Vraag
Binnen ons kerkverband (CGK) werd een tijdje terug de doop bediend aan een doodgeboren kindje. Nu weet ik dat ze tegenwoordig bijgeschreven kunnen worden in de GBA (Gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens). Maar van een doopbediening na overlijden had ik nog niet eerder gehoord, behalve dan in katholieke kringen. Wat wordt hier mee beoogd? Waarom zou je dit doen? Een lichaam is niets meer dan een leeg omhulsel toch? En de doop is geen wondermiddel maar een teken en zegel, net als bijvoorbeeld een trouwring. Mag je dode mensen dopen? Ik vind het een bijzondere en misschien ook wel een zorgelijke ontwikkeling.
Antwoord
Beste vraagsteller,
Het bevreemdt ook mij wat je vertelt. Ik ben allereerst geneigd te vragen of je echt zeker weet dat het gaat om een kindje dat bij de geboorte al overleden was. Zou het niet kunnen gaan om een kindje dat enkele uren (?) na de geboorte is overleden. Uiteraard gaat het hier om heel gevoelige zaken en daarom wil ik voorzichtig zijn in mijn woorden.
Hoewel ik me kan voorstellen dat je uit pastorale bewogenheid ver met ouders wil oplopen die onder zulke verdrietige omstandigheden een kindje verliezen, lijkt me het niet verantwoord de doop te bedienen aan een kindje dat al overleden is. Het kindje heeft zijn eeuwige bestemming al bereikt en daarom is een doop ook niet meer nodig. Gelovige ouders mogen weten dat jong of in de moederschoot gestorven kinderen onbevlekt in het eeuwige leven gesteld zijn, om het met woorden te zeggen die ontleend zijn aan ons doopformulier. Kinderen worden niet pas in het verbond opgenomen als zij gedoopt worden. Zij behoren tot het verbond en worden daarom gedoopt.
Denk in dit verband ook maar aan ons doopformulier. In de eerste vraag wordt gevraagd of ouders het van harte geloven dat het te dopen kind in Christus geheiligd is (namelijk krachtens het genadeverbond) en daarom behoort te worden gedoopt. Het hoort al bij het verbond en daarvan is de doop de zichtbare bevestiging. Wanneer een kindje overlijdt voordat het gedoopt is, behoort het daarom niet minder tot het genadeverbond! Uiteraard is de zichtbare bevestiging van grote betekenis, het dient om ons geloof te sterken. Maar dit betekent niet dat als er geen gelegenheid is geweest voor de doop het daarom er niet bij hoort.
Wanneer er overgegaan is tot het dopen van een kindje dat niet meer in leven was op het moment van de doop, lijkt me daarom ook niet op zijn plaats. Als dit meer zou gaan gebeuren, zou dit inderdaad een ontwikkeling zijn die niet is toe te juichen. Je meer verdiepen in de leer van de kerk lijkt me een betere remedie. We zouden dan zelfs de indruk wekken roomser te zijn dan de paus. In de Rooms Katholieke Kerk (RKK) kent men de nooddoop die zelfs door een vader, dokter of wie ook maar bediend mag worden als een kindje dreigt te overlijden. Maar ook hier geldt dat het altijd gaat om kinderen die op het moment van de doop nog in leven zijn. In de RKK heeft het te maken met de gedachte dat je zonder doop niet zalig kan worden. Zo wordt er in de protestantse traditie zeker niet over gedacht op grond van het Bijbels getuigenis zodat we niet in een kramp hoeven te schieten als er bij leven geen gelegenheid is geweest tot de doop. Ook een levenloos geboren kindje sterft onder de koepel van Gods genadeverbond en daarom mogen we ook hier de troost laten gelden van de Dordtse Leerregels 1 paragraaf 17! Ik hoop dat dit je wat helpen mag.
Met een hartelijke groet,
Ds. H. Peet
Dit artikel is beantwoord door
Ds. H. Peet
- Geboortedatum:15-01-1964
- Kerkelijke gezindte:Christelijk Gereformeerd
- Woon/standplaats:Sliedrecht (Eben-Haëzer)
- Status:Actief
