(...) hoe komt men erbij dat een behoorlijk langzaam tempo eerbiediger zou zijn ...

Ik dwaal op dit moment een beetje over de site en nu ik verschillende vragen lees over muziek, schiet me dit ineens te binnen. Bij ons in de kerk (en ook in andere kerken van dezelfde gezindte) wordt vaak langzaam gezongen. Als argument voor dit tempo voert men aan dat je de psalmen eerbiedig moet zingen. Met dit argument ben ik het volledig eens, alleen in de tegenovergestelde richting! Sommige organisten spelen zo langzaam dat het bespottelijk is, de desbetreffende psalm absoluut níet tot zijn recht komt en het, eerlijk waar, oneerbiedig is. Vervolgens krijgt deze organist (van horen zeggen) een compliment van de kerkenraad omdat hij in een net tempo begeleidt. Wanneer deze organist zijn tempo iets zou opvoeren, de gemeente goed kan meezingen en geen vier keer heeft moeten ademhalen voor het einde van de regel, lijkt mij dat een stuk eerbiediger! Hoe komt het dan dat zoveel organisten zo langzaam spelen? Heeft de kerkenraad daar invloed op (zowel positief als negatief) of regelt de organist dit zelf? En, eigenlijk de belangrijkste vraag: hoe komt men erbij dat een behoorlijk langzaam tempo eerbiediger zou zijn dan een beter zingtempo?

We ontvingen een vraag over het tempo van de gemeentezang. Moet het tempo vlug zijn of langzaam, vlugger of langzamer.. De vraag is niet nieuw. Vaak zijn we in ons werk deze vraag tegengekomen. De vraagsteller vindt dat in de gemeente waartoe hij behoort langzaam wordt gezongen. Hij is het er mee eens dat dit gebeurt omdat de psalmen eerbiedig gezongen moeten worden. Daarnaast is er, we noemen het als aanvulling, ook het argument dat bij het zingen ook er de tijd moet zijn om de woorden die gezongen worden tot je te laten doordingen, hetgeen bij een vluchtig zingen minder gebeurt. Daarbij is het onze ervaring dat bij ritmisch zingen, vooral als het om een moeilijke psalm gaat, je meer moet letten op de melodie, om niet achter te komen, dan op de woorden. De vraag is: beleef je wat je zingt!

We komen er eerlijk voor uit dat we een voorstander van gedragen zingen zijn. Indrukwekkend vinden we het als de gemeente uit volle borst (moge het ook zijn vanuit het hart!) de psalmen mee zingt. Soms maken we het mee dat in een volle kerk ook met tegenstem gezongen wordt. Het maakt ons stil. Soms brengt het ook tot ontroering, als we mensen, die je anders nooit hoort, onder tranen ziet en hoort zingen.

Toch heeft de vraagsteller en vraag. Hoe vlug, vlugger of minder vlug moet het tempo zijn? Wie bepaalt dat? Het tempo van het zingen moet zo zijn dat het is tot eer van de Heere en tot ergernis van de boze. Dat laatste zal het toch wel zijn als het zingen een zaak van bevinding is, omdat het uit het hart komt.

Wie bepaalt het tempo? Niet de organist, maar de kerkenraad. Die hebben op een en ander positieve en/of negatieve invloed. Maar zal het tot eer van de Heere zijn als er onder het zingen wrevel bestaat? Dan letten we op de kleding van de gemeentezang, maar niet op de inhoud. Organisten (we weten het uit eigen ervaring) hebben in dezen een mooie, maar ook een moeilijke taak. Welk zangtempo is juist: wat is tot eer van de Heere en waar de boze zich aan ergert? Hoe vlug, of hoe langzaam? Wat voor de één vlug is, is voor de ander langzaam. Laat het onder ons in dezen met stichting en met eerbied geschieden.  En als ons zingen en zak van bevinding mag zijn, vinden we de rijke inhoud van de psalmen op de eerste plaats komen, en het zangtempo op een volgende plaats.

Een organist zei eens tot een predikant dat hij elke psalm speelde op het ritme van zijn pols. De predikant vroeg hem toen of hij verhoogde bloeddruk had.

Ik zeg niet dat het tempo onbelangrijk is, maar beleef je wat je zingt. Bovendien is een gemeente geen koor. En het belangrijkste zal het zijn als de engelen kunnen mee zingen.  Dat is dat zingen dat uit het hart mag komen.

Op een berg woonde een aantal monniken. Die hadden de gewoonte om elke avond voor het slapen gaan te zingen. Ze mochten het uit hun hart doen, maar ze vonden dat het zo vals klonk. Op een dag kregen ze bezoek van een jonge man, een zanger, met een mooie stem. Ze vroegen of hij die avond in hun plaats wilde zingen. Dat gebeurde en het klonk schitterend, vonden ze. Tevreden gingen ze slapen. In de nacht verscheen een engel om hen te vragen waarom ze van de monniken geen zingen gehoord hadden. Hun antwoord was dat die jonge man veel mooier gezongen had dan zij konden. Dat was geen zingen zei de engel, want het kwam niet uit zijn hart. Wat is het voornaamste?

Ik wens je Gods zegen toe. Lere Gods Geest jou en mij maar steeds zingen!

Ds. J. van Rossem

Dit artikel is beantwoord door

Ds. J. van Rossem

---

---

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven