Opwekking en Gezangen geschikter

Ik was laatst bij een jongerenavond met een dominee uit de Gereformeerde Kerk als spreker. Hij zei dat de Psalmen Oud-Testamentische liederen zijn en Opwekking en Gezangen Nieuw-Testamentische liederen. Hij bedoelde hiermee te zeggen dat Opwekking en Gezangen veel geschikter zijn om nu te zingen. Dit klopt toch helemaal niet? In het Nieuwe Testament werden toch ook Psalmen gezongen?

1. Ik vermoed dat niet alleen de bovengenoemde spreker vindt dat christenen nieuwere en moderne liederen moeten zingen, in plaats van berijmde Psalmen. Soms is de oorzaak dat de melodieën van de psalmberijmingen ouderwets worden gevonden. Dat hebben ze trouwens gemeen met veel volksliederen, o.a. ons Wilhelmus.

2. Is er echter ook een theologisch argument? De Gereformeerde predikant kan zich hiervoor niet beroepen op de stichter van de Gereformeerde Kerken in Nederland, dr. Abraham Kuyper. Evenmin op de Nationale Synode van Dordrecht, 1618-19. En ook niet op de reformator, Johannes Calvijn.

3. Maar de Bijbel zelf dan? Van onze Heere Jezus Christus wordt beschreven dat Hij na de instelling van het Heilig Avondmaal met zijn discipelen "de lofzang" zong. Maar daarmee werden de Psalmen 113-118 bedoeld. Die lofzangen, gebruikelijk bij het Joodse Paschafeest, werden door Christus overgenomen.

4. Paulus noemt in zijn brieven tweemaal de Psalmen. In Efeze 5:19 en in Kolossenzen 3:16. En in beide gevallen waren dat niet brieven aan mensen van Joodse afkomst. Zie Efeze 2:11 en Kolossenzen 2: 13. Hiermee ontzenuwt hij het argument dat de Psalmen slechts bruikbaar zijn voor Oudtestamentische gelovigen.

5. Ook Petrus gebruikt volgens Handelingen 2: 20 de Psalmen als voor christenen rechtsgeldig argument. Evenzo Paulus in Romeinen 15: 9v.

6. Maar nu de gezangen. In Efeze 5 en Kolossenzen 3 worden naast de Psalmen genoemd: lofzangen en geestelijke liederen. Die zijn allerminst verboden, maar komen naast en niet in de plaats van de Psalmen. Wat de lofzangen, vermeld in Handelingen 16: 25, waren is niet zeker, maar dat daar ook Psalmen bij waren is zeker niet uit te sluiten.

7. In de gereformeerde traditie is echter bijna altijd huiver en soms afkeer van gezangen in de kerkdienst geweest. Daar zijn verschillende oorzaken voor: a. Bij de 150 Psalmen weet men waar men over spreekt. Maar de gezangen, vrije liederen en allerlei andere benamingen (Opwekkingsliederen) zijn een open en ongedefinieerde verzameling. Men kan niet zeggen voor of tegen de gezangen of opwekkingsliederen te zijn, Voor of tegen welke? b. Uit de kerkgeschiedenis blijkt dat via het vrije lied gemakkelijk een andere leer de gemeente kan binnen sluipen. c. De eerste bundel met gezangen werd twee eeuwen geleden de hervormde (of gereformeerde) kerk in ons land opgedrongen met de verplichting er elke kerkdienst uit te zingen! d. Vaak begint men met eerst één gezang of lied per kerkdienst, maar geleidelijk worden dat er meer, zodat soms geen psalm meer over blijft.

8. Nog twee aantekeningen: a. Buiten de kerkelijke samenkomsten: in huisgezin, op verenigingen en in de scholen worden wel vaak andere liederen gebruikt. De zangbundel van Johannes de Heer stond (en staat?) op vele huisorgels. Ook bevindelijke schrijvers uit vorige eeuwen (o.a. Jodocus van Lodensteyn) hebben naast de psalmen andere, christelijke liederen geschreven. b. Wie voor het zingen van de Psalmen in de kerkdienst pleit, moet wel oppassen zich niet aan één bepaalde berijming of melodie vast te binden. Naast de berijming van Datheen, kwam de bundel van 1773, daarna allerlei nieuwere, waaronder het Liedboek. De nog veel gebruikte berijming van 1773 is een selectie en compilatie uit drie oudere berijmingen. Geen enkele berijming is volmaakt. In de kerkelijke gemeente hebben we een kerkenraad die beslist hoe en wat er in de kerkdiensten gezongen wordt.

Ds. J. J. Tigchelaar

Dit artikel is beantwoord door

Ds. J.J. Tigchelaar

• Geboortedatum:
  05-12-1931
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Putten
• Status:
  Actief

130 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven