Veganist

Ds. J.J. van Holten / 77 reacties

22-10-2012, 14:33

Vraag

Ik ben nu al een tijdje veganist. Dit doe ik puur omdat ik veel van dieren houd en ik zo weinig mogelijk te maken wil hebben met dierenleed. Ik snap dat Jezus vroeger wel vlees at, vooral omdat de wijze van productie toen volkomen anders was. Nu is het vooral massaproductie en worden levende dieren eigenlijk als waardeloze producten behandeld. Dit vind ik erg, maar mijn moeder denkt dat het niet van God is om geen vlees en zuivel te eten. Ik heb helemaal niks tegen mensen die het wel doen. Het gaat mij vooral om de manier waarop dieren worden gehouden. Ik houd van Jezus en ik houd van dieren. Hoe denkt u er over?


Antwoord

Je vraagt mij expliciet hoe ik denk over veganisme zoals je dat in je vraag beschrijft. Ik vind echter dat mijn persoonlijke mening er niet zoveel toe doet, ook al zal die ongetwijfeld meespelen in wat ik hieronder probeer duidelijk te maken. Belangrijker dan mijn mening hierover is denk ik wat God daarvan vindt en wat Hij daarvan in Zijn Woord ons leert.
 
Zoals je zelf al opmerkt is er in de Bijbel geen verbod te vinden op het doden van dieren en het consumeren van vlees of andere dierlijke producten. God heeft aan de mens, na de zondeval de dieren gegeven om die op te eten. Vóór de zondeval was dat niet zo.

Als we het Oude Testament lezen en daar gegevens tegenkomen over de vele dieroffers die er werden gebracht dan moet je daarbij niet denken dat al die dieren verbrand werden. Juist de offerdieren, op een enkele na, werden door de offeraar, zijn gezin en familie en vooral ook de priesters gegeten.  Daarmee heeft het vegetarisme en het veganisme dus geen bijbelse grondslag.
 
Veganisme is dus een bepaalde zelfgekozen leefwijze. Die zoals jij zegt voortkomt uit liefde voor dieren. Een loffelijk streven zou ik zeggen. Ik ben het met je eens dat de huidige bio-industrie niet is wat de Schepper heeft bedoeld met de schepping van de dieren. Ook is er veel dierenleed in de massaproductie van dieren en dierproducten.
 
Ondanks het feit dat dieren geen ziel hebben en dus duidelijk in rangorde onder de mens staan, zijn en blijven het wel schepselen van God. In die zin hebben we dus met de dieren om te gaan zoals ook met de rest van de schepping. Uitbuiting van de aarde en milieuvervuiling zijn daarbij zaken waar we mede op grond van Gods Woord elkaar op mogen wijzen en ons leven daarnaar moeten inrichten.  Daarbij moet echter wel worden aangetekend dat God de mens liefheeft en dat geldt niet voor de dieren. God gaat een wederkerige relatie aan met mensen. Hij stelt mensen ook in een wederkerige relatie tot elkaar. Ook dat geldt niet voor de dieren.
 
Waar God de dieren en de rest van de schepping ten dienste heeft gesteld van de mens, moeten wij niet wijzer willen zijn dan God. In de schepping is ook verankerd dat dieren en dierproducten een bepaalde plaats hebben in de voedselketen, met name ook in het voedselpatroon van de mens. Vlees- en dierproducten bevatten noodzakelijke basisvoedingsstoffen voor de mens. Dat is een gegeven vanuit de schepping. Zo heeft God alle onderdelen van de schepping plaats en functie gegeven.
 
Tenslotte:  Er tekent zich een tendens af in onze maatschappij, waarbij het opkomen voor dierenwelzijn en aanverwante gedachten een min of meer agressieve vorm gaat aannemen, waarbij geweld tegen mensen niet wordt geschuwd. Ik denk dat we dan de orde die God in de schepping heeft gegeven wel een heel eind kwijt zijn.
 
Je persoonlijke overtuiging verdient respect maar het is niet terug te voeren op de bijbelse gegevens. Zolang vegetarisme en veganisme geen religieuze of semi-religieuze trekjes krijgt is er denk ik niet zo veel mis mee.
 
Ik hoop dat je met het bovenstaande antwoord wat verder komt.
 
Vriendelijke groet,
Ds. J.J. van Holten, Bergambacht

Tags in dit artikel:

rentmeesterschap
Dit artikel is beantwoord door

Ds. J.J. van Holten

  • Geboortedatum:
    22-12-1956
  • Kerkelijke gezindte:
    PKN (Hervormd)
  • Woon/standplaats:
    IJsselstein
  • Status:
    Inactief
126 artikelen
Ds. J.J. van Holten

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven
77 reacties
lia78
23-10-2012 / 16:36
@Vega, Koeien en geiten worden door de boer kunstmatig drachtig gemaakt om melk te geven.
(was het Gods bedoeling dat deze melk naar de volwassen mens ging of naar de koe haar eigen kalfje?)
Je hele leven bijna constant drachtig zijn is een enorme uitputting voor het dier en als zij niet meer drachtig kan worden, mag zij op veel te jonge leeftijd naar het gewelddadige slachthuis vertrekken

Een koe die niet gezond is of niet `lekker in haar vel`wordt niet drachtig! Het is een boer dus alles aan gelegen dat zijn koeien gezond zijn, dat is een sport voor hem, zijn passie. Als ik naar mijn man kijk, hoe hij geniet dat we, sinds onze koeien niet meer op de grupstal staan, maar vrij kunnen rondlopen en op verzoek via een melkrobot gemolken kunnen worden. Hij insemineert vrijwel niet meer, er loopt een stier in de stal bij de koeien en wat denk je??? De tussenkalftijd is met sprongen verkort!!! En dus niet door KI, maar mmv een stier. Mijn man hoeft er dus niet meer naar om te kijken, de koeien zijn prachtig in hun doen, stralen kracht en gezondheid uit en als ze er dus onder zouden lijden dat ze drachtig zijn, zouden ze niet zo snel meer drachtig zijn als dat ze nu zijn.

Ik word zo moedeloos (en soms ook boos) van het klakkeloos nablaten van Wakker Dier, Marianne Thieme en co, en al die zogenaamde dierenclubjes, die amper een boerderij kennen, laat staan van binnenuit. We kunnen onze menselijke gevoelens wel op dieren gaan projecteren, maar doen we dàn recht aan dieren? Ze hebben toch echt wel andere behoeften dan mensen. En is een hond of poes op drie of acht hoog of in een nieuwbouwwijk nou zoveel beter af??? De dieren moeten zoveel mogelijk ruimte hebben, maar ondertussen worden er wijken vol hoogbouw gebouwd, waar mensen op een prop zitten... Natuurlijk zie ik zelf ook wel misstanden in agrarisch nederland, maar heeft er iemand in de gaten hoe een boer beknot wordt door de DOORGESCHOTEN regelgeving???

Fair trade, heeft men de mond van vol... ja voor buitenlandse boeren, maar de eigen boeren laat men stikken! Een boer hoeft geen eerlijke prijs voor zijn product. Die moet maar zien dat hij het hoofd boven water houdt... Kijk naar de acties van AH en Jumbo, zo ineens, tegen het contract in, korten ze hun boeren voor 2 %, maar ach, wat geeft het, het zijn maar boeren...
_Johannes
23-10-2012 / 16:48
@ Mona:
Je maakt een nogal vreemde vergelijking en een die bovendien volledig mank gaat, immers de gevangenissen zitten VOL met vlees-eters...

Maar goed daar gaat het in feite niet om.
De mens kent compassie. En de mens is in staat om afwegingen en beslissingen te maken. En juist volgens die 2 aspecten zou je als mens, en zeker als gelovig mens, geen vlees moeten eten. Vlees eten staat haaks op Gods liefde.
Het slachten van een dier heeft werkelijk NIETS met de liefde van God te maken, maar is de hel op aarde. En dat zelfde geldt voor de hele bio-industrie.
Vlees is het resultaat van de pijn en de dood.

God is liefde. God heeft de aarde geschapen met alle mogelijke plantaardige voedingsmiddelen waar wij als mens van kunnen leven en waar geen dier voor hoeft te lijden en te sterven.

Vlees eten is helaas aangeleerd gedrag, net zoals roken en alcohol.
Maar als je nota bene wéét hoe een dier heeft moeten lijden voordat het als stukje vlees op je bord kwam, dan kan je als weldenkend mens maar één juiste beslissing nemen. En dat is voortaan afzien van vlees/vis/zuivel.

"De aarde zelf zal stellig haar opbrengst geven."

Met vriendelijke groet,

Johannes
creachrista
23-10-2012 / 18:41
Beste mensen

Ik ben mijn hele leven al Christen en sinds kort veganist.
Op internet ben ik op onderzoek uitgegaan of er in de Bijbel iets voor of tegen vegetarisme/veganisme te lezen is.

Ik stuitte op deze site:
http://jeroenvu.home.xs4all.nl/gwv/bijbel.htm

Hier staan heel veel stukjes uit de bijbel over eten, plantaardig en vlees eten. De Bijbel spreekt dus ook over voor- en tegenstanders! Jesaja at geen dieren en ook Daniel beschrijft hoe hij plantaardig eet en er beter uit ziet dan de mannen die zich tegoed doen aan vlees en wijn.

Lees en onderzoek, maar wijs niks zomaar af.

Groetjes Christa
Mona
23-10-2012 / 19:37
@ Vega. Je schrijft het volgende: 'Echter, er zijn Voorgangers van geloven die met hun opmerkingen ruimte bieden aan hun volgelingen tot het onthouden van goede zorg aan dieren
of ruimte bieden aan hun volgelingen tot het plegen van lichamelijk of geestelijk geweld op dieren
of ruimte bieden aan hun volgelingen tot het plegen van moord uit zogenaamd de naam van God.
Deze Voorgangers worden dan wel als "normaal "gezien. Maar is dat goed te praten? Ik denk van niet nee".

Ik weet niet welke voorgangers van welke geloven je bedoeld, en wie hun volgelingen zijn. Kan je hierin wat duidelijker zijn? Bedoel je er christenen mee?
rosalientje
23-10-2012 / 22:09
Christa:
Daniel beschrijft inderdaad dat hij plantaardig eet enz, maar er staat nergens dat hij nooit vlees at. Hij wilde zich niet ontreinigen met de stukken van de spijze van de koning toen hij in Babel was, staat er. Waarschijnlijk was dat vlees onrein en dat mocht Daniel, als Jood, niet eten.

Ik krijg hier bij sommige reacties wel heel sterk de indruk dat een dier ver boven de mens staat. Tegenwoordig is het bijna (of helemaal) zo dat een dier overlijdt en een mens dood gaat. Dat mag wel een beetje minder van mij.
Neemt niet weg dat we goed voor de dieren, als een deel van de schepping, hebben te zorgen.

Johannes:
'Vlees eten staat haaks op Gods liefde'.
Waarom dan al die offerdieren in het OT? Een gebod van God Zelf!
In Handelingen 10 krijgt Petrus een visioen, een laken uit de hemel met allerlei soorten dieren. Hij krijgt er heel duidelijk de opdracht bij: 'Sta op, Petrus, slacht en eet'. Alweer een gebod van de Heere Zelf!

Vega:
Waar lees je in de bijbel over een hiernamaals voor dieren?

Dieren hebben geen ziel, ze hebben niet eens een verstand. In Japan was ooit een hond die altijd zijn baas naar het station bracht en 's middags weer ophaalde. Zijn baas overleed heel plotseling aan een hartverlamming. De hond kwam de daaropvolgende 9! jaar 's morgens en 's middags naar het station. Toch een heel duidelijk voorbeeld dat dieren geen verstand hebben, al zouden wij als mensen een voorbeeld kunnen nemen aan de trouw van zo'n dier. Voor het geval je 't niet gelooft, dit verhaal, tik op google de naam 'hachi' in en kijk op wikipedia.
karlo
23-10-2012 / 22:33
WOEF
jsml
23-10-2012 / 22:48
KARLO!!! KOEST!! :-P
Lalage
24-10-2012 / 09:52
Het gaat hier alleen over het doden van dieren, maar dat is niet de enige reden om minder of geen dierlijke producten te willen gebruiken. Twee andere aspecten zijn belangrijk: je eigen gezondheid en de voedselvoorziening van alle mensen op deze aarde. We zijn inmiddels met zoveel mensen, dat het niet verantwoord meer is om vlees te eten. Immers, voor een kilo vlees zijn vele kilo's veevoer nodig, terwijl het veel efficiënter is om de planten zelf op te eten in plaats van aan dieren te voeren.

Als christenen zijn we rentmeesters van de aarde en het is ook de bedoeling dat we ons voedsel eerlijk delen. Door minder vlees te eten, is het mogelijk om allemaal genoeg eten te hebben.
rosalientje
24-10-2012 / 10:14
Karlo, beetje kinderachtig om de serieuze reactie van een ander op deze manier onderuit te halen, vind je niet?
moedervan2
24-10-2012 / 10:50
@ Vega,

Even de volgende gedachten: God gaf kwakkels in de woestijn om van te eten en zette zelf het Pascha in waar een lam werd geslacht en gegeten. Ook Jezus at het tijdens Pascha... En denk aan de offerdienst waar vele dieren werden geofferd maar ook door de priesters gegeten werden... inzetting van God..

Ben benieuwd hoe je nu nog kunt zeggen dat het eten van dieren niet Gods bedoeling is. God stelt dieren niet op de eerste plek in de schepping. Wij moeten er verantwoordlijk mee om gaan maar God geeft niet voor niets dieren om er van te leven, zo mag je een koe echt melken voor de melk want GOd gaf de Israelitieten een land van MELK en honing. Het is natuurlijk niet de bedoeling dieren uit te buiten zoals je schrijft (hun hele leven drachtig zijn) maar ik ken het boerenleven van dichtbij en ik weet dat een boer met het hart op de goede plek echt wel oplet en goed is voor zijn dieren. Uiteraard zijn er ook boeren die niet goed zijn voor hun dieren, net als er ouders zijn die hun kinderen mishandelen. En het is goed dat daar op toegezien wordt, maar onrecht zal er altijd zijn in deze zondige wereld, maar gelukkig is het merendeel van de boeren wel goed voor zijn vee.
Dorah
24-10-2012 / 11:12
Wat mij betreft mag iedereen veganist zijn als hij of zij dat wil. Wel vind ik dat je moet uitkijken om jouw motieven aan anderen op te leggen. Dat je het zielig voor dieren vindt is iets anders dan dat het daadwerkelijk zielig is, al kan ik me de gevoelens erg goed voorstellen en hebben we als christen een plicht om goed rentmeesterschap te tonen en daardoor ook kritisch te zijn over bepaalde producten. We mogen elkaar hierin m.i. niets opleggen, laat staan iets verbieden of op anderen neerkijken die wel vlees eten.
Daarnaast vind ik ook dat je er heel goed over moet nadenken en je goed zou moeten laten voorlichten. Het komt namelijk nogal eens voor dat veganisten o.a. vitamine B12-injecties nodig hebben omdat hun voeding niet toereikend is. Dan vraag ik me wel af waar je mee bezig bent...
Aangezien er veganisten hebben gereageerd op de vraagsteller, vraag ik mij af hoe zij dit doen?
Mona
24-10-2012 / 11:26
@Vega: ik ben echt benieuwd naar je antwoord op mijn vraag (een paar berichten terug).
@Vega en Johannes:
Volkert vd G is een dierenactivist. Hij geeft als reden voor de moord op Pim Fortuyn dat hij opkomt voor het zwakkere in de samenleving, en dat hij daar bang voor was als PF aan de macht zou komen. Volkert wordt nog steeds verdacht van een andere moord, nl op die van milieuambtenaar C. vd W. Dit is niet bewezen, maar men heeft wel vermoedens. De BVD hield hem al een tijdje in de gaten, en niet zonder reden. Want bij een huiszoeking kwamen ze vele ingredienten tegen om explosieven van te maken.
Afgeluisterde gesprekken geven aan dat deze 'dierenliefhebber' er niet voor terug schrikt om mensen te doden voor het belang van dieren.

Zoals moedervan2, lia78 , en eerder ook Omega aangeven: de Nederlandse boeren staan wereldwijd bekent om hun goede manier van dieren houden. Als je een koe haar hele leven drachtig laat zijn, dan valt ze op een gegeven moment om van uitputting, en wat heb je dan als boer? Niets. Wie doet dat nu? Niet een boer met verstand, en die zijn verantwoording draagt.
_Johannes
24-10-2012 / 11:52
@ Mona:
ik snap niet dat je steeds weer met dat Volkert verhaal aan komt zetten. Ik namelijk veroordeel wat deze persoon heeft gedaan. Bovendien heeft de gehele vlees-industrie zoveel meer moorden op zijn geweten dan deze man. Kijk daar eens naar.
Bovendien ben je als vlees-eter ook nog eens medeplichtig op de massamoord op onschuldige wezens.

