Sociale angststoornis

Ik heb een moeilijk en voor mijzelf heel pijnlijk probleem. Ik ben een jonge vrouw van bijna 21 jaar, student en sinds geruime tijd ben ik mij ervan bewust dat ik een psychisch probleem heb. Ik ben enorm onzeker. Ik reageer heel overdreven op kritiek (of op wat ik als kritiek interpreteer) en als ik een leuke avond heb gehad weet ik altijd wel een ‘blunder’ te bedenken om een rotgevoel te krijgen. Ik heb een tijd geleden op internet wat rondgesurfd en na een artikel gelezen te hebben over minderwaardigheidsgevoelens (een artikel van ds. Maritz) kwam ik tot de conclusie dat ik mij daarin herkende. Toch heb ik geen actie ondernomen en heb er niemand wat over verteld. De laatste dagen voel ik me weer enorm eenzaam. Ik heb zo weinig vrienden en vooral mis ik de echte diepe gesprekken of hechte vriendschap die ik bij anderen zie. Ik ben heel bang voor afwijzing, heb faalangst en vaak zeg ik afspraken en uitjes af (bijvoorbeeld zelfs van de jeugdvereniging waar ik in de leiding zit!) omdat ik gewoon te bang ben dat er iets fout gaat. Ik ben heel stil en teruggetrokken, het tegenovergestelde van spontaan en voel me zo vaak door anderen ‘afgewezen’ of dat de meeste mensen mij niet leuk en aardig vinden. Ik ga verjaardagen enzo uit te weg en als ik een uitnodiging krijg denk ik meteen: hoe kom ik hier onderuit? Daardoor wil ik nog wel eens bij specifieke personen proberen heel aardig gevonden te worden enzo, zeg maar ‘people pleasing’; maar ik heb het idee dat mijn manier ‘vrienden te maken’ juist averechts werkt en dat mensen me niet begrijpen en denken dat ik een wit voetje probeer te halen. Ik ontwijk vaak contact en ben heel bang als ik naar iemand toe moet (zelfs als ik die goed ken). Ik zeg ook bijna niks in gezelschap, zelfs niet tegen familie enzo. Vandaag heb ik weer op internet dat artikel van die dominee opgezocht, en ben toen eens wat verder gaan zoeken en kwam toen op het concept “ontwijkende persoonlijkheidsstoornis”. Na dit fenomeen bestudeerd te hebben ben ik heel eerlijk voor mijzelf geweest en heb tegen mezelf gezegt: het is duidelijk, je hebt dit persoonlijkheidsstoornis. Nu lijkt het vervolg makkelijk: een hulpverlener zoeken, maar zo makkelijk gaat me dat nog niet af. Als ik alleen ben en me eenzaam voel zie ik de realiteit van deze ‘ziekte’ goed onder ogen, maar als ik in gezelschap ben van bijvoorbeeld mijn ouders lijkt het net of het niet aan de orde is en schaam ik me enorm voor het idee dat ik psychologische hulp nodig heb. Soms in die depri-periodes overweeg ik wel eens serieus om hulp in te schakelen; maar als het wat beter met me gaat en ik wat ‘succesvoller’ en vrolijker ben ben ik zo onnoemlijk blij dat ik dat niet gedaan heb. Ik schaam me ervoor en soms zie ik het echt in als absoluut onnoodzakelijk en zelfs belachelijk om hulp te krijgen. Eerlijk gezegt heb ik een enorm negatief beeld bij de psychische hulpverlening en ik realiseer me dat dat vooral ook aan mijzelf ligt. Geen hulp zoeken is eigenlijk geen optie, maar wel hulp zoeken durf en doe ik niet. Ik weet niet zo goed wat ik nu moet doen; hoe zou ik van mijn problemen af kunnen komen? Wie kan mij helpen? Wat kan ik bijvoorbeeld van Eleos verwachten, hoe kom ik over die ‘drempel’ heen? Ik wil niet over een paar jaar alsnog behandeld worden en dan concluderen dat ik jarenlang zo onnodig geleden heb, misschien helpt die therapie wel... Maar ik schaam me zo; ik ben heel perfectionistisch, gericht op me bewijzen en tonen wat ik echt waard ben. Daar past psychische ziekte dus niet in... Ik wil niet zielig, niet zwak, geen faler zijn. Maar deze ziekte verwoest mijn leven, het doet me zo verschrikkelijk pijn. Wat moet ik doen?

Beste schrijfster,

De omschrijving van het psychiatrische ziektebeeld wat jij beschrijft heeft inderdaad een aantal kenmerken van een ontwijkende persoonlijkheidsstoornis, maar ook van een sociale angststoornis. Overigens is er veel overlap tussen de beide ziektebeelden. Iemand met een sociale angststoornis is angstig in sociale omstandigheden waarin hij of zij te maken heeft met onbekende mensen of mogelijke kritiek. Blootstelling aan de gevreesde sociale situatie roept angst op. De persoon weet dat de angst overdreven is en het laatste kenmerk is dat sociale situaties vaak vermeden worden en dat dit een negatieve invloed heeft op het functioneren op werk of in studie of in sociale activiteiten.
 
Mensen die aan een sociale angsstoornis (of aan aandere angststoornissen) lijden maken denkfouten. Ze denken ten onrechte dat iedereen op ze let, ze steeds bekritiseerd zullen worden, ze veel blunders maken, ze anders (minder/vreemd) zijn in vergelijking met anderen. Ze vermijden daarom sociale contacten of als ze die niet vermijden zijn ze zo angstig en gespannen dat ze zich daardoor soms onhandig gedragen. Zo krijg je een vicieuze cirkel.
 
Een sociale angststoornis is een probleem wat veel verdriet en eenzaamheid met zich meebrengt. Maar het is ook een probleem wat goed te behandelen is door een psycholoog. Bij Eleos komen melden zich regelmatig mensen met een sociale angststoornis.
 
Als je je wilt aanmelden bij Eleos heb je een verwijsbrief van een huisarts nodig. Ik ben ervan overtuigd dat je huisarts zeker een verwijsbrief zal geven als je dit probleem voorlegt. Als de verwijsbrief bij Eleos binnen is, krijg je een uitnodiging voor een intakegesprek. In dit gesprek onderzoekt de psycholoog of je inderdaad lijdt aan een sociale angststoornis, of er nog andere problemen spelen en er wordt gekeken welke behandeling het best bij je past. Vaak wordt er een vorm van cognitieve gedragstherapie gegeven. Hierin ga je samen met de behandelaar op zoek naar je denkfouten en oefenen deze te vervangen door meer reële gedachten. Bijvoorbeeld, stel dat je de gedachte hebt: als ik kritiek krijg, is dat een ramp. Je kunt ook denken: iedereen maakt wel eens een fout, krijgt kritiek, dat is normaal, maar geen ramp. De kritiek gaat over een stukje van mijn gedrag, het betekent niet dat ik een domoor of een sukkel ben.

Verder bespreek je samen met de psycholoog welke situaties je thuis gaat oefenen, bijvoorbeeld iemand opbellen, iemand iets vragen. Je begint met de wat gemakkelijker situaties en oefent net zo lang tot je die situatie onder de knie hebt, dan begin je er met één die en beetje moeilijker is enzovoort. Soms worden er medicijnen gegeven om de angst te verminderen.
 
Waarom schaam je je zo om om hulp te vragen? Het is inderdaad een feit dat het 'gemakkelijker' uit te leggen is aan anderen dat je je been gebroken hebt of een longontsteking hebt, dan dat je depressief of angstig bent. Echter: het zijn allemaal ziektes die vaak niet vanzelf overgaan, maar behandeling nodig hebben! En psychische ziektes zijn niet je eigen schuld (of die van je ouders).

Vroeger rustte er een groter taboe op psychische ziektes, als je naar een psychiater ging was er toch wel iets goed mis, was men van mening. Tegenwoordig is de drempel een stuk lager. Gelukkig maar, want psychische ