Vraag
Een vraag waar kerken niet graag op antwoorden: de eerste samenkomsten van christenen werden door die eerste christenen 'ecclesia' genoemd. Zo zijn de brieven die we in de Bijbel zien staan 'brieven aan de ecclesia' van respectievelijk bijvoorbeeld Korinthe of Kollosse, enzovoort. Allemaal namen van antieke steden. Een ecclesia was in de Griekse Oudheid van de 6e tot de 4e eeuw voor Chr. altijd een 'direct democratisch volksparlement' geweest. In het antieke Athene namen soms duizenden mensen deel aan de ecclesia en iedereen had er gelijk inspraak en ook stemrecht met een stem per deelnemer. Dat was de definitie van het woordje ecclesia en het kon ook in de eerste eeuw geen andere betekenis hebben dan 'direct democratisch volksparlement'. Hoe komt het dat de kerken al 16 eeuwen lang (of langer) geen 'direct democratische volksparlementen' of ecclesia meer zijn? In Korinthe 2:2 bijvoorbeeld zie je dat Paulus zich zegt neer te leggen bij de wil van de meerderheid van de ecclesia. De eerste christelijke kerken waren dus ecclesia met door opzieners of 'epi-skopos' gevrijwaarde inspraak en stemrecht voor iedere minste deelnemer. Waarom zijn de kerken vandaag geen ecclesia meer? Voorganger en bedienaars in onze hedendaagse kerken beroepen zich week na week op bijbelse brieven die aan 'ecclesiae' waren geschreven, aan de eerste christelijke 'volksvergaderingen met inspraak en stemrecht voor iedereen'.
Antwoord
Beste vragensteller,
Jij gaat uit van de betekenis van het woord ecclesia in de Griekse oudheid. Dat dit een democratisch functionerende volksvergadering was bestrijd ik niet. Wel vind ik dat je daaruit veel te gemakkelijk de conclusie trekt ,dat het woord ook in de tijd van het NT die kleur heeft, ook door Paulus zo wordt gebruikt etc. Dat is allemaal veel te kort door de bocht. Een en ander zal bewezen moeten worden en dat doe jij helaas allerminst.
Zo ga je er aan voorbij dat er een OT-ische achtergrond in het woord ligt, namelijk in het veelvuldig voorkomende Hebreeuwse woord kahal als aanduiding voor de vergadering des Heeren. Daar moet veel meer de betekenis in worden gezocht. Ook wijs ik erop dat het woord ecclesia zowel gebruikt wordt voor de gemeente (en dan dus ook wel in het meervoud) als voor de lichaam van Christus als geheel, dus voor de kerk. Er is niet een apart Grieks woord voor wat wij kerk noemen. Ook dat is ecclesia en door jouw voorgestane achtergrond kan niet daarin doorklinken.
Trouwens niet alleen Paulus gebruikt het woord ecclesia , maar ook Jezus al bijv. in de uitspraak: Op deze Petra zal Ik Mijn gemeente bouwen. Ik acht het uitgesloten, dat de achtergrond van eeuwen terug -zoals dat in Athene was- daarin doorklinkt.
Uit de brieven van Paulus en van het hele NT blijkt verder het functioneren van de ambten. Dat was dus in de tijd van de apostelen al zo en is daarna (denk aan het bisschopambt) alleen maar toegenomen. De gemeente behoort niet monddood te worden gemaakt. Dat wordt zij in de Schrift niet, maar bijv. ook in de DKO en in vele andere gereformeerde kerkorden niet. Wel is er de specifieke ambtelijke verantwoordelijkheid en leiding. Dat in de brieven van Paulus zou blijken dat de gemeenteleden het voor het zeggen hebben en dat de apostel min of meer toekijkt is volstrekt buiten de orde. Integendeel, juist in de brieven aan Korinthe (door jou genoemd) zie je dat de apostel van zijn ambt gebruikt maakt om op te treden en de gemeente in het rechte spoor te zetten. Wat dacht je van de volgende zinsnede: Wat wilt gij, zal ik met de roede komen of met de geest der zachtmoedigheid? (1 Kor. 4:21). Paulus deinsde er dus niet voor terug desnoods met vol apostolisch gezag orde op zaken te stellen. Nee, het was daar in Korinthe bepaald geen democratisch volksparlement. Dat uit (2?) Korinthe 2:2 zou blijken dat Paulus zich bij de meerderheid zou willen neerleggen staat er niet en kan ik er met de beste wil van de wereld niet in lezen ook.
Dus, dat allen die de gemeente als ecclesia aanspreken en de gemeente niet beschouwen als een democratisch stelsel het zo mis zouden hebben, dat bestrijd ik zeer. Je zult in elk geval daarvoor betere argumenten moeten opvoeren.
Ds. J. L.Schreuders
Dit artikel is beantwoord door
Ds. J.L. Schreuders
- Geboortedatum:24-08-1957
- Kerkelijke gezindte:Hersteld Hervormd
- Woon/standplaats:Boven-Hardinxveld
- Status:Actief
