Gebreken van de Textus Receptus

In een antwoord op Refoweb zegt drs. Boot over de Textus Receptus: “De betrouwbaarheid van deze teksten staat buiten kijf.” Drs. Boogert zegt echter het volgende: “Wel zie ik steeds helderder dat de Textus Receptus grote gebreken heeft....” Ik lees momenteel ook het boek van prof. Ehrman “De evolutie van de Bijbel”, waaruit ook blijkt dat de Textus Receptus niet zo’n goede basis heeft. Wat is nu waarheid?

Beste vraagsteller,

Drs. L. B. C. Boot geeft in het genoemde gedeelte een toelichting op de Herziene Statenvertaling. Die vertaling gaat, evenals de Statenvertaling, in het Nieuwe Testament uit van de Textus Receptus. Bij de aanvang van de taalkundige herziening is afgesproken hierin geen verandering aan te brengen. De auteur schrijft dat er op de website bij 38 teksten een toelichting is geplaatst dat bepaalde woorden niet in alle Griekse manuscripten voorkomen. Hij geeft geen bespreking van die teksten en ook niet van de gevonden handschriften. Inderdaad schrijft hij: “De betrouwbaarheid van deze teksten staat buiten kijf.” Ik vat dat op als een inhoudelijke betrouwbaarheid, niet als een verdediging dat deze 38 teksten in de meest oorspronkelijke handschriften staan. Maar als je wilt weten wat hij bedoeld heeft, moet je het aan hem zelf vragen.

Drs. E. Boogaart geeft een zeer uitvoerig antwoord en gaat in op de manier waarop geleerden proberen de oorspronkelijke tekst te vinden. Hij gaat ook in op het onderscheid tussen de Byzantijnse teksttraditie en de Textus Receptus.

Er zijn dus inderdaad verschillen, zoals die er ook zijn tussen de verschillende vertalingen. Van belang is wat Boogaart schrijft: “Tegelijkertijd wil ik met klem zeggen dat de theologie van het Nieuwe Testament niet of nauwelijks verandert door al deze verschillen en ook dat waarschijnlijk de meeste edities van het Griekse Nieuwe Testament behoorlijk dicht bij de oorspronkelijke tekst zitten, zonder dat ze er helemaal aan gelijk (kunnen) zijn.” Je moet de geciteerde uitspraak over de grote gebreken van de Textus Receptus wel in zijn verband zien: het betreft verschillen die niet de kern raken.

Voor een zorgvuldig pleidooi voor de kerkelijke tekstoverlevering (en niet voor de later gevonden oudste handschriften) noem ik nog: Dr. J. van Bruggen, “De tekst van het Nieuwe Testament”, Groningen 1976.

Het boek van Ehrman heeft in een Nederlands een vreemde (en onjuiste) titel gekregen: “De evolutie van de Bijbel”. In het Engels is het: “Misquoting Jesus”. De schrijver gaat in op de tekstoverlevering van het Nieuwe Testament, niet op die van het Oude. Zoals boven aangeduid is, verandert de inhoud van de Bijbel of de theologie niet of nauwelijks door de onderlinge verschillen in de handschriften, anders dan de Nederlandse titel doet vermoeden.

Ehrman heeft zijn vroegere geloof in de onfeilbaarheid van de Bijbel opgegeven, mede vanwege de verschillen tussen de handschriften. Die conclusie lijkt mij echt niet nodig, omdat de inhoud van de Bijbel betrouwbaar overgeleverd is.

Zelf houd ik mij meer bezig met de tekstoverlevering van het Oude dan van het Nieuwe Testament. Daar is vooral de relatie tussen de Hebreeuwse tekst in de Masoretische traditie, de Hebreeuwse fragmenten die bij de Dode Zee gevonden zijn en de Griekse Septuaginta van belang. 

Wetenschappers proberen zo goed mogelijk de oorspronkelijke tekst te reconstrueren, maar het blijven menselijke pogingen op basis van allerlei argumenten. Gelukkig maakt dit geen verschil voor de hoofdboodschap van de Bijbel. Die boodschap is de waarheid! Gelukkig heeft niet een theorie over tekstoverlevering die hoge status.

Prof. dr. M. J. Paul

Dit artikel is beantwoord door

prof. dr. M.J. Paul

• Geboortedatum:
  13-03-1955
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Oegstgeest
• Status:
  Actief

262 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven