Vraag
Graag wil ik antwoord op twee vragen over apocriefe boeken. In de Nederlandse Geloofsbelijdenis wordt melding gemaakt van de canonieke boeken van de Bijbel en de apocriefe boeken. In artikel 6 wordt een aantal boeken genoemd. Hoe is men tot de scheiding gekomen tussen de canonieke boeken en de in artikel 6 genoemde apocriefe boeken? In hetzelfde artikel waar de apocriefe boeken worden genoemd, wordt gezegd dat de kerk deze wel mag gebruiken maar niet hetzelfde gezag mag toekennen als de canonieke boeken. Waarom zijn de apocriefe boeken dan niet toegevoegd aan de (Herziene) Statenvertaling?
Antwoord
Beste vragensteller,
Wat betreft de apocriefe boeken is er een verschil tussen de Reformatie en de Roomse traditie. De Reformatie noemt de in artikel 6 van de Nederlandse Geloofsbelijdenis genoemde boeken apocrief, en duidt ze aan als niet-gezaghebbend. De Roomse Kerk noemt het grootste deel van deze boeken "deuterocanoniek" (3 en 4 Ezra en het gebed van Manasse uitgezonderd), acht ze wel gezaghebbend en geeft ze een plaats binnen de canon van het Oude Testament. Dit verschil gaat terug op verschillende tradities. De Reformatie baseert zich wat dit betreft op de Hebreeuwse Bijbel waar de apocriefen niet in zijn opgenomen. De Roomse kerk baseert zich op de Vulgaat (Latijnse Bijbel) waarin geen duidelijke onderscheid wordt gemaakt tussen de verschillende boeken.
De Reformatie oriënteert zich wat betreft de canon van het Oude Testament dus op de Hebreeuwse Bijbel. Over het algemeen is men het er over eens dat de Joodse canon reeds aan het begin van onze jaartelling vaststond. De erkenning van de verschillende Bijbelboeken is hierbij een proces geweest, waarbij over verschillende Bijbelboeken nog relatief lang verschil van inzicht is geweest (bijvoorbeeld over Prediker en Hooglied). Er zijn verschillende vroege historische Joodse bronnen waarin de gezaghebbende Bijbelboeken worden benoemd, zoals bijvoorbeeld in een verdedigingsschrift van Josefus tegen Apion en in het apocriefe boek Jezus Sirach. Ook worden in Rabijnse kringen rond de stad Jabne in het jaar 90 na Christus de verschillende gezaghebbende boeken van de Joodse Bijbel benoemd. De zogenaamde apocriefe boeken ontbreken steeds in deze opsommingen.
Wij geloven dat het ontstaan van de canon niet zozeer een proces is geweest van menselijke willekeur en menselijke beslissingen, maar dat er vanuit de canonieke boeken een zelfgetuigenis uitgaat welke door de kerk van vele tijdenen en plaatsen is aangevoeld en herkend als zijnde geschriften door God gegeven. Dit zelfgetuigenis dat van de canonieke Bijbelboeken uitgaat is uiteindelijk beslissend voor hun plaats in de canon. Duidelijk is wat artikel 5 van de geloofsbelijdenis hierover zegt: De Heilige Geest geeft in onze harten getuigenis dat zij van God gegeven zijn.
Jouw opmerking dat de apocriefe boeken geen deel uit maken van de Statenvertaling is niet geheel correct. Deze boeken zijn door de statenvertalers vertaald en ook in de eerste druk van de Statenvertaling opgenomen. De boeken worden echter voorafgegaan door een "waarschuwing aan de lezer" waarin de "onwaerachtige, fabeleuse, ende met de Canonijke boecken strijdende saken" worden benoemd. De synode van Dordrecht was van oordeel dat de apocrieve boeken slechts menselijke geschriften waren "en sommige ook verdichte (d.w.z. verzonnen) en vervalschte schriften." Naderhand zijn de apocrieven echter steeds vaker weggelaten waardoor de onbekendheid van deze geschriften is toegenomen. Hoewel de apocrieven geen canoniek gezag hebben, is het toch goed om van deze boeken kennis te nemen, bijvoorbeeld omdat ze ons veel kennis geven van de intertestementaire periode en er in het Nieuwe Testament soms naar deze geschriften wordt terugverwezen.
M. M. van Winkelen
Dit artikel is beantwoord door
M.M. van Winkelen
- Geboortedatum:18-07-1981
- Kerkelijke gezindte:Gereformeerde Gemeenten
- Woon/standplaats:Den Haag
- Status:Actief
Bijzonderheden:
Ouderling in Gereformeerde Gemeenten.
Bekijk ook:
Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven
Ook in de Bijbel kom je verwijzingen naar de apocriefe booeken tegen!
Het overige nu der geschiedenissen van Manasse, en zijn gebed tot zijn God, ook de woorden der zieners, die tot hem gesproken hebben in den Naam van den HEERE, den God Israels, ziet, die zijn in de geschiedenissen der koningen van Israel; (2 Kronieken 33:18)
En de zon stond stil, en de maan bleef staan, totdat zich het volk aan zijn vijanden gewroken had. Is dit niet geschreven in het boek des oprechten? De zon nu stond stil in het midden des hemels, en haastte niet onder te gaan omtrent een volkomen dag. (Jozua 10:13)