@ Rosalientje: Dieren kunnen net als wij mensen emoties en gevoelens ervaren, zoals honger, dorst, angst, pijn.

Bovendien hebben wij mensen ook nog eens redelijk verstand en compassie.
Dat betekent dat als je de keuze hebt om geen vlees te hoeven eten, jezelf prima kunt voeden met uitsluitend plantaardige voeding. En als God weet dat je die KEUZE hebt, Hij alleen maar zal toejuichen dat je het leven spaart van vele onschuldige wezens.

En Dorah: ook vlees-eters kunnen een B-12 gebrek krijgen....
Lalage
24-10-2012 / 12:11
@Dorah: de meeste veganisten zijn heel bewust bezig met wat ze eten en weten dus ook dat ze vitamine-B12-pillen moeten slikken. Daarnaast zijn er nog een paar andere stoffen waar je op moet letten, zoals DHA dat in vette vis zit. Gelukkig zijn daar ook plantaardige bronnen voor, bijvoorbeeld chiazaad (dat bevat omega-3 en dat kan je zelf omzetten in DHA) of capsules.

Ik denk dat veganisten over het algemeen gezonder bezig zijn dan de gemiddelde Nederlander, omdat ze veel groenten en fruit eten en bewust bezig zijn met hun voedsel. Er zijn toch ook veel mensen die weinig groente en fruit en nooit vis eten en die denken helemaal niet na over hoe ze dan aan genoeg micronutriënten, vezels, vitamines en omega-3-vetzuren komen.
Lalage
24-10-2012 / 12:12
Als je geïnteresseerd bent in gezondheid en planten eten, dan wil ik verwijzen naar de community die Boele Ytsma heeft opgezet: http://deplanteneter.ning.com/
Mona
24-10-2012 / 13:02
@ johannes,
Als je de discussie een beetje hebt gevolgd, dan snap je het wel.
Vega geeft aan dat er veel moorden en gruwelen op beesten worden gepleegd in naam van God.
Ik geef aan met het verhaal van FvdG dat er ook veel guwelen worden gepleegd onder het mom van dierenliefde.
Omdat jij en Vega het niet snapten, heb ik het nogmaals uitgelegd. Dus ik kom niet steeds met dat verhaal aanzetten, maar ik probeerde je het uit te leggen.
Dus lees de reactie's in zijn verband alsjeblieft.
Dorah
24-10-2012 / 15:31
@ Johannes,
Dat klopt, alleen is het in die gevallen vaak zo dat dit te maken heeft met een lichamelijk gebrek en in het geval van de veganistische leefstijl, ligt het vaak aan de voeding..

@ Lalage,
Bedankt voor je info. Ik ben zeker geïnteresseerd, al krijg ik wel wat twijfels vanwege meneer Ytsma, die ik een tikje vind doorslaan hierin. Weet je misschien ook een site waar ik betrouwbare (wetenschappelijke) info kan vinden?
Dorah
24-10-2012 / 17:25
'Wie melk drinkt en een eitje tikt, doet dus direct mee aan het in groots in stand houden van de bio-industrie.'
@ Vega, ik heb geen tijd om jouw ' feiten' allemaal na te gaan maar bovenstaand feit is in ieder geval gedeeltelijk direct onderuit te halen. Wie zelf kippen houdt en daar goed voor zorgt, kan m.i. met een gerust hart een eitje tikken! Erg ongenuanceerd ' feitje' zoals jij het presenteert.
Daarnaast neemt jouw visie in mijn beleving wel erg de vorm aan van religie, wat ik niet kan meemaken.
Je schreef: ' De bovengenoemde veganist komt namelijk in haar gevoel en gedachten dicht bij haar/zijn geloof door te kiezen voor leven en niet voor dood en verderf.'
Precies, in haar gevoel en gedachten. Maar, zijn die ook te toetsen aan de werkelijkheid? Daarnaast: God is liefde en bij de joden in het OT stond alles al in het teken van het leven. Dat is een gegeven waarop ontzettend veel geboden zijn gebaseerd. Dat God kiest voor het leven en tegelijkertijd toestaat dat wij vlees eten, doet m.i. niets af aan Zijn liefde voor de schepping. Zouden wij het beter weten dan God?
Door je visie op deze manier te ventileren, vind ik dat je jezelf plaatst boven andere christenen die kennelijk ' niet kiezen voor een vreedzamere wereld'? Het is een visie, wat niet betekent dat het de enige juiste is.
Dorah
24-10-2012 / 18:12
@ skeptor,
Wat wil je hiermee zeggen? Ik denk dat iedereen die hierboven heeft gereageerd, tegen dierenmishandeling in de bio-industrie is. Goed rentmeesterschap is heel belangrijk maar dat betekent niet direct dat je dat alleen kunt bewerkstelligen door veganist te worden.
jsml
24-10-2012 / 18:28
1 Toen zegende God Noach en zijn zonen en Hij zei tegen hen: Wees vruchtbaar, word talrijk en vervul de aarde!
2 Vrees en schrik voor u zal er zijn bij alle dieren van de aarde en bij alle vogels in de lucht, bij alles wat over de aardbodem kruipt en bij alle vissen in de zee; zij zijn in uw hand gegeven.
3 Alles wat zich beweegt, waarin leven is, zal u tot voedsel dienen; Ik heb het u allemaal gegeven, evenals het groene gewas.
4 Maar vlees met zijn leven, zijn bloed, er nog in mag u niet eten.
5 Voorzeker, Ik zal vergelding eisen voor uw bloed, voor uw levens. Van de hand van alle dieren zal Ik vergelding eisen; ook van de hand van de mens, van de hand van ieders broeder, zal Ik vergelding eisen voor het leven van de mens.
6 Vergiet iemand het bloed van de mens, door de mens zal diens bloed vergoten worden; want naar het beeld van God heeft Hij de mens gemaakt."

@iedereen die nogal doorslaat in (of tegen) het vlees-eten:
- Ik neem aan dat u in uw huis ook geen hardhouten kozijn hebt, want voor dit hout wordt er heeel erg veel
illegaal hout gekapt in Afrika waardoor het leefgebied van heeel veel dieren steeds kleiner wordt.
- Ik neem aan dat u ook geen margarine, zeep, shampoo, slaolie en dergelijke producten gebruikt. Hier zit
namelijk palmolie in en deze planten worden verbouwt in Indonesië. Het leefgebied van de chimpansee is al
behoorlijk gekrompen.
- Ik neem aan dat u ook geen jeans met 'used look' draagt, want deze 'used look' wordt doorgaans onder
erbamelijke omstandigheden door kinderen aangebracht.
- Ik neem aan dat u ook geen rozen op tafel hebt staan, want die worden veel gekweekt in afrika waarbij de werknemers veel worden blootgesteld aan chemische bestrijdingsmiddelen, en vervuilt water wordt simpelweg in een meertje geloosd.

En zo kunnen we nog wel even doorgaan. Kortom, het is belangrijk om hier bewust mee om te gaan, zonder daarbij door te slaan in het één, en het ander te vergeten.

@Vega, je zegt dat niemand deskundige is over God. Toch weet jij aardig goed te vertellen wat God wel en niet leuk vind. En dat terwijl je de Bijbel niet echt serieus neemt. Waar heb jij die kennis dan vandaan? En als de bijbelschrijvers al niet meer goed zouden weten hoe God erover dacht, waarom zou ik dan aan moeten nemen dat jouw idee wel klopt? Als we de Bijbel niet als leidraad houden kunnen we een god vormen die bij ons ideaalbeeld past. Waarschijnlijk krijgen we dan 7 miljard verschillende goden op deze aarde.

Terug in de tijd

Ik heb de badkamervloer en voegen met stoomcleaner gedaan, de wc schoongemaakt en dan is het half twee. Hoe kan ik nu eens tevreden zijn met wat ik doe? Het is nooit genoeg en ik ben nooit tevreden om...
13 reacties
22-10-2016
Na overspel, wat ik inmiddels heb kunnen vergeven, lukt het mijn man niet meer om seksueel opgewonden te raken bij mij. Hoewel onze relatie inmiddels weer goed is, komt hierin geen verbetering. Voor m...
2 reacties
22-10-2013
Ik heb last van stress en vermoeidheid. Ik heb ook last van droogheid. Help!
Geen reacties
22-10-2020
website-ontwikkeling door webdevelopment by Accendis
design website door design website by Mooimerk
hosting website door hosting website by STH Automatisering