Vraag
Bij ons in de gemeente (CGK) is een aantal avondmaalgangers die besloten heeft om hun pas gekregen kinderen niet te laten dopen. Dit omdat ze na veel onderzoek in de Bijbel steeds meer de geloofsdoop als opdracht van de Heere Jezus zijn gaan zien. Nu heeft de kerkenraad besloten om deze leden het avondmaal te ontzeggen/te verbieden. Deze leden staan dus onder censuur. Als je dan zondag 31 leest (Hoe wordt het hemelrijk toegesloten en ontsloten door den Christelijken ban? Alzo, als, volgens het bevel van Christus, degenen, die onder den Christelijken naam onchristelijke leer of leven voeren, nadat zij, ettelijke malen broederlijk vermaand zijnde, van hun dwalingen of hun schandelijk leven niet willen aflaten, der gemeente, of degenen die van de gemeente daartoe verordineerd zijn, aangebracht worden, en, zo zij aan de vermaning zich niet storen, van henlieden door het verbieden der Sacramenten uit de Christelijke gemeente, en van God zelf uit het Rijk van Christus gesloten worden; en wederom als lidmaten van Christus en van zijn gemeente aangenomen, zo wanneer zij waarachtige verbetering beloven en bewijzen.), dan is dat best wel een vergaande beslissing. Nu gaat mij het in deze vraag niet om een discussie om de doopvisie, want daar is al eeuwenlang discussie over. Maar kan een kerkenraad om deze reden gelovige mensen uitsluiten? Om het concreet te maken: mensen als Bunyan en Spurgeon zouden -als ze nu nog leefden- dan ook onder censuur gezet moeten worden. De kernvraag is: Kan de CGK zover gaan dat diepgelovige mensen die qua doop een andere overtuiging hebben gekregen, door de christelijke ban "het hemelrijk toesluiten"? En de vervolgvraag is: moeten wij als gelovige christenen zover gaan dat we elkaar om het verschil in doopvisie onder censuur zetten?
Antwoord
Beste vraagsteller,
Eerst wil ik naar aanleiding van je vraag een opmerking vooraf maken. Het is niet aan mij om vanaf de zijlijn het beleid van een kerkenraad van een CGK van commentaar te gaan voorzien. Wanneer er vragen over leven, is de koninklijke weg om je daarover met je eigen kerkenraad in verbinding te stellen en je vragen aan hen voor te leggen.
Toch zijn er naar aanleiding van je vraag in zijn algemeenheid wel enkele dingen over te zeggen. Ik stel vast dat een aantal belijdende leden van je gemeente heeft besloten hun kind niet te laten dopen. Dit is in mijn ogen een ernstige zaak en raakt ook direct de belijdenis van de kerk. Ik hoef hiervoor alleen maar te verwijzen naar vr. en antw. 74 van onze Heidelberger Catechismus of artikel 34 van de Nederlandse Geloofsbelijdenis. Dat is en blijft heel verdrietig en geeft alle aanleiding tot grote zorg. Hierbij dient trouwens ook bedacht te worden dat tucht niet alleen gaat over het leven maar ook over de leer.
Het is helemaal in lijn met onze belijdenis als in één van de doopvragen staat dat de kinderen van de gelovigen in Christus geheiligd zijn en daarom als lidmaten van Christus' gemeente behoren gedoopt te wezen. In een dergelijke geval is het de roeping van een kerkenraad in een kerk van gereformeerd belijden ouders ertoe aan te sporen hun kind ten doop te houden en zich daartoe tot het uiterste in te spannen. Blijkbaar is er nog één gelukkige inconsequentie. Men is zelf nog niet tot overdoop over gegaan. Wel moet je vrezen dat het daarop kan uitlopen.
Uit je weergave van de feiten destilleer ik verder dat er meer aan de hand is. Er is sprake van een zekere groepsvorming. Meerdere hebben blijkbaar in onderling overleg met elkaar dezelfde beslissing genomen. En dergelijke gedachten worden blijkbaar ook geventileerd en in de gemeente uitgedragen. Bovendien hebben ze het blijkbaar zelf naar buiten gebracht dat zij door de kerkenraad zijn afgehouden van het avondmaal. Dit betekent dat er meer speelt: de eenheid van de gemeente wordt in gevaar gebracht; er wordt verwarring gesticht. Ik zou me goed kunnen voorstellen dat dit aspect ook zwaar heeft meegewogen. In een dergelijk geval zal de kerkenraad ook uit zorg voor het geheel van de gemeente tot afhouding moeten overgaan van hen die de eenheid in de gemeente in gevaar brengen en onrust te weeg brengen. Je neemt nogal een verantwoordelijkheid op je wanneer je vanwege een afwijkend gevoelen op een aangelegen punt de eenheid in gevaar brengt. Dit maakt alles nog ernstiger. Dan is afhouding van het avondmaal zeker op zijn plaats. Bij het ontstaan van een afwijkend gevoelen zou je allereerst ervan uit mogen gaan dat men dit zeker niet zal gaan uitdragen. Ooit heeft men toen men belijdenis deed ook ingestemd met wat de belijdenis leert aangaande de kinderdoop.
Terecht merk je op dat alleen vanwege iemands dwalen op het punt van de kinderdoop niet zult kunnen verklaren dat iemand buiten het Koninkrijk der hemelen staat. Ik blijf wel zeggen: er wordt op dit punt gedwaald, hoe diep gelovig men verder ook is. Het gaat zeker te ver om dan te zeggen dat iemand geen deel aan Christus kan hebben omdat hij of zij er een andere doopvisie op na houdt. Niet ten onrechte verwijs je naar namen van mensen die weliswaar op het punt van de kinderdoop afweken van de gereformeerde opvatting, maar in alle andere opzichten heel veel herkenning oproepen bij iemand met een gereformeerde overtuiging. In de praktijk zal het doorgaans trouwens niet zover komen dat echt tot afsnijding wordt aangegaan. Een blijven bij de afwijzing van de kinderdoop zal doorgaans als consequentie hebben dat men zich opnieuw zal laten dopen. Hoewel een kerkenraad zich ook bij een dergelijke stap niet altijd direct hoeft neer te leggen kent onze kerkorde wel de bepaling dat een geval van overdoop feitelijk betekent dat men zich aan de gemeenschap van de kerk onttrekt (zie kleine letters bij art. 77 KO – lid 5). Als men het verkeerde van deze stap niet wil inzien zal een kerkenraad een dergelijke daad beschouwen als het overgaan naar de geloofsgemeenschap waarin de doop heeft plaatsgevonden. Dit betekent: ook al zal men het aandeel van iemand in Christus niet willen ontkennen, als men blijft kiezen voor geloofsdoop, wordt het lid zijn van een kerk van gereformeerd belijden wel een onmogelijke mogelijkheid.
Wellicht is het goed om in dit verband ook nog even aan te geven wat het karakter is van stille censuur. In een bekende verklaring van de kerkorde valt te lezen: ze ontneemt iemand het gebruik en niet het recht op en het bezit van het lidmaatschap (Joh. Jansen, Korte Verklaring van de KO, pag. 326; ook te raadplegen via Kerkrecht. ) Er zijn daarna nog heel wat stappen te zetten voor er sprake is van buiten de gemeente gesloten te worden.
Tenslotte verwijs je naar zondag 31. Het is goed daarbij te bedenken dat in deze zondag ook staat (woorden die je overigens ook zelf citeert): ...en wederom als lidmaten van Christus en Zijn gemeente worden aangenomen, zo wanneer zij waarachtige betering beloven en bewijzen. Daarop is men bij elke tuchtoefening op uit. Tucht bedoelt niet af te stoten maar juist te trekken en mensen van dwaalwegen terug te roepen. Bij elke vorm van tuchtoefening mag je verwachten dat dit de diepste drijfveer is.
Met een hartelijke groet,
Ds. H. Peet
Dit artikel is beantwoord door
Ds. H. Peet
- Geboortedatum:15-01-1964
- Kerkelijke gezindte:Christelijk Gereformeerd
- Woon/standplaats:Sliedrecht (Eben-Haëzer)
- Status:Actief
