Vraag
Een vriend van mijn man is christen (net als wij) en vindt het blijkbaar grappig om humoristische filmpjes door te sturen naar zijn vrienden. Vooropgesteld: ik houd van goede humor op zijn tijd, dus daar heb ik niets op tegen. Alleen stuurt hij vaak semi-vieze YouTube-filmpjes of filmpjes met daarin grove taal en soms halfnaakte vrouwen. Ik zie de humor er niet van in. Hoe ziet de Bijbel dit? Waar is de grens?
Antwoord
Beste vraagsteller,
Dat is een goede vraag. Ik moest onder andere denken aan wat Paulus zegt in Efeze 4:29: “Laat er geen vuile taal uit uw mond komen, maar wel iets goeds, dat nuttig is tot opbouw, opdat het genade geeft aan hen die het horen” (zie Efeze 4:17-32 voor het hele gedeelte). Humor kan goed zijn voor een mens. Het geeft ontspanning en het helpt relativeren. Humor kan bijvoorbeeld door middel van overdrijving bepaalde eigenschappen of gewoonten aan de kaak stellen. Of het steekt de draak met een verkeerde gewichtigheid. Het houdt een spiegel voor. Het werkt dan op onze lachspieren juist omdat we er iets van onszelf in herkennen als we eerlijk zijn. Goede humor kan ook tot nadenken stemmen. Het kan helpen dingen weer in een juist perspectief te zien. Een belangrijk element dat Paulus hier noemt, en dat denk ik ook moet gelden voor humor, is dat het tot opbouw moet zijn. Het mag scherp zijn, het mag ook kritisch zijn, maar het moet uiteindelijk ten doel hebben mensen te helpen in de goede richting. Humor dat goede waarden afbreekt, dat cynisch of nihilistisch is, of dat geniet van het leed van een ander is geen humor.
In Filippenzen 4:8 zegt Paulus: “Verder, broeders, al wat waar is, al wat eerbaar is, al wat rechtvaardig is, al wat rein is, al wat lieflijk is, al wat welluidend is, als er enige deugd is en als er iets prijzenswaardigs is, bedenk dat.” Dit zou ook van toepassing moeten zijn op de humor die een christen gebruikt of verder geeft. Het kan dan een uitspraak zijn met een kwinkslag, denk maar aan verschillende spreuken van Salomo, maar het is uiteindelijk altijd in overeenstemming met wat Paulus hier noemt.
Efeze 5:3-21 geeft denk ik een goede omschrijving van hoe de praat en daad van een christen zou moeten zijn:
“Maar ontucht en alle onreinheid of hebzucht, laten die onder u beslist niet genoemd worden, zoals het heiligen past, en evenmin oneerbaarheid, dwaze praat en lichtzinnige taal, die onbehoorlijk zijn; maar veelmeer past dankzegging. Want dit moet u weten, dat geen enkele ontuchtpleger, onreine of hebzuchtige, die een afgodendienaar is, een erfdeel heeft in het Koninkrijk van Christus en van God. Laat niemand u misleiden met inhoudsloze woorden, want om deze dingen komt de toorn van God over de kinderen van de ongehoorzaamheid. Wees dan hun metgezellen niet. Want u was voorheen duisternis, maar nu bent u licht in de Heere; wandel als kinderen van het licht – want de vrucht van de Geest bestaat in alle goedheid en rechtvaardigheid en waarheid – en beproef wat de Heere welbehaaglijk is. En neem niet deel aan de onvruchtbare werken van de duisternis, maar ontmasker ze veeleer. Want wat heimelijk door hen gedaan wordt, is te schandelijk om zelfs maar te vertellen. Maar al deze dingen komen openbaar als ze door het licht ontmaskerd worden; want al wat openbaar maakt, is licht. Daarom zegt Hij: Ontwaak, u die slaapt, en sta op uit de doden, en Christus zal over u lichten. Let er dan op dat u nauwgezet wandelt, niet als dwazen, maar als wijzen, en buit de geschikte tijd uit, omdat de dagen vol kwaad zijn. Wees daarom niet onverstandig, maar begrijp wat de wil van de Heere is. En word niet dronken van wijn, waarin losbandigheid is, maar word vervuld met de Geest, en spreek onder elkaar met psalmen, lofzangen en geestelijke liederen, en zing voor de Heere en loof Hem in uw hart, en dank altijd voor alle dingen God en de Vader in de naam van onze Heere Jezus Christus.”
Ook de humor die we gebruiken of verder geven behoort hier mee in overeenstemming te zijn. Dat kan dan bijvoorbeeld ook spot of zelfspot zijn, als een probaat middel tegen gewichtigdoenerij. Of het kan ook ironie zijn, alhoewel je daar voorzichtig mee moet zijn omdat dat nog wel eens verkeerd begrepen wordt. Maar het mag nooit zo zijn dat het goede waarden afbreekt of verkeerde waarden promoot. Soms vind ik het ook wel eens lastig om te bepalen waar dan precies de grens ligt, maar het beste doen we er denk ik aan die grens niet op te zoeken. Filmpjes met grove taal en halfnaakte vrouwen gaan in ieder geval niet samen met wat Paulus hier schrijft. Zoiets is niet opbouwend. Integendeel. Ik zou die eerder inschatten als onvruchtbare werken van de duisternis waar een christen geen deel aan zou moeten hebben.
Nog even een punt dat ik ook wil noemen: waarom vinden sommige mensen bepaalde humor wel leuk en andere mensen niet? Ik denk dat dat vooral ook te maken heeft met of het bij iemand resoneert of niet. Resoneren betekent dat je op dezelfde golflengte zit in je manier van denken. Het gaat dan dus niet alleen over de humor zelf, maar ook over de persoon die het wel of niet leuk vindt. Veel dingen die ik vroeger, voordat ik christen was, grappig vond omdat ze toen bij mij resoneerden, vind ik nu helemaal niet meer grappig. Want ik zit nu op een andere golflengte.
Ik denk dat iemand die zichzelf christen noemt en deze filmpjes grappig vindt eens bij zichzelf te rade moet gaan waar hij zich nu eigenlijk door laat leiden. Want het is niet alleen maar een kwestie van smaak. Over de vorm van humor kunnen mensen van smaak verschillen, de ene houdt misschien meer van ironie of van woordspelingen en een ander meer van slapstick met grappige situaties en dergelijke. Maar als het gaat over waarden die in de humor worden opgebouwd of juist worden afgebroken, dan zou er niet veel verschil moeten zijn tussen christenen onderling. Dan zouden bijvoorbeeld de bovenstaande woorden van Paulus toonaangevend zijn.
Als het gaat zou ik ook rustig tegen deze vriend zeggen dat je deze filmpjes helemaal niet leuk vindt en waarom. Ik weet niet hoe je man er over denkt, maar misschien kan je ook eens met hem bespreken of deze filmpjes wel passen bij bijvoorbeeld de aangehaalde woorden van Paulus. En als het gaat misschien via hem ook wel met deze vriend.
Ik hoop dat dit antwoord helpt.
Een hartelijke groet,
Gerard Slurink
Dit artikel is beantwoord door
G. Slurink
- Geboortedatum:12-02-1963
- Kerkelijke gezindte:Reformatorisch
- Woon/standplaats:Lahti, Finland
- Status:Actief
Bijzonderheden:
*Voormalig popmuzikant
