Eerstgeborene van heel de schepping

In Kolossenzen wordt Christus aangeduid als "de Eerstgeborene van heel de schepping (of creaturen)." Volgens de Kanttekeningen wordt Hij zo genoemd: "ten aanzien van Zijn eeuwige geboorte van den Vader, omdat Hij is het uitgedrukte en eeuwige beeld van den persoon des Vaders, eenswezens met den Vader." In Openbaring wordt ongeveer dezelfde uitdrukking gebruikt. Hier wordt Christus genoemd als "het begin (of oorsprong) van Gods schepping." De kanttekeningen zeggen hierbij: "Dat is, een auteur en oorsprong der schepping van alle dingen (...).” De uitdrukkingen lijken dus op elkaar, maar hebben een totaal verschillende betekenis. Toch worden ze vice versa als verwijstekst vermeld. Waarom hebben de Bijbelvertalers (bijvoorbeeld van de HSV) hiervoor gekozen? Dat is toch alleen maar verwarrend?

Beste vraagsteller,

Bedankt voor je vraag. Eerst even voor de duidelijkheid: de verwijsteksten die je in de HSV vindt, zijn in principe overgenomen uit de Statenvertaling. Zoals je in een volledige editie van de Statenvertaling kunt zien, maken de Statenvertalers een onderscheid tussen verklarende aantekeningen (de zgn. kanttekeningen) en dwarsverwijzingen (de zgn. tekstverwijzingen). In de gedrukte edities begint een aantekening met een nummer en een dwarsverwijzing met een letter. In de loop van de tijd hebben drukkers de aantekeningen niet meer opgenomen, maar wel de dwarsverwijzingen. Dat is jammer. Niet alleen, omdat je daarmee veel waardevolle vertaalinformatie weglaat, maar ook, omdat ook in de kanttekeningen belangrijke tekstverwijzingen staan, die helpen om te tekst te begrijpen. Het is zelfs zo, dat de tekstverwijzingen die in de kanttekeningen genoemd staan, vaak treffender zijn dan de dwarsverwijzingen.

Jouw indruk is dat de tekstverwijzing in de (H)SV bij Kolossenzen 1:15 zo een beetje een 'losse flodder' lijkt te zijn. Dat lijkt op het eerste gehoor ook zo, maar de Kanttekeningen geven juist meer duidelijkheid hier. Kanttekening 33 bij Kolossenzen 1:15 geeft aan dat we de uitdrukking “de Eerstgeborene alle creatuur” op Christus moeten betrekken en als volgt moeten opvatten: “Hij zegt niet de Eerstgeschapene, maar Eerstgeborene, hetwelk verstaan moet worden van Zijn Goddelijke natuur en eeuwige geboorte van den Vader vóór alle schepselen, en van Zijn waardigheid boven alle schepselen, gelijk op het woord Beeld aangetekend is, en nader blijkt Joh. 1:1, vergeleken met vers 14. Te meer omdat Hij hier gezegd wordt de Eerstgeborene niet onder vele broederen, gelijk Rom. 8:29, maar aller creatuur, waardoor Hij merkelijk van alle schepselen wordt onderscheiden, en dienvolgens niet als een schepsel, maar als de Schepper van alles wordt ingevoerd, gelijk in het volgende vers breder verklaard wordt.” Op de achtergrond hoor je hier de belijdenissen van Nicea en van Athanasius. In Openbaring 3:14 wordt gesproken over “het Begin van de schepping Gods.” De Statenvertalers duidelijk dat “het Begin” op Christus slaat en niet opgevat moet worden dat Hij de eerste geschapene is, maar “een Auteur en Oorsprong der schepping van alle dingen, gelijk Joh. 1:3. Kol. 1:15. Anderen zetten het over: Prins of Overste van de schepselen Gods, gelijk Hij ook Hebr. 1:2 een Erfgenaam van alle dingen genaamd wordt.” Punt van overeenkomst is dus dat het in deze teksten allebei gaat om de Heere Jezus. Dat is de reden dat beide tekstverwijzingen ook met elkaar in verband gebracht worden. Uiteraard staan de teksten in een ander verband en verschillen de uitdrukkingen van elkaar. De Statenvertalers maken gebruik van het gereformeerde principe: Schrift met Schrift vergelijken. Door alle teksten in ogenschouw te nemen en met elkaar te vergelijken, kiezen zij voor de uitleg dat het hier gaat om Jezus Christus. Dat willen zij laten zien in de kanttekeningen en in de tekstverwijzingen.

Met vriendelijke groet,
Ds. L. B. C. Boot

Dit artikel is beantwoord door

drs. L. B. C. Boot

• Geboortedatum:
  21-10-1969
• Kerkelijke gezindte:
  Christelijk Gereformeerd
• Woon/standplaats:
  Veenendaal
• Status:
  Actief

60 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven