Wel of geen zelfonderzoek

Aan evangelist Van Dooijeweert. Dank voor uw antwoord. Ook fijn dat u zo snel kon reageren. Uw antwoord is helder en duidelijk. Toch kan ik met een paar dingen niet uit de voeten. U zegt in uw antwoord: "Ga toch alsjeblieft Gods liefde en genade niet afmeten en afwegen aan je eigen geval. Dat is een probleem waar al zovelen zich aan schuldig maakten. En het gevolg? Duisternis over zichzelf. Als je gaat kijken naar wat er bij jezelf is, word het al maar donkerder... tot je tenslotte niets meer over hebt als twijfels en vragen." Weet je, als je goed diep in jezelf gaat zoeken word je steeds onzekerder. Ik hoor bijna elke zondag dingen als: Herkent u hier iets van? Heeft God dit al aan u bekent gemaakt? enz. De dominees roepen op om jezelf te onderzoeken of het Gods werk is en niet je eigen werk. Als ze dat vragen, dan wordt dat vaak gekoppeld aan iets wat God in Zijn Woord schrijft. Een voorbeeld Hand 2:21: "En wie Hem aanroepen zullen zalig worden." Het aanroepen werd afgeschilderd als een roepen uit de diepte uit het niets meer kunnen, alleen hulp van Hem verwachten. De diepte werd afgeschilderd als een onmetelijke diepte, echt heel diep. Tijdens de preek werd gevraagd of je dat herkende. Dus de dominee vroeg niet of je wel eens alleen op Hem aangewezen was, maar of je echt die diepte ervaren had. Wat moet je met zulke vragen? Dan ga je toch weer in jezelf graven? Wat moet ik hier dan mee? Ook wordt er zo vaak gewaarschuwd dat een mens zich zo makkelijk kan bedriegen voor de eeuwigheid. Hierbij wordt dan soms ook gezegd dat je jezelf nog een keer moet nakijken als je weinig tegenstand ervaart, omdat de duivel er altijd als de kippen bij is als God gaat werken. Als je weinig tegenslag in je leven hebt, als God je erg zegent, kun je dan niet bekeerd zijn? En wat moet ik met waarschuwingen als: een verandering is nog niet direct een bekering. Of: je moet van je verandering geen grond maken. Ik snap het niet meer, het is zo tegenstrijdig. Zelfonderzoek is goed, maar het brengt mij aan het twijfelen en zorgt ervoor dat je gaat graven in jezelf. Wel of geen zelfonderzoek? Zou u aan de hand van de Bijbel antwoord kunnen geven? Wat kan/moet ik concreet doen (ook tegen twijfel)?

Beste vraagsteller/ster,

Ik moest eerst een keer diep zuchten toen ik jouw vraag doorgeworsteld had... en daarna nog twee keer om alles waar je tegenaan loopt. Maar we gaan het proberen. Ik denk dat je de vragen van honderden, zo niet duizenden, in onze reformatorische wereld uitspreekt. Mijn vrouw en ik werken momenteel in Peru. Dat is misschien wel heel gunstig om op je vraag in te gaan. Wij hebben hier te maken met mensen die  weinig kennis hebben. Vaak hebben ze zelfs geen Bijbel. Maar ze geloven onvoorwaardelijk in wat de Bijbel zegt. En dat zijn wij helaas een beetje kwijtgeraakt. Er zijn zelfs mensen die beweren dat je de Bijbel moet lezen door een gereformeerde bril. In jouw vragen hoor ik zelfs mensen die de Bijbel lezen met een zonnebril op. Ze kunnen daardoor niet helder zien wat de Heere zegt.

Je vraag: Gods liefde en genade niet afmeten en afwegen aan je eigen gevoel. Dat is een probleem waar al zovelen zich aan schuldig maakten. En het gevolg? Duisternis over zichzelf. Als je gaat kijken naar wat er bij jezelf is, word het al maar donkerder... tot je tenslotte niets meer over hebt dan twijfels en vragen. Weet je, als je goed diep in jezelf gaat zoeken, word je steeds onzekerder.

Mijn antwoord: Graven in jezelf! Waar wordt het vaak aan verbonden? Aan twee heel bekende teksten: "Doorzoek u zelf nauw, ja, doorzoek nauw, gij volk, dat met geen lust bevangen wordt" (of: "Onderzoek uzelf nauwkeurig, ja onderzoek uzelf, volk zonder verlangen naar God" - HSV). "Eer het besluit bare (gelijk kaf gaat de dag voorbij), terwijl de hittigheid van des HEEREN toorn over ulieden nog niet komt; terwijl de dag van den toorn des HEEREN over ulieden nog niet komt. Zoekt den HEERE, alle gij zachtmoedigen des lands, die Zijn recht werken! Zoekt gerechtigheid, zoekt zachtmoedigheid, misschien zult gij verborgen worden in den dag van den toorn des HEEREN!", Zefanja 2:1. "Komt dan, en laat ons samen rechten, zegt de HEERE; al waren uw zonden als scharlaken, zij zullen wit worden als sneeuw, al waren zij rood als karmozijn, zij zullen worden als witte wol", Jesaja 1:18.

Al is Refoweb niet de aangewezen plaats voor uitgebreide Bijbelstudie, ik wil toch een beetje in die richting. De tekst in Jesaja spreekt direct voor zichzelf; de Heere heeft aan het rechten onmiddellijk verbonden het wassen en reinigen van de zonde. De tekst uit Zefanja vraagt meer aandacht om helder te zien waar het om gaat. Het volk heeft erg gezondigd. Ze hebben alles verknoeid en verzondigd. En dan roept de Heere, hun God, hen op om hun leven eens grondig te bekijken en met heel hun bestaan naar de Heere te komen. Niet om gestraft te worden, maar om vergeving te krijgen.
Deze teksten roepen mensen (het volk Israël) die in de zonden leven, zonder God willen leven, op om eens goed na te denken. Het gaat niet goed straks. Bedenk dat toch! Eens zal de Heere straffen. Nu nog niet. Nu is het nog bekeringstijd. Vers 2 benadrukt nog eens extra hoe snel de tijd voorbij gaat. De genadetijd. En dan vers 3 is de raadgeving die de Heere er aan verbindt: Zoek de Heere. Proef je de liefde van de Heere God naar Zijn volk toe? Zie je de bedoeling? Bekering tot God. Terugkeer tot de God van het verbond. Deze tekst is beslist niet bedoeld om mensen die de Heere zoeken aan te sporen om maar meer in zichzelf te gaan zoeken of er al wat te vinden is. Zeer zeker niet om angst aan te jagen dat het misschien helemaal niet goed zit met je. Het is onbegrijpelijk dat mensen dit laten zeggen door deze tekst. Het spreekt van een tekort aan kennis van de Bijbel. Het heeft te maken met: "De Bijbel laten zeggen wat jij wilt dat hij zegt." Men bedoelt er mee te zeggen: Let toch op, want het zit misschien nog niet goed met je!

Deze tekst is juist gericht aan hen die God niet willen dienen, die de Heere niet zoeken, die geen verlangen hebben om God te dienen. Let op, zegt de Heere tegen deze mensen, straks is het te laat!
Het gaat er niet om, om de kleintjes in het geloof af te houden. Dat wil de Heere nooit. Hij moedigt ze veeleer aan: Laat Mij uw stem horen.

Vaak ontstaan deze soorten van uitleg doordat men met een bepaalde doctrine in het hoofd een tekst gaat uitleggen. Dan gaat een tekst passen in mijn opvatting of in de opvatting van de leer van mijn kerk. En de tekst benadrukt wat ik zeg. In plaats van: Ik zeg wat de tekst mij voorzegt.

Dit mag absoluut niet! We mogen nooit de Bijbel gaan gebruiken om onze mening te bevestigen. De Bijbel is Gods boodschap voor jou, aan jou. Zonder bril mag je lezen wat er staat.

Je schrijft: "Ik hoor bijna elke zondag dingen als: Herkent u hier iets van? Heeft God dit al aan u bekent gemaakt? Enz. De dominees roepen op om jezelf te onderzoeken of het Gods werk is en niet je eigen werk."

De dominee is dienaar van de Heere om het Woord te verkondigen. Om het evangelie uit te bazuinen. Hij hoeft geen harten te onderzoeken. Hij mag geen mensen afschrikken of bij Jezus vandaan houden. Hij moet ze juist aanmoedigen om de Heere te zoeken en vooral niets goeds bij zichzelf te zoeken. De bedoelde vraag mag gerust gesteld worden: Herkent u dit misschien in uw leven? Met liefde gevraagd, aanmoedigend, opbeurend. Dat kan je zo bemoedigen! Dit heeft te maken met de zogenaamde bevindelijke prediking. In de preek herken je dingen, je voelt het als het ware gebeuren in je eigen leven. Maar het moet wel bijbels blijven. 

"Als ze dat vragen, dan wordt dat vaak gekoppeld aan iets wat God in Zijn Woord schrijft. Een voorbeeld Hand 2:21: En wie Hem aanroepen zullen zalig worden. Het aanroepen werd afgeschilderd als een roepen uit de diepte uit het niets meer kunnen, alleen hulp van Hem verwachten. De diepte werd afgeschilderd als een onmetelijke diepte, echt heel diep. Tijdens de preek werd gevraagd of je dat herkende. Dus de dominee vroeg niet of je wel eens alleen op Hem aangewezen was, maar of je echt die diepte ervaren had. Wat moet je met zulke vragen? Dan ga je toch weer in jezelf graven? Wat moet ik hier dan mee?"

Er staat in mijn Bijbel niet: "Wie Hem aanroepen vanuit de diepte, zullen zalig worden." Nee, er staat gewoon: "Wie Hem aanroepen zullen zalig worden." Niks meer en ook niks minder. Die diepte is een heel andere zaak. Door de zonde liggen we diep verloren. Dus is het altijd een roepen vanuit de diepte. Maar er is meer te zeggen over dit punt. Je kunt je ook zo ellendig en verloren voelen. Je kunt zo in de diepte zitten dat je denkt er nooit uit te komen. Maar dat moet niet! Niets moet in de bekering van een mensenkind. De Heere Zelf heeft met Zijn Geest en Woord de leiding. Hoe Hij doet, wat Hij doet, wanneer Hij doet...  Het is altijd goed. Het verblijven in de diepte heeft geen enkele waarde voor het behoud van je ziel. Soms lijkt het wel of je eerst bijna in de rivier of onder de trein gesprongen moet zijn voor je de Heere Jezus kunt leren kennen. Het moet zo en zo diep zijn, je moet helemaal radeloos geweest zijn. ER MOET NIETS! Er zijn heel lieve en trouwe kinderen van God die nooit in deze diepten geweest zijn. Er zijn mensen die denken in 'kwaliteitsnormen'; hoe dieper iemands weg is geweest, des te beter kind van God is hij of zij. En dan te bedenken dat dit er niets mee te maken heeft. Het gaat erom dat je Jezus leert kennen als je Verlosser en Zaligmaker. Je Heere en je Heiland.
Je moet en mag je aan Hem vastgrijpen en niet aan de ervaring van grote diepten. Als je gaat denken: Bij mij is het zo diep er door gegaan! Ik zal wel bekeerd zijn... Dan zit je helemaal verkeerd! Je moet weten: Dat ik beide, in leven en sterven, het eigendom van Jezus bent.

"Ook wordt er zo vaak gewaarschuwd dat een mens zich zo makkelijk kan bedriegen voor de eeuwigheid. Hierbij wordt dan soms ook gezegd dat je jezelf nog een keer moet nakijken als je weinig tegenstand ervaart, omdat de duivel er altijd als de kippen bij is als God gaat werken. Als je weinig tegenslag in je leven hebt, als God je erg zegent, kun je dan niet bekeerd zijn?"

Conclusión!!!!!! Conclusiegeloof heeft geen waarde. Er zijn mensen die rekenen als volgt: “Ik ben een zondaar, ik belijd mijn zonden, ik bid tot God om vergeving. God verhoort de gebeden. Dus mijn zonden zijn vergeven." Dat is een vorm van conclusiegeloof. Als je weinig tegenslag hebt kun je dan toch wel bekeerd zijn? Of is tegenslag een bewijs dat het niet goed zit met je. O, wat een onzinnige gedachte! Wij zijn toch geen Farizeeërs! We leven op een wereld die onder de vloek van God ligt. Maar in die situatie wil God verandering brengen. Daarom laat Hij het evangelie van genade prediken. Genade voor verlorenen. Genade voor zondaren. Hij laat niet prediken: Genade voor mensen die zich genoeg verloren voelen. Maar juist voor hen die zich verloren weten en een uitweg zoeken.

"En wat moet ik met waarschuwingen als: een verandering is nog niet direct een bekering."

Direct  "ja" op zeggen! Het is waar; we zien veel veranderingen die helemaal niets met een leven met de Heere te maken hebben. Verandering van taalgebruik, verandering van kleren, verandering van haarlengte, verandering van vrienden... zonder verandering van Koning. En daar gaat het nu juist om! Wie is mijn Koning. Door Wie laat ik mijn leven leiden? Ook deze kreet wordt zo oneerlijk gebruikt. Zo in de zin van: Ja, die of die denkt dat hij of zij een kind van God is. Hij is wel anders gaan leven maar het zal wel niet veel waarde hebben.
 
"Of: je moet van je verandering geen grond maken."

Dat klopt ook. Jezus is je grond. De grond waarop je bouwt.

"Ik snap het niet meer, het is zo tegenstrijdig. Zelfonderzoek is goed, maar het brengt mij aan het twijfelen en zorgt ervoor dat je gaat graven in jezelf."

Als je het hebt kunnen volbrengen om me helemaal te volgen in dit epistel, stop dan nu maar met proberen te begrijpen hoe het allemaal is. Laat mensen maar zeggen wat ze willen, houdt jij Jezus maar in het oog! Bij Hem moet je zijn. Hij wacht op je. Hij alleen is de weg. Hij alleen is het leven.

"Wel of geen zelfonderzoek? Zou u aan de hand van de Bijbel antwoord kunnen geven?"

Ik zou maar liever het examen aan Koning Jezus overlaten. Dan kan het alleen maar meevallen. Als je jezelf gaat examineren wordt het toch een hele dikke nul. Want we hebben niets, we zijn niets en we worden niets. En als we Hem hebben, dan hebben we alles voor deze tijd en voor de eeuwigheid.

"Wat kan/moet ik concreet doen (ook tegen twijfel)?"

Maar één ding; Alles bij de Heere Jezus brengen. Hem alleen geloven. Lezen wat Hij tegen je zegt in Zijn Woord. Dan kun je een rustig en kalm christen zijn, die niet door allerlei dingen heen en weer geslingerd wordt. Wijlen ds. Wilhelmus a Brakel zegt in zijn boek "De redelijke Godsdienst" het volgende: "Het zijn vaak niet de beste kinderen van God die zo’n diepe schokkende weg gegaan zijn. Vaak zijn juist de rustige mensen die een stille weg gehad hebben de standvastigste christenen en de pilaren van Gods kerk." Zou je misschien niet verwacht hebben van een  zogenaamde Oudvader. Maar het is toch waar. Deze mensen bouwden niet op de diepe schokkende weg, maar op de werking van Gods Geest en het gefundeerd zijn in Christus als hun enige hoop.

Gods zegen toegewenst en het licht van de Heilige Geest om je weg te kunnen gaan met blijdschap.

Hartelijke groeten,
Evangelist J. W. N. van Dooijeweert

Dit artikel is beantwoord door

J.W.N. van Dooijeweert

• Geboortedatum:
  23-01-1938
• Kerkelijke gezindte:
  Gereformeerde Gemeenten
• Woon/standplaats:
  Waddinxveen
• Status:
  Actief

262 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven