Hiërarchie binnen de drieëenheid van God

Is er een hiërarchie binnen de drieëenheid van God? Vanuit o.a het Johannesevangelie lijkt het dat er een hiërarchie is vanwege Jezus eigen woorden. Bijvoorbeeld in:

• Johannes 5:17: “Jezus dan antwoordde en zeide tot hen: Voorwaar, voorwaar zeg Ik u: De Zoon kan niets van Zichzelven doen, tenzij Hij den Vader dat ziet doen; want zo wat Die doet, hetzelve doet ook de Zoon desgelijks.”
• Johannes 5:30: “Ik kan van Mijzelven niets doen. Gelijk Ik hoor, oordeel Ik, en Mijn oordeel is rechtvaardig; want Ik zoek niet Mijn wil, maar den wil des Vaders, Die Mij gezonden heeft.”
• Johannes 12:49: “Want Ik heb uit Mijzelven niet gesproken; maar de Vader, Die Mij gezonden heeft, Die heeft Mij een gebod gegeven, wat Ik zeggen zal, en wat Ik spreken zal.”
• 1 Korinthe 15:28: “En wanneer Hem alle dingen zullen onderworpen zijn, dan zal ook de Zoon Zelf onderworpen worden Dien, Die Hem alle dingen onderworpen heeft, opdat God zij alles in allen.”

In deze teksten zegt Jezus steeds onderworpen te zijn aan de wil van de Vader en daarmee lijkt het dus dat de Vader ‘gezag’ heeft binnen de drieëenheid hoewel ze toch gelijk zijn, want Jezus zegt tevens “de Vader en Ik zijn één.”

Zie ik dit zo goed? Is dit vergelijkbaar met een huwelijk waarin man en vrouw gelijk zijn maar de man wel het hoofd van het gezin is als rolverdeling binnen het huwelijk? En als dit zo is, hoe moet ik dan de rol van de Heilige Geest in deze hiërarchie van de drieëenheid zien? Is Hij ook onderworpen aan de Vader?

Om maar meteen met de deur in huis te vallen: dat er binnen de drieëenheid sprake zou zijn van een bepaalde hiërarchie, is een dwaling die door de vaderen op de concilies in de vierde eeuw (Nicea, Constantinopel) als zodanig is veroordeeld. Deze dwaling wordt ook wel het subordinationisme genoemd en is onder meer door Arius en Origenes uitgedragen. Weliswaar hebben de Vader, de Zoon en de Heilige Geest alle drie hun eigen plaats binnen het goddelijk Wezen, maar van ‘meer’ of ‘minder’ is geen sprake. De belijdenissen van Nicea en van Athanasius leggen daarom sterk de nadruk op het feit dat Vader, Zoon en Heilige Geest in hun godheid gelijk zijn en daarom ook alle drie onze aanbidding, liefde en gehoorzaamheid waard zijn.

Hoe zit het dan met die teksten waarvan je er in je vraag een aantal citeert en waarin Jezus Zelf Zijn onderwerping aan en afhankelijkheid van de Vader belijdt? We moeten bij het lezen van dergelijke uitspraken bedenken op welk moment de Heere Jezus dit zegt: tijdens Zijn rondwandeling op aarde. Dat wil zeggen: in die fase van Zijn bestaan, waarin Hij er vrijwillig voor gekozen heeft om als Knecht van Zijn Vader Diens plan uit te voeren en Zijn wil te gehoorzamen. Hij heeft daartoe, zegt Paulus later in Filippenzen 2, “de gestaltenis eens dienstknechts aangenomen.” En bij die gestalte hoort ook de houding van de dienaar, die zich in alles onderwerpt aan de wil van de meester.
 
En 1 Korinthe 15:28 dan? Daarin gaat het Paulus niet om het doen van een uitspraak over de ‘ondergeschiktheid’ van de Zoon aan de Vader, maar over de voltooiing van het verlossingswerk van de Heere Jezus. De kanttekenaren op de Statenvertaling tekenen hierbij aan: “Namelijk afgelegd hebben, niet Zijn goddelijke natuur en macht, maar deze wijze van bediening van Zijn Middelaarsambt, welke Hij, als een gezant des Vaders, alsdan volkomen volbracht en uitgevoerd zal hebben.” Terwijl de Heere Jezus als kroon op Zijn werk tot de dag van de wederkomst Kerk en wereld namens de Vader tot hun bestemming heeft gebracht, wordt bij het aanbreken van de nieuwe schepping God weer voluit het stralende middelpunt van hemel en aarde. “Opdat God alles zij en in allen.” En bij God mag je dan aan de drieënige God denken.
 
Tenslotte: Athanasius zegt in zijn belijdenis ernstig en nadrukkelijk dat het geloof in deze drieënige God, Vader, Zoon en Heilige Geest, onmisbaar is voor de zaligheid. Misschien mag ik daarmee eindigen, voor de vragensteller en voor ieder die dit stukje leest. Hebben we door het geloof de verkiezende Vader, de verlossende Zoon en de vernieuwende Geest al leren liefkrijgen, gehoorzamen en aanbidden?

Ds. A. van der Zwan

Dit artikel is beantwoord door

Ds. A. van der Zwan

• Geboortedatum:
  27-02-1972
• Kerkelijke gezindte:
  Christelijk Gereformeerd
• Woon/standplaats:
  Dordrecht-Centrum
• Status:
  Actief

29 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven