Gods eeuwige heden

Aan ds. G. A. Van den Brink. In uw antwoord 'Verkiezing is een onveranderlijk voornemen van God' aan het lid van de GGiN betreffende predestinatie, komen de woorden “voornemen” en “besluit” telkens voor. U zegt dan: “Dit voornemen van God noemen we ook een besluit.” U heeft al netjes uitgelegd dat er geen tijd bestond voor de schepping. Dat er dus geen acties waren voor die tijd, zelfs niet met God. Welnu, dan moet u misschien meer duidelijkheid geven aan zekere termen die in onze kringen door elkaar worden gehaald. Zou het niet beter zijn om te constateren dat Gods voornemen -dus Zijn plan of intentie- niet als werkwoorden beschouwd moeten worden, maar dat zij deel uitmaken van wie God is en altijd was, de “Ik ben.” Meer in de lijn van eigenschappen zoals liefde, wijsheid enz.?

Daartegenover, het woord “besluit” geeft juist aan dat er toch wel actie was voor de tijd. Een besluit is niet een voornemen; het is een beslissing, resolutie of decreet, volgens het woordenboek. In dit misverstand wringt, m.i. de schoen. Als dit zorgvuldig uitgelegd werd, zou men dan niet minder geneigd zijn te piekeren over de verborgen wil en meer aandacht gaan schenken aan de geopenbaarde wil van God? Uiteindelijk is de verkiezing enkel zaak voor de gelovigen. Totdat men gelooft heeft men er toch niets aan?

Beste vragensteller,

Je stelt een vervolgvraag over voornemen en besluit, uitverkiezing en decreet, tijd en eeuwigheid. De achtergrond van de kwestie is of Gods eeuwige besluiten wel of niet tot determinisme en fatalisme leiden.

Ik begrijp jouw suggestie, maar dit is niet de denkrichting die in de gereformeerde theologie gekozen is. De katholieke traditie waarbij de gereformeerde theologie zich aansluit, stelt dat er in God geen enkele potentie is, maar dat alles in God actueel is. God is actus purissimus, de allerzuiverste act. Dit is echter geen bedreiging voor het probleem van het determinisme. Determinisme zou ontstaan als Gods eeuwige besluiten als vroegere, afgesloten, beëindigde handelingen zouden worden gezien. Dan behoren ze tot het verleden en het verleden is noodzakelijk. Maar Gods eeuwigheid is, aldus Augustinus, een eeuwig heden (Belijdenissen 11.13.16). Hij spreekt over “de glans van de altijd stilstaande eeuwigheid” (11.11.13). “Uw jaren staan allen tegelijk stil. Uw jaren zijn één dag en die dag van U komt niet dagelijks, maar blijft heden, want Uw huidige dag maakt geen plaats voor een dag van morgen, immers hij volgt ook niet op een dag van gisteren. Uw huidige dag is de eeuwigheid” (11.13.16).

Gods eeuwigheid valt, om zo te zeggen, niet samen met het verleden maar met het heden. Het gaat niet diachroon aan het heden vooraf, maar is ermee synchroon, als je het met de vaktermen wilt verwoorden. We mogen dus zeggen dat God nu besluit, nu verkiest, nu Zijn voornemen bepaalt. Dit nu betreft dan Gods eeuwige heden en is dan ook onveranderlijk. Gods besluit zal nooit wijzigen, maar dat is niet omdat het tot het verleden behoort, maar omdat het eeuwig is.

Diepzinnige vragen, maar dit is in ieder geval duidelijk. De theologen van vroeger dagen waren zich bewust van het gevaar dat de predestinatieleer tot determinisme zou kunnen leiden, en ze hebben dit gevaar zorgvuldig vermeden.

Met hartelijke groet,
Ds. G. A. van den Brink 

Dit artikel is beantwoord door

Ds. G.A. van den Brink

• Geboortedatum:
  05-01-1974
• Kerkelijke gezindte:
  Hersteld Hervormd
• Woon/standplaats:
  Apeldoorn
• Status:
  Actief

243 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven