Vraag
Waarom wordt er in veel kerken elke zondag de Tien Geboden voorgelezen? In de opvoeding begin je toch ook niet aan het begin van elke dag tegen je kind te vertellen wat het allemaal wel en vooral niet mag? Het accent leg je hiermee behoorlijk op het negatieve en ten tweede breng je het kind alleen maar op ideeën. Zo lijkt mij dat ook in de opvoeding van ons geestelijk leven. Door steeds de Tien Geboden te herhalen, gaan wij toch alleen maar op onszelf (en al onze tekortkomingen) zien?
Maar is het niet de bedoeling dat wij op Jezus zien? Door dit elke zondag voor te lezen maak je dit tot (één van) het belangrijkste onderdeel van de Bijbel/ het christelijke leven. Kunnen we niet beter elke zondag Johannes 3:16 voorlezen? Daar lijkt het mij toch veel meer om te draaien?
Antwoord
Het christelijke geloof zou je kunnen samenvatten met drie G’s: Geloof: de Apostolische Geloofsbelijdenis; Gebod: de Tien Geboden; Gebed: Het Onze Vader.
Als je kijkt naar de Heidelbergse Catechismus, dan zie je dat die ook deze drie G’s gebruikt om de inhoud van de christelijke leer samen te vatten. Omdat deze drie G’s de kern vormen van de christelijke leer gaf Calvijn die een plaats in de zondagse eredienst. Sindsdien is het gebruikelijk in kerken die in de lijn van Calvijn en de Reformatie staan om elke zondag de wet te lezen en de geloofsbelijdenis op te zeggen.
Als je kijkt naar de Heidelbergse Catechismus, dan zie je dat de Tien Geboden in het stuk van de Dankbaarheid behandeld worden. Zo heeft Calvijn de lezing van de wet in de eredienst bedoeld. Uit dankbaarheid voor de verlossing die God ons in Christus geeft houden we Zijn geboden. Als je God lief hebt, dan doe je graag wat Hij van je vraagt. Dan krijg je Zijn wet lief. In Psalm 119:97 zegt de dichter: “Hoe lief heb ik Uw wet! Zij is mijn betrachting den gansen dag.” Liefde tot God en liefde tot Zijn wet horen bij elkaar. De wet vertelt mij niet alleen wat ik niet mag doen, maar vertelt mij ook hoe ik voor de Heere kan leven. Lees maar eens in de Heidelbergse Catechismus hoe de geboden uitgelegd worden: bij elk gebod wordt niet alleen gezegd wat God verbiedt, maar ook wat Hij gebiedt. De wet vertelt mij hoe ik met de Heere kan leven.
Lukt het om de wet van God te houden? Nee. Helaas niet. Elke keer als ik de wet hoor, word ik gewezen op mijn zondige hart. Het doel daarvan is om ons bij de Heere Jezus te brengen. Juist als ik zie hoe ik gezondigd heb en hoe zondig ik in mijzelf ben, heb ik de vergeving van de Heere Jezus nodig. Juist als ik zie hoe ik tekort schiet in het leven naar Gods goede geboden, besef ik hoe ik het volmaakte leven van Christus nodig heb, die in mijn plaats Gods wet volkomen gehouden heeft. Juist als ik besef hoe ik in eigen kracht Gods wet niet kan houden, zie ik hoe nodig ik de Heilige Geest heb, die mijn hart vernieuwt en mij naar Gods geboden laat leven.
Als ik deze Bijbelse en gereformeerde lijn leg naast wat je schrijft over de opvoeding, dan gaat de vergelijking met de opvoeding van kinderen niet op. Kinderen voedt je op met de bedoeling dat ze steeds onafhankelijker worden van hun ouders. In het leven met de Heere is dat precies omgedraaid. Als Hij ons opvoedt, gaan we steeds meer onze afhankelijkheid van Hem beseffen. Hij leert ons Hem steeds meer nodig te hebben. Een tweede verschil met de opvoeding van kinderen is dat kinderen niet steeds in de schuld staan bij hun ouders. Dat is in het leven met de Heere anders. Wij hebben en houden een zondig hart (Romeinen 7). Daarom hebben wij steeds Zijn vergeving nodig. Daarom hebben we steeds weer nodig om aangespoord te worden om uit dankbaarheid voor Zijn vergeving naar Zijn goede geboden te leven.
Kortom, als je op een gereformeerde (Bijbelse) manier over de wet denkt, dan leidt de wet niet van Jezus af, maar juist naar Jezus toe. De wet laat mij steeds weer kijken naar het kruis, waar Hij voor mijn zonden betaald heeft. De wet laat mij steeds weer kijken naar Zijn volmaakte leven, waarin Hij de wet voor mij gehouden heeft. De wet laat mij steeds weer zien, hoe afhankelijk ik ben van de leiding van Zijn Geest. Zo wijst de wet mij steeds weer op Christus en wil de wet mij leren dat Hij mijn alles is.
Ds. S. T. Lagendijk
Lees ook:
Dit artikel is beantwoord door
Ds. S.T. Lagendijk
