel zijn:

1. In Job 1:6 staat dat de duivel bij God op bezoek kwam in de hemel. Maar hoe kan de duivel nu in de hemel komen, waar alles goed is? Hoe kan God de duivel zo dicht bij hem dulden, als hij de zonde al zo haat?

2. Job 3:8: Ik snap niet wat dit vers betekent. Wie zijn het die het licht wekken bijvoorbeeld? En wat heeft de duivel daarmee te maken?

3. In Job 9 lijkt het net of Job zegt: ik ben onschuldig maar dat maakt niet uit voor God (vs. 15, 17, 22). God vernietigt heiden en onschuldige (vs. 22). Maar dat is toch helemaal niet zo? Het lijkt net of Job God hier vals beschuldigt.

4. Job 29:18: Een feniks is toch een fantasiedier, een magisch dier? Denkt Job echt dat hij zelf zijn dagen kan verlengen?

5. Job 36:27: Wat betekent het dat God de regen door Zijn nevels zeeft?

6. Job 37:13: Ik heb altijd gehoord dat de donder een teken is van Gods boosheid. God komt juist vriendelijk in de stilte en niet in de donder, zo was het bij Mozes toch geloof ik op de berg? Hoe kan de bliksem nu een teken van Gods liefde zijn, als die bliksem iemand kan doden?

7. Job 37:20: Hier suggereert Job dat God hem misschien helemaal niet te horen krijgt.

8. Job 41:11: Een krokodil die vuur spuwt? Gaat het hier niet om een draak?

9. Job 42:7: Hier beloont God Job voor zijn goede woorden. Dat snap ik niet. Job heeft toch ook slecht gesproken van God, tenminste zoals ik het lees. 10. Job 42:10: Job krijgt van alles het dubbele, maar het aantal kinderen blijft hetzelfde, want dat waren er al tien.

11. Job 42:11: Waarom worden zijn broers en familie niet door God toegesproken? Zij hebben Job toch maar mooi laten zitten. En zijn vrouw zei dat hij God moest verlaten en sterven. En nu krijgt hij weer tien kinderen bij die vrouw! Ik neem althans aan dat het dezelfde vrouw was. Dan heb je als Job zijnde toch ook geen zin meer om zo'n vrouw terug te nemen? Dit waren ze allemaal, maar mijn kernvraag is hoe God kan zeggen dat Job goed over Hem gesproken heeft als Job ook dingen zegt als: wie zegt dat de gebeden Hem bereiken?

Het boek Job is ook in de Nederlandse vertalingen (ook de SV) moeilijk te begrijpen. Gebruik een goede verklaring;  bijv. in de serie Korte verklaring: Het boek Job, opnieuw uit de grondtekst vertaald en verklaard, door dr. J. H. Kroeze; Kampen 1960.

Vraag 1: In Job 1:6 staat dat de duivel bij God op bezoek kwam in de hemel. Maar hoe kan de duivel nu in de hemel komen, waar alles goed is? Hoe kan God de duivel zo dicht bij hem dulden, als hij de zonde al zo haat?

-Reactie. De duivel is een gevallen engel (het hoofd van de gevallen engelen). Hij kan op verzoek best (met boze bedoelingen) een gesprek hebben met de Schepper in de hemel. Daartoe wordt hem voor een ogenblik toegang verleend in het genoemde vers. Satan doet het voorkomen, alsof Job de Heere vreest, omdat het hem voor wind gaat. Die valse beschuldiging (satan = tegenstander/wederpartijder; vgl. Zach.3:1) moet ontzenuwd worden.

Vraag 2: Job 3:8: Ik snap niet wat dit vers betekent. Wie zijn het die het licht wekken bijvoorbeeld? En wat heeft de duivel daarmee te maken?

-Reactie. Job vervloekt opstandig en in bittere smart zijn geboortedag (vss.4 en 5) en de nacht waarin hij ontvangen is (vss.6-10). Was hij maar direct bij zijn geboorte gestorven of als een misdracht ter wereld gekomen. Vs.8: de vervloekers van dagen (tovenaars, die van het vervloeken hun werk maken?) mogen die dag van Jobs geboorte vervloeken. Het tweede deel van dit vers (Die bereid zijn hun rouw te verwekken) kan betekenen: zij die stem geven aan allerlei rouw, leed en droefheid. Wellicht beter te vertalen als: zij die er bedreven in zijn de Leviathan op te hitsen. De dagvervloekers hitsten de Leviathan op (vgl. Ps.104:26;  Ps.74:14; Jes. 27:1. De Leviathan is een veelkoppig monster (zeegedierte zoals in Job 40:20 en Job 41:1). De dagvervloekers zijn erin bedreven om deze oergestalte op te hitsen, zodat hij veel kwaad kan doen (het verwekken van duisternis of van stormwinden die de zee beroeren). Kortom, Job roept hier a.h.w. alle machten die vloek en onheil bewerkstelligen op om de dag/nacht van zijn geboorte/ontvangenis te vervloeken. Job zat bepaald diep in de put. Kanttekeningen van de SV: “Het woord in het oorspronkelijke schijnt te komen uit de Syrische taal van het woord levijah, betekenende rouw, leed,  droefheid. De rouw te verwekken is dan: de rouw met velerlei klacht, gekerm en gehuil te vernieuwen. Anderen behouden hier het woord leviathan, verstaande daardoor het zeegedierte van Job 40:20/41:1 en door die bereid zijn hem te verwekken: de stormwinden, die de zee beroeren. Sommigen zette het over: hun gezelschap.”

Vraag 3: In Job 9 lijkt het net of Job zegt: ik ben onschuldig maar dat maakt niet uit voor God (vs. 15, 17, 22). God vernietigt heiden en onschuldige (vs. 22). Maar dat is toch helemaal niet zo? Het lijkt net of Job God hier vals beschuldigt.

-Reactie. Job 9:22 kan als volgt uitgelegd worden: Omdat het toch hetzelfde voor mij is of ik me stil houd (berust) of spreek (verzet), zeg ik het maar: rechtvaardig en goddeloos verdelgt Hij (vs.22b). Job verzet zich in feite dus tegen God, als zou God geen onderscheid maken tussen de rechtvaardige (vrome) en goddeloze. Job gaat hier dus wel heel ver in zijn klacht. Hij is de wanhoop nabij. Hij zegt voortdurend, dat hij vroom/ onschuldig is. God vals beschuldigen? Nee, dat is hier niet aan de orde. Job kan in het handelen van God geen ‘recht’ zien.

Vraag 4: Job 29:18: Een feniks is toch een fantasiedier, een magisch dier? Denkt Job echt dat hij zelf zijn dagen kan verlengen?
 
-Reactie. Volgens de Joodse (na-christelijke verklaring wordt hier gedacht aan: de sage van de fenix die in de oudheid zeer bekend was. Een wondervogel die honderden jaren kon leven en in zijn nest door de zon in vlam gezet, verbranden om vervolgens verjongd uit de as weer op te staan. Job zou dan het beeldmateriaal van deze sage gebruiken om uit te drukken, dat hij dacht een hoge leeftijd te zullen bereiken (Job 42:17). Maar het is zeer de vraag, of Job met deze sage (uit de Griekse oudheid) op de hoogte was. Andere vertaling (SV): En ik zeide: Ik zal in mijn nest (Kantt. SV: in mijn huis/onder de mijnen) de geest geven (sterven) en ik zal de dagen vermeerderen als het zand (Kantt.SV: dat is, in grote veelheid; zie Gen. 41:49). Dus: Job dacht in goede ouderdom te zullen sterven.

Vraag 5: Job 36:27: Wat betekent het dat God de regen door Zijn nevels zeeft?

-Reactie. Job zegt: God is groot en wij begrijpen het niet (vs.26). Vs.27a (Nieuwe Vertaling): God trekt de waterdruppels omhoog (verdamping van de zee). Tweede deel van vs.27 (Nieuwe Vertaling): welke de nevel verdichten tot regen. KV vertaalt vs. 27b: Hij zeeft ze als regen voor de vloed; dit zou volgens sommige verklaarders betekenen, dat God boven in het uitspansel water in de vorm van regendruppels ontleent aan de wateren die boven het uitspansel zijn en daardoor de wateren die onder het uitspansel zijn, de vloed in stand houdt. Maar het vers is heel duister. De Kanttekeningen SV zeggen: Te weten, die hier beneden zijn en voornamelijk in de zee. Deze trekt God opwaarts, door de dampen daaruit rijzende, in de lucht, alwaar zij ineen klonteren en wolken worden; zie Gen. 2:6. Dit lijkt mij een alleszins begrijpelijke verklaring.

Vraag 6: Job 37:13: Ik heb altijd gehoord dat de donder een teken is van Gods boosheid. God komt juist vriendelijk in de stilte en niet in de donder, zo was het bij Mozes toch geloof ik op de berg? Hoe kan de bliksem nu een teken van Gods liefde zijn, als die bliksem iemand kan doden?

-Reactie. Je hebt gelijk: God komt in het suizen van een zachte stilte. Maar hier gaat het over de bliksemstralen die stipt uitvoeren wat God beveelt, door God als roede (tot straf) worden aangewend of tot goedertierenheid/genade. Zie ook Job.36:31. Bliksem en onweer kunnen schade aanrichten (als straf van God); maar ook wordt de groei der planten erdoor bevorderd worden en dat is een zegen. Het laatste kan ook betekenen, dat God Zijn vijanden soms door de bliksem treft (vgl. 1 Sam.7:10; Ps.18:15; 144:6).

Vraag 7. Job 37:20: Hier suggereert Job dat God hem misschien helemaal niet te horen krijgt.
 
-Reactie. De kanttekeningen SV zeggen: Zal iemand Gode durven verhalen en voorstellen, hetgeen ik zou mogen voorgenomen hebben kwalijk van God te spreken? Te weten, gelijk gij, o Job, van God en zijn regering gesproken hebt. Dus dit zou kunnen betekenen: Het uitoefenen van kritiek op Gods bestel, staat gelijk aan zijn eigen ondergang zoeken.

Vraag 8. Job 41:11: Een krokodil die vuur spuwt? Gaat het hier niet om een draak?

-Reactie. In Job 40:20 wordt net als in Job 3:8 de Leviathan genoemd = een mythologisch monster van de oervloed. Uit de beschrijving zou kunnen blijken, dat de krokodil is bedoeld. Maar het Hebreeuws heeft echter geen woord voor krokodil. Dus liever: Leviathan of zoals u wilt: een draak.

Vraag 9: Job 42:7: Hier beloont God Job voor zijn goede woorden. Dat snap ik niet. Job heeft toch ook slecht gesproken van God, tenminste zoals ik het lees.

-Reactie. Job heeft de stelling, dat alle lijden straf op de zonde is en alle voorspoed beloning van deugd, weersproken. En daarover laat de Heere tegenover de vrienden van Job Zijn goedkeuring horen. Intussen is Job ook wel ver gegaan in het feit, dat hij Gods rechtvaardigheid in twijfel trok. Maar die woorden heeft Job teruggenomen en er berouw over getoond.
 
Vraag 10. Job 42:10: Job krijgt van alles het dubbele, maar het aantal kinderen blijft hetzelfde, want dat waren er al tien.

-Reactie. Correct; lees vs.14.

Vraag 11: Job 42:11: Waarom worden zijn broers en familie niet door God toegesproken? Zij hebben Job toch maar mooi laten zitten. En zijn vrouw zei dat hij God moest verlaten en sterven. En nu krijgt hij weer tien kinderen bij die vrouw! Ik neem althans aan dat het dezelfde vrouw was. Dan heb je als Job zijnde toch ook geen zin meer om zo'n vrouw terug te nemen?
 
-Reactie. Job heeft inderdaad de goede contacten met zijn familie gemist (lees Job19: 13, 14, 19); dat behoorde bij het grote leed dat hem trof. “Zij kwamen dus wel wat laat met hun beklag”, zegt een verklaarder terecht. Maar ze hebben er vermoedelijk ook wel erg tegenop gezien om Job in zijn ellende te ontmoeten. Daarover echter worden ze in dit geval niet door God bestraft. Job krijgt een rijke zegen van God; een rijke kinderzegen ook; een bijzondere gunst van God (Ps.127:3-5; 128:3; Spr.17:6). Job had weer zeven zonen en drie dochters (Job 1:3). Van een nieuw huwelijk van Job horen we niets. Job leefde nog 140 jaar (tweemaal een normaal leven; Ps.90:10). Ook zijn vrouw zal wellicht nog levenskrachtig zijn geweest. Tenslotte: verzoening met God mag toch ook betekenen: verzoening onderling (ook in een huwelijk).

Ds. C. den Boer (Barneveld)

Dit artikel is beantwoord door

Ds. C. den Boer

• Geboortedatum:
  20-04-1931
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Barneveld
• Status:
  Inactief

241 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven