Kunt u iets vertellen over het proces wat je meemaakt in het rouwen om iemand di...

Kunt u iets vertellen over het proces wat je meemaakt in het rouwen om iemand die je lief en dierbaar was? Wat maak je door, wat heeft dat te maken met je gedrag, enz? Je hoort er namelijk best veel van qua theorie, maar hoe is dat in de praktijk? Bij voorbaat dank.

Beste vragensteller,

Je stelt een moeilijke en diepe vraag. Hierop bestaat niet een éénduidig antwoord. Zoals ieder persoon uniek is, zo is ook het proces heel erg afhankelijk van die unieke persoon en daarom heel persoonlijk. Ik wil er iets van proberen aan te geven. Ik zeg tegelijk dat het goed mogelijk is dat iemand die het antwoord leest, zich er niet in herkent.

Persoonlijk heb ik er niet zoveel mee te maken gehad. Ik heb alleen bewust meegemaakt dat uit mijn familiekring mijn oma gestorven is en toen was ik nog maar 15 jaar. Eerder, toen ik een jaar of 11/12 was, is de man van iemand waar wij vaak kwamen, die daarom een soort ‘oom’ voor mij was, plotseling gestorven. Beide keren ben ik er vrij nuchter onder geweest en ik denk dat ik in de toekomst ook vrij nuchter zal reageren. Ik heb nog een oma van de ene kant en een opa van de andere kant. Die opa heeft de gevreesde ziekte, maar eigenlijk weet niemand precies hoelang dit nog kan duren. Op dit moment komt hij nog vrij gezond over. Voor mij is belangrijk om te weten van mijn opa of hij kan zeggen met de dichter van “Vaste rots van mijn behoud” het vierde couplet:
 
“Eenmaal als de stonde (=uur) slaat
Als dit lichaam sterven gaat
Als mijn ziel uit de aardse woon (= woning) opklimt tot des hemels troon:
Rots der eeuwen in Uw schoot
berg mijn ziele voor de dood.”

Het maakt voor mij persoonlijk nogal wat uit of iemand kan zeggen “ik ben geborgen achter Christus” bloed óf dat dit voor iemand een onzekere zaak is.

Met dit persoonlijk gekleurde verhaal wil ik maar aangeven dat het rouwproces heel erg bepaald wordt door persoonlijkheid van de achterblijvende, de persoon van de overledene en de manier waarop iemand overlijdt.

Volgens mij is het wel zo dat de kring rondom de overledene de eerste dagen geleefd wordt. Er moet van alles worden geregeld, want binnen (doorgaans maximaal) een week, maar meestal minder, moet de overledene zijn begraven. Er komen mensen condoleren, je bent als familie bij elkaar, de dominee komt langs, en uiteindelijk maak je de gang naar het kerkhof, waarna het hele gebeuren rondom de begrafenis is afgelopen. En dan...? Dit is eigenlijk je vraag.

Het maakt nogal wat uit of de scheiding in dit aardse leven na een (lang) ziekbed, waarin het afscheid kan worden voorbereid, is gevallen of plotseling. In elk geval val je in een gat. Hoe groot dat gat is, ligt er helemaal maar aan in welke relatie je tot de overledene stond. Als je binnen je gezin iemand verliest, dan is er dagelijks een lege plaats. Als er een lang ziekbed is geweest, dan is er sprake van dat je jezelf hierop iets hebt kunnen voorbereiden. Valt het gat plotseling, dan is er de ervaring dat iemand van je afgerukt wordt.

Hoe iemand hierop reageert, is heel verschillend. Ik hoorde pas van iemand bij wie een kind doodgeboren is. Deze heeft zich de eerste dagen naar de buitenwereld heel sterk en nuchter gedragen, maar inwendig kon zich dit echt niet verwerken. Daarom heeft ze zich op een studie gestort. Dit verzette haar gedachten en heeft haar geholpen. Anderen zetten misschien juist dingen rationeel op een rijtje en zullen dus hun gedachten bij de geliefde bepalen. Het gat dat is gevallen, moet worden verwerkt. Er moet een plaats gegeven worden aan dat gat. Dat doen mensen op een heel verschillende manier. Ik kan hierop geen éénduidig antwoord geven.

Ik denk dat dit precies het theoretische antwoord is, dat je niet wilde hebben, maar meer kan ik er niet over zeggen. Ik kan dan slechts gaan gissen. Het gedrag kan zijn om zich intensief met dat gat dat gevallen is bezig te houden, juist het gat door andere dingen te laten opvullen of het gat proberen ontlopen.

Twee dingen wil ik ter afsluiting zeggen. Hoe je het gat in je leven ook wilt verwerken, doe het mét God: spreek met Hem over het gevallen gat, hoe tragisch dit ook is. Daarom wens ik bij condoleren mensen ook toe: “Gode bevolen.” Juist voor een rouwproces geldt: “Ken Hem in al uw wegen en Hij zal uw paden recht maken” (Spreuken 3:6) en: “Werpt al uw bekommernis op Hem, want Hij zorgt voor u” (1 Petrus 5:7).

Voor de mensen die om zulke rouwenden heen staan, is het heel belangrijk ná de begrafenis ook betrokken te blijven. Het gat valt juist ná de begrafenis en als er dan geen mensen zijn om mee te praten, kan iemand helemaal wegkwijnen. Het is belangrijk om mensen met gebed en belangstelling te omringen.

Ik hoop dat dit iets van een antwoord is: meer weet ik er ook niet van en durf ik ook niet te zeggen.

M. W. Muilwijk

Dit artikel is beantwoord door

Ds. M.W. Muilwijk

• Geboortedatum:
  23-12-1980
• Kerkelijke gezindte:
  Hersteld Hervormd
• Woon/standplaats:
  Aalst
• Status:
  Actief

143 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven