Verkiezing is een onveranderlijk voornemen van God

Vraag aan ds. G. A. van den Brink. In uw lezing nr. 3 “Uitverkiezing” (zie onder), stelt u met eerbied gesproken, dat God geen filmmaker maar een kunstenaar is waarvan het resultaat van het kunstwerk bij aanvang geenszins vaststaat. Hierbij moest ik denken aan de volgende tekst: Romeinen 9:21: “Of heeft de pottenbakker geen macht over het leem, om uit denzelfden klomp te maken het ene een vat ter ere, en het andere ten onere?” In zoverre kan ik dus met u meegaan dat Gods plan/voornemen in de tijd vorm krijgt en wordt uitgevoerd.

Aan de andere kant lees ik het volgende in de Dordtse leerregels hoofdstuk 1.7: “Deze verkiezing is een onveranderlijk(!) voornemen Gods, door hetwelk Hij vóór de grondlegging der wereld een zekere menigte van mensen... heeft uitverkoren in Christus.” Hiervoor worden in Dordtse leerregels 1.6 nog twee teksten aangevoerd: Handelingen 15:18: Want al Zijn werken zijn Hem van eeuwigheid bekend; Efeze 1:11: Hij werkt alle dingen naar den raad van Zijn wil. Hoe kunnen deze met elkaar in overeenstemming zijn? Ik zie niet hoe de uitvoering in de tijd zou kunnen afwijken van het onveranderlijke voornemen van eeuwigheid.

Ik dacht op een gegeven moment, ja het voornemen is onveranderlijk en het voornemen is om mensen zalig te maken. Maar toen las ik “een zekere menigte van mensen.” Mijn gedachten gingen vervolgens als volgt: God is een pottenbakker, de uitvoering vindt plaats in de tijd, op welke manier God Zijn vat vormgeeft staat niet vast, maar de vorm zelf dus al wel. En daarbij, er staat: “een onveranderlijk voornemen.” Als een voornemen onveranderlijk is, is het dan niet alsnog een besluit? Daar waar u juist in de lezing zei dat er in de eeuwigheid geen besluiten vallen, omdat er dan een periode voor en na het besluit zou zijn. Maar waarin wijkt een “onveranderlijk voornemen” dan nog af van een besluit? Maar wat doet dat er dan nog toe? Jawel, de uitvoering vindt plaats in de tijd, maar de uitkomst staat al vast. Dus is God dan toch niet de kunstenaar die Zijn kunstwerk in de tijd vormgeeft?

Ik wil niet met voorbeelden gaan strooien, deze kunnen namelijk een eigen leven gaan lijden. Maar moeten we het voornemen dan niet eerder vergelijken met een lego-pakket? De stukjes die benodigd zijn, zijn bedacht en zijn bij het ontwerp van het bouwwerk vastgesteld. Deze worden in de tijd volgens het vooropgestelde plan (instructieboekje) op elkaar geplaatst, om uiteindelijk tot een bouwwerk te komen waarvan van tevoren vaststond dat dit bouwwerk er uit zou komen als het plan gevolgd wordt.

Vervolgens leert u ook dat de eigenschappenpredestinatie een juiste leer is. En als ik de Dordtse leerregels lees dan kan ik niet anders dan dit met u eens te zijn. Echter roept ook dit vragen bij mij op. U zegt, in mijn eigen woorden, God heeft naast personen ook de eigenschappen uitverkoren. Maar God heeft wel de namen van iedere uitverkorene in Zijn boek geschreven, zodat elke uitverkorene kan zeggen dan God voor hem persoonlijk gestorven is. Dan zijn het toch geen twee seperate zaken? Die uitverkoren zijn, die zullen gaan geloven, en die geloven, die zijn van eeuwigheid uitverkoren. Het een lijkt hierin dan niet zonder het ander te gaan. Waartoe dient dan nog het onderscheid tussen eigenschappenpredestinatie en persoonspredestinatie?

