Avondmaal na geloofsbelijdenis

Ik ben voor school bezig met een moreel dilemma over het avondmaal. Ik de kerk waarin ik zit (GKV) is het pas toegestaan om aan te gaan als je belijdenis hebt gedaan. Ik ben wel heel benieuwd waarom dit zo is. Ik kan het namelijk niet goed vinden in de avondmaalsformulieren.

Inderdaad, in de avondmaalsformulieren van de GKv wordt niet met zoveel woorden gezegd dat je eerste belijdenis van je geloof moet afleggen voordat je deel kan nemen aan het heilig avondmaal. Je kunt het wel ‘tussen de regels’ door lezen als je ziet dat bijvoorbeeld de (Apostolische) Geloofsbelijdenis aan de viering vooraf gaat. Daarmee stemmen de avondmaalsgangers in en zo blijkt dan dat je bewust bent van wat je gelooft als je aangaat.

Maar er is nog een belangrijker reden. De apostel Paulus heeft de kerk van Christus geleerd dat je jezelf moet kunnen beproeven als je avondmaal gaat vieren. Hij schrijft: “Laat daarom iedereen zichzelf eerst toetsen voordat hij van het brood eet en uit de beker drinkt...” (1 Korinte 11:27). In de situatie van Korinte waren allerlei misstanden die uit de weg moesten worden geruimd. Anders zou het in tegenspraak zijn met de vrede van Christus die het avondmaal uitdrukt. De aangesproken leden van de kerk moeten dus in staat zijn bij zichzelf na te gaan of hun leven ook strijdt met Gods wil en zij moeten in staat zijn zichzelf te corrigeren.

Dat is een goede aanwijzing voor de kerk in alle tijden en daarom is het wijs om de gelovige jongeren in de kerk door middel van onderwijs zover te brengen dat zij zich op een goede manier kunnen toetsen. Dat heeft allereerst te maken met de normale ontwikkeling van kind naar jongere, op een zeker moment word je in staat geacht over je eigen gedrag na te kunnen denken en daarbij jezelf te beheersen en te kunnen corrigeren. Ook als anderen je aanspreken op je levensstijl. In onze Nederlandse cultuur ligt die grens ergens bij 16 (denk aan de regels voor het kopen van alcohol), of 18 (voor het halen van je rijbewijs).

Wie rond die leeftijd in de kerk publiek zijn geloof belijdt, zegt in feite dat hij of zij aanspreekbaar is op zijn woorden en daden. En dat sluit mooi aan bij wat de apostel rond het avond noemt: “zichzelf toetsen.” En zo zit het toch eigenlijk wel in het formulier ‘verborgen’,  want dat formulier spreekt ook over de zelfbeproeving voorafgaand aan de viering.

Ten slotte: dit alles wil niet zeggen dat de kinderen en de jongeren voor hun belijdenis geen geloof hebben. Juist wel, dat is helder. Maar bij het avondmaal is het nodig dat je op een volwassen manier zelfstandig kunt geloven.

Hartelijke groeten,
Ds. A. S. van der Lugt