Wetenschapsbijbel: geen ruimte voor klassiek scheppingsgeloof
Erika de Stigter - Logos Instituut / 1 reactie
Sinds begin november 2022 is er een zogenoemde ‘Wetenschapsbijbel’ verkrijgbaar. Een NBV21 Bijbel met 300 bijdragen over geloof, cultuur en wetenschap. Deze Wetenschapsbijbel is niet te vergelijken met een commentaar of een studiebijbel. De toelichtingen zijn meer thematisch ingericht dan gericht op één of meerdere Bijbelverzen. Het Logos Instituut schreef de onderstaande recensie en die is bepaald niet positief...
"Logos Instituut kan het publiceren van informatie over geloof, cultuur en wetenschap alleen maar erg aanmoedigen. Het is echter de vraag of je theorieën en informatie uit de feilbare wetenschap moet willen combineren met een Bijbeluitgave. Wetenschappelijke inzichten en theorieën kunnen morgen zomaar anders zijn, vooral als het gaat om historische wetenschap. Het Woord van God daarentegen is onveranderlijk en eeuwig. Een rots die vast en zeker is!
De redactie geeft op de website van het NBG aan dat de Wetenschapsbijbel niet bedoeld is om eenduidige antwoorden te geven op vragen. In de bijdragen over cultuur, duurzaamheid en ethiek wordt inderdaad niet altijd een eenduidig antwoord gegeven. Echter, als het gaat om de schepping en de uitleg van Genesis 1 tot 11 lijken de auteurs wel een eenduidige uitleg te geven. Er wordt gepleit voor de uitleg dat Genesis 1 tot 11 vooral een symbolische weergave is van de schepping en de vroege wereld, gebaseerd op mythische taal van het Nabije Oosten. De wetenschap leert ons volgens de auteur hoe de wereld echt tot stand is gekomen: Door de big bang en evolutie (natuurlijke selectie). Hieruit blijkt dat de auteurs het standpunt van theïstische evolutie hanteren.
Geen ruimte voor klassiek scheppingsgeloof
Bij de bespreking van de schepping wordt er weinig tot geen ruimte gegevens aan het klassieke scheppingsgeloof. Het klassieke scheppingsgeloof beschouwt Genesis 1-3 als een letterlijke beschrijving van het korte tijdsbestek waarin God deze wereld en haar bewoners gemaakt heeft, en dat dit ongeveer 10.000 tot 6.000 jaar geleden plaatsvond (vgl. Oorspronkelijk, pp. 23[Paul, M. J. (2019). In Oorspronkelijk: Overwegingen Bij schepping en evolutie (derde herziene druk, pp. 23-26). Labarum Academic.]). Er worden geen theologische of wetenschappelijke argumenten vóór deze klassieke uitleg genoemd, terwijl die er wel overvloedig zijn. Ook ben ik in deze hele Bijbeluitgave geen bijdrage tegengekomen vanuit het jonge-aarde creationisme. Dat is teleurstellend want daardoor kan de lezer het idee krijgen dat theïstische evolutie zowel theologisch gezien en wetenschappelijk gezien een uitgemaakte zaak is, terwijl dit niet het geval is. Er zijn nog altijd veel theologen en wetenschappers die een klassiek scheppingsgeloof aanhangen.
Dinosauriërs
De auteurs presenteren sommige dateringen uit de (naturalistische) historische wetenschap als feit. Ik citeer: ‘We weten namelijk dat de dinosauriërs al zo’n 66 miljoen jaar geleden uitstierven, (…).’ [van Bekkum, K., van den Brink, G., Schol-Wetter, A. M., & Zwiep, A. (Eds.). (2022). Bijbel met bijdragen over geloof, cultuur en wetenschap. Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap. pp. 649] Echter, wetenschappelijke standpunten over dinosauriërs veranderen voortdurend en deze jaartallen worden betwist door o.a. creationistische wetenschappers.
Argumenten voor een zesdaagse schepping
Voor inhoudelijke argumenten voor een recente schepping in zes letterlijke dagen verwijs ik graag naar Logos Instituut. Op www.logos.nl vind je veel artikelen, boeken en video’s van theologen en wetenschappers die theologische en wetenschappelijke argumenten aandragen voor een zesdaagse schepping en een historische lezing van Genesis 1 tot 11.
Overige thema’s
Niet alleen over de historiciteit van Genesis 1 tot 11, ook over homoseksualiteit, gender en de rol van vrouwen in het ambt wordt in de Wetenschapsbijbel een ‘modern’ standpunt ingenomen. De topics en toelichtingen over onderwerpen als duurzaamheid, orgaandonatie en zending zijn over het algemeen leerzaam en aan te bevelen. Veel nuttige bijdragen zijn te vinden in de korte ‘toelichtingen’. Zo geeft bijvoorbeeld een toelichting over verbondssluitingen in het Oude Nabije Oosten (blz. 33) nuttige informatie die helpend kan zijn om het verbond van God met Abraham te begrijpen."
Op de website van het Logos Instituut worden enkele deskundigen aan het woord gelaten die een reactie geven op diverse stukjes uit de Wetenschapsbijbel. Bijvoorbeeld dr. H.A. Hofman over de scheppingsdagen:
De auteur van de bijdrage Scheppingsdagen stelt dat het niet gaat om zes historische dagen. De tekst zou ‘kunstproza’ zijn en het literaire motief doelt op de volheid van de schepping en de cultische strekking ervan. Het gaat dus niet om chronologie.
Hier zijn echt wel kanttekeningen bij te plaatsen.
Het Hebreeuwse woord voor ‘dag’ is yôm. Bij de eerste scheppingsdag staat een partikel dat duidt op een hoofdtelwoord, bij de andere scheppingsdagen staan rangtelwoorden. In de grondtekst staat dus eigenlijk: het was dag 1. Hiermee wordt aangegeven dat de tijd begint. Dag 1 is een nadrukkelijker aankondiging van een nieuw begin dan ‘de eerste dag’. Dat het om reële dagen gaat, onderstreept Genesis 1 door bij elke dag te vermelden: het was avond geweest en het was morgen geweest. Als we dat niet aanvaarden, zijn de woorden ‘avond’ en ‘morgen’ hier betekenisloos. (Bron: Jonathan Sarfati, Refuting compromise. A Biblical and Scietific Refutation of Progressive Creationism. Sarfati is gepromoveerd in de scheikunde en apologeet).
In Exodus 20: 9-11 lezen we het vierde gebod. Het gebod luidt dat de mens zes dagen moet werken en de zevende dag mag rusten, ‘want in zes dagen heeft de HEERE de hemel en de aarde gemaakt”. Hier wordt hetzelfde woord yôm gebruikt. Dat ligt ook voor de hand, want er wordt in dit gebod een duidelijke relatie gelegd tussen werkweek en scheppingsweek. Als de werkweek uit dagen van 24 uur bestaat, dan bestaan de scheppingsdagen ook uit 24 uur, anders klopt de vergelijking niet.
Dezelfde redenering komen we tegen in Exodus 31. Voor de derde keer komen we het woord yôm tegen. De mens moet de sabbat onderhouden ‘want in zes dagen heeft de HEERE hemel en aarde gemaakt en op de zevende dag gerust en Zich verkwikt’.
Het woord yôm is dus een sleutelwoord. De link die Exodus 20 en 31 leggen met Genesis 1 is zodanig dat er geen ruimte bestaat om yôm in de werkweek letterlijk op te vatten en in de scheppingsweek figuurlijk.
In Numeri 7 worden voorschriften gegeven voor het brengen van offers op verschillende dagen. De wijze waarop de dagen worden weergegeven, is identiek aan de weergave in Genesis 1. Toch zal niemand beweren dat de dagen in Numeri 7 perioden zijn.
Het Hebreeuwse woord voor ‘ogenblik’ is ‘rega’. Het wordt vier gebruikt in het Oude Testament. Onder andere in Numeri 16: 21 waar staat hoe Korach, Dathan en Abiram in een ‘ogenblik’ verteerd werden. In Psalm 90: 4 staat weer een ander Hebreeuws woord dat ‘nachtwake’ betekent. Duizend jaar zijn voor God als een ‘nachtwake’. Kortom, het Hebreeuws kent meer dan genoeg woorden om ‘tijd’ mee aan te duiden. Als God ons bij de schepping op lange geologische tijdvakken had willen attenderen had Hij daar andere woorden voor gebruikt.
Nog een aandachtspunt is de schepping van de zon, de maan en de sterren. Volgens Genesis 1: 14 zijn zij ‘tot tekenen en tot gezette tijden, en tot dagen en jaren.’
Hiermee begint volgens de Kanttekening in de Statenvertaling de wisseling der seizoenen en de mogelijkheid van een kalender. Dagen en jaren hebben in vers 14 dus ook een letterlijke betekenis. Dat versterkt de opvatting dat dagen in de eerste verzen van Genesis 1 ook letterlijk bedoeld zijn en niet deel uitmaken van zogeheten ‘kunstproza’.
We doen er goed aan om uit te gaan van de gegevens die de Bijbel zelf verstrekt. Een schepping in zes dagen strookt ook helemaal met een Schepper Die almachtig is.
