Paulus' schipbreuk als allegorie van bekering

Ds. C. Harinck / 7 reacties

30-08-2016, 11:47

Vraag

Aan ds. Harinck. Pas hoorden wij een preek over de schipbreuk van Paulus. Deze geschiedenis werd gebruikt bij de weg die God met Zijn volk gaat. We zijn allemaal weggevaren uit Schonehavens (paradijs). Paulus zei dat dit niet verstandig was. Zo worden wij ook gewaarschuwd om niet bij God weg te gaan. De stormen en onweersbuien (toorn en wet) gaan over ons leven. Alles van ons (zonde, eigengerechtigheid) moet overboord. Onderweg krijgen we ter versterking eten (avondmaal). Ook moet het dieplood uitgeworpen worden, we moeten de diepte leren kennen van de zondeval, van Christus enz. Ten slotte moeten we zelf over boord, om onszelf dan te werpen in de wateren van vrije genade. Om zo klemmend aan een stuk hout (beloften uit het Woord) je over te geven en aan te spoelen op het strand (de hemel).

Op zich is dit allemaal waar. De boodschap onderschrijven we. Maar we vroegen ons af of dit de boodschap is van deze geschiedenis, of je deze geschiedenis van Paulus mag gebruiken als allegorie van de bekering of hoe God werkt met een mens. Is de boodschap niet dat God bij je wil zijn in de stormen van het leven, dat Hij voor Zijn knechten wil zorgen. Het valt ons op dat veel geschiedenissen zo worden uitgelegd. Mag dit wel? Uiteraard liggen er geestelijke lessen in, maar ook op deze manier? Stapje voor stapje Gods weg met een zondaar in een geschiedenis verklaren?

ADVERTORIAL

Geeft u Egyptische christenen een Pasen om nooit te vergeten?

In Egypte is het steeds lastiger om rond te komen. Voedselprijzen rijzen de pan uit. U kunt het verschil maken door een voedselpakket voor een gezin van Egyptische christenen te kopen, die wij uitdelen ter plaatse. Heel praktisch willen we hiermee handen en voeten geven aan de opdracht van God om de armen te voeden. 

Doet u mee?

Geeft u Egyptische christenen een Pasen om nooit te vergeten?

Antwoord

Je vraag staat eigenlijk in verband met het verschil tussen een allegorie en allegorese.  De Bijbel kent allegorieën. Denk maar aan de eerste belofte uit Gen. 3:15. “Ik zal vijandschap zetten tussen u en tussen deze vrouw, en tussen uw zaad en haar zaad. Datzelve zal u de kop vermorzelen en gij zult het de verzenen vermorzelen.” In deze vervloeking van de slang ligt genade voor de mens.  Wanneer we goed lezen, ontdekken we een allegorie.  Slang staat voor de duivel. Vrouw staat voor mensen. Zaad staat voor Christus. Kop vermorzelen staat voor doden of kracht breken. Verzenen staat voor lijden, het lijden van de Verlosser. 

Jezus maakt ook gebruik van allegorie in de gelijkenissen, al spreken we hier liever over metafoor = vergelijking.  Paulus gebruikt wel een heel opmerkelijke allegorie in Gal.  4 over Hagar en Sara. 

Een allegorie moet je als allegorie verklaren. Je hoeft daarbij  niet te fantaseren, want de allegorie maakt dit zelf duidelijk. De allegorie geeft aan dat er diepere zaken mee worden bedoeld. Je vindt dan in de Schrift grond om dit te vergeestelijken. Psalm 118 over de Steen, die door de bouwlieden is verworpen. Jezus als de goede Herder en het zaad in de gelijkenis van de zaaier is het Woord enz. 

Maar nu is er ook een vergeestelijken waar de Bijbel zelf geen grond toe geeft. Dit noemen we de allegorese.  De preek die u hoorde is allegorese. De allegorese wordt als zeer verderfelijk gezien. Calvijn zegt er van: Allegorese is een uitvinding van de duivel om het Schriftgezag te vernietigen. Zie zijn commentaar op Gal. 4 over wat geoorloofd is en niet. Ketters hebben op die manier hun ketterijen met de Schrift verdedigd. Philo de Jood was er bedreven in om teksten naar zijn hand te zetten. Origines heeft daar ook mee gewerkt om zijn afwijkende ideeën te verdedigen. Je laat de Bijbel dan buikspreken. Kerkvaders hebben daar tegen gestreden, vooral de vaders van Alexandrië. 

De moderne theologie gebruikt ook de allegorese. Het juiste  verstaan van de opstanding is dan niet dat Jezus echt is opgestaan. Het is een verhaal, een allegorese, en ziet alleen op een opstanding van de geest. De hemelvaart leert niet het aardse te zoeken en Pinksteren is een bewijs, dat alhoewel Jezus dood is, Zijn leer leeft enz.
 
Nu zal de betreffende dominee wel niet graag in het rijtje van Philo de Jood, de Roomse mystieken en de moderne theologie opgenomen willen worden, maar eigenlijk hoort hij daar wel thuis. De waarheden mogen dan goed zijn, de Schrift is geweld aan gedaan en dat rekent God ons zwaar toe. Het volk wordt dan misleid. Je mag voorbeelden, typen en schaduwen alleen in zover vergeestelijken als daar  grond voor is in de Bijbel zelf. Je moet dus kunnen verwijzen naar Bijbelse gegevens  waar jouw vergeestelijking ondersteund wordt. Denk aan de Steen in Psalm 118 en rede van Petrus in Hand. 4.

Er wordt helaas wat geknoeid met de Schrift. Teksten worden aangepast om allerlei bevindelijke stellingen te verdedigen. Enkele voorbeelden zijn: een afgesneden zaak, Rom. 9:28. Het ziet op de standvastigheid waarmee God Zijn besluiten volvoert, maar wij maken er heel  wat anders van. Denk aan Rom. 6: één plant worden met Christus. Wij maken er van dezelfde weg  gaan als Christus. De weg van de Borg is dan de weg van de kerk. Terwijl het gaat over de nauwe geloofsvereniging met de gestorven en opgestane Christus. Je kunt hier ook aan het boek Ruth denken. Zou dat nu in de Bijbel staan om de weg van Gods kinderen aan te geven? Ik voeg deze dingen er maar bij ter opvoeding. Luther zei: Het Woord dat zult gij laten staan! Eerbied voor de Schrift is één van de belangrijkste zaken voor een dienaar  van het Woord.

Ik denk dat dit genoeg is ter overdenking.
 
Ds. C. Harinck

Lees ook:

Paulus' schipbreuk als allegorie van bekering - deel 2

Paulus' schipbreuk als allegorie van bekering - deel 3

Paulus' schipbreuk als allegorie van bekering - deel 4

Ds. C. Harinck

Ds. C. Harinck

  • Geboortedatum:
    09-04-1933
  • Kerkelijke gezindte:
    Gereformeerde Gemeenten
  • Woon/standplaats:
    Kapelle
  • Status:
    Actief
  • Bijzonderheden:

    Emeritus

    Bekijk ook:

Tags in dit artikel:

vergeestelijken
7 reacties
Lecram
30-08-2016 / 15:50
Dit is stevige taal van ds Harinck die hard moet komen bij bepaalde orthodoxe predikanten. Goed dat hij dit zo helder verwoordt en terecht dus.
Ik kan me een boekje herinneren van een vooraanstaande predikant uit die hoek die beweerde dat de heilsfeiten ook zo chronologisch beleefd moeten worden. Zo worden ook veel OT geschiedenissen en profetieën vergeesteljjkt, wat een allegorese is. Dat is dus van de duivel. Overigens heeft ds Harinck daar zelf ook een boekje over geschreven (De toeleidende weg tot Christus).
Lecram
30-08-2016 / 18:16
Hier is al eens eerder een dergelijke vraag besproken. Het boekje wat ik bedoelde heet Bethel en Pniel. Ook ds van der Sluijs is er helder over: dwaalleer!
http://www.refoweb.nl/vragenrubriek/18182/de-toeleidende-weg/?page=4
QuadCoreInside
30-08-2016 / 18:55
Deze vraag en dit antwoord zijn vergelijkbaar met een andere vraag die hier onlangs gesteld is:

http://www.refoweb.nl/vragenrubriek/24056/amateuristisch-theologisch-misbaksel-vanaf-de-kansel/
denkna
30-08-2016 / 20:19
@QuadCoreInside

Prima dat je deze vraag en het antwoord vergelijkt met een eerdere vraag.
Maar het antwoord van ds. C. Harinck is wat betreft toon en inhoud toch wel een stuk evenwichtiger!
stedeling
30-08-2016 / 22:48
L.S.,

Deze kritiek komt niet hard aan bij bepaalde orthodoxe predikanten. De meesten beschouwen ds Harinck toch als 'enfant terrible'. Of dat terecht is, laat ik in het midden.

Zowel ds Harinck als de schrijver wens ik een goed gesprek toe met de desbetreffende dominee. Het ga u allen goed.

Met vriendelijke groet,

Een stedeling
Lecram
30-08-2016 / 23:14
@stedeling: of ze hem nu wel of geen enfant terrible vinden, als jouw manier van bijbeluitleg als duivels wordt betiteld is dat toch een stevig statement. Ds. Harinck zal ongetwijfeld weten dat dit soort uitleg breed aanwezig is in zijn kerkverband. En dan is het moedig van hem dat hij dit zo schrijft.
Het is eerder verbazingwekkend dat dit zo breed wordt gedragen daar, ja zelfs wordt gepropageerd door de eigen theologische school. Predikanten worden zelfs hierop beoordeeld.
QuadCoreInside
31-08-2016 / 08:25
@denkna:
Ik bedoel uiteraard dat het over hetzelfde onderwerp ging.

Terug in de tijd

Afgelopen week heb ik tijdens mijn vakantie in Portugal waarschijnlijk hyperventilatie gehad. Ik heb die klachten nog nooit eerder gehad. Ik werd benauwd, ademde vreemd en voelde echt pijn. Op een geg...
5 reacties
25-08-2010
Aan ds. Kempeneers Urk. Ik las uw antwoorden op Refoweb. Ik ben zelf niet de vraagsteller, Maar ik vind de antwoorden heel leerzaam. Is er ook een link via internet waarop ik een preek van u kan belui...
Geen reacties
25-08-2008
Ooit heb ik eens gelezen, of gehoord, dat pas rond het jaar 600 het idee van reïncarnatie is verworpen door de kerkvaders. Klopt dit?
Geen reacties
25-08-2006
website-ontwikkeling door webdevelopment by Accendis
design website door design website by Mooimerk
hosting website door hosting website by STH Automatisering