En dan nog een laatste vraag. Als we dan gaan filosoferen over de eeuwigheid. Als het niet kan dat een besluit in de eeuwigheid valt, omdat er dan een periode voor, en na het besluit zou dan, waar plaatsen we dan de schepping? Is er ook niet een eeuwigheid voor de schepping, een eeuwigheid tijdens het bestaan van de wereld, en een eeuwigheid na de wederkomst van Christus? Kan een besluit dan niet, net als de schepping in de eeuwigheid vallen? Wellicht merkt het al, veel vragen, weinig antwoorden. En ik hoop dat u begrijpt dat bovengenoemde vragen geen kritiek zijn, maar zijn voortgekomen uit een oprechte interesse en de noodzaak om te begrijpen hoe er bij ons in de kerk (GGiN) wordt gepreekt. Ik hoop dat u duidelijkheid kunt scheppen in de chaos.

Beste vragensteller,

Dank voor je uitvoerige vragen. Ik lees de volgende deelvragen:

1. Wat houdt het in dat Gods voornemen onveranderlijk is?
2. Is er verschil tussen Gods voornemen en besluit? 
3. Vanwaar het onderscheid tussen persoonspredestinatie en eigenschappenpredestinatie?
4. Is er een eeuwigheid voorafgaande aan de schepping?

In mijn boek “Dordt zoals je Dordt niet kende” ga ik op deze vragen uitvoeriger in. Ik verwijs je dus graag daarnaar. Hier zal ik zo kort mogelijk een reactie geven.

1. Gods voornemen is onveranderlijk, omdat er in de eeuwigheid geen veranderingen plaatsvinden. Gods voornemen staat (anders dan jij verwoordt) dus wel degelijk vast. God zal zijn voornemen nooit wijzigen, want waarom zou Hij? Hij kan daartoe niet worden gedwongen door Zijn schepselen en ook neemt Zijn inzicht niet toe. Zijn voornemen is altijd het meest wijze voornemen dat er mogelijk is en daarmee staat de onveranderlijkheid ervan vast. De uitkomst van het voornemen staat vast, inderdaad; maar het voornemen is nog niet de uitkomst. Het denkbeeld van een kunstenaar is niet het standbeeld, de partituur is niet de muziek, de bouwtekening is niet het huis, en evenmin is Gods voornemen de uitvoering.
 
2. Dit voornemen van God noemen we ook besluit. Er is geen verschil tussen beide woorden. In het Nederlands maken we onderscheid tussen een besluit en dat wat beslissend is. Gods besluit is eeuwig en onveranderlijk en het menselijke geloof is beslissend (doorslaggevend). Dit onderscheid werk ik in het boek dieper uit.

3. De persoonspredestinatie verwoordt Gods doel (Zijn eer in de zaligheid van concrete mensen), de eigenschappenpredestinatie verwoordt de middelen die Hij daarvoor gebruikt. Geloof en bekering zijn Gods middelen en daarmee de eigenschappen van degenen die zalig worden. Wij weten niet welke personen God heeft uitverkoren, maar wij kennen wel de middelen waartoe Hij heeft besloten. We weten daarmee ook dat wie de eigenschappen van geloof en bekering heeft, als persoon is uitverkoren. Dus dankzij de eigenschappenpredestinatie verkrijgen wij kennis van onze persoonspredestinatie, aldus bijvoorbeeld Gomarus.
 
4. De tijd is een kenmerk van de schepping. Zonder geschapen werkelijkheid is er ook geen tijd. De tijd begon met de schepping. Gaat Gods eeuwigheid aan de schepping vooraf? Niet in tijd, want voor de schepping was er geen tijd..! Wel in prioriteit. De menselijke eeuwigheid (“Ik geloof een eeuwig leven”) is nog steeds een tijdsaanduiding. “Eeuwig” is dan niet tijdloos maar altijd. Wij mensen zullen namelijk nooit in Gods eeuwigheid gaan delen, evenmin als wij gaan delen in Zijn alomtegenwoordigheid of alwetendheid. In het Engels maakt men terecht onderscheid tussen eternity (Gods eeuwigheid) en everlastingness (schepselmatige eeuwigheid).  

Ik besef dat mijn antwoorden erg beknopt zijn, maar ik kan op Refoweb geen verhandeling gaan schrijven over je vragen, helaas. Hopelijk helpt het weinige dat ik nu opschrijf, je toch verder.
Met hartelijke groet,

Ds. G. A. van den Brink

Dit artikel is beantwoord door

Ds. G.A. van den Brink

• Geboortedatum:
  05-01-1974
• Kerkelijke gezindte:
  Hersteld Hervormd
• Woon/standplaats:
  Apeldoorn
• Status:
  Actief

242 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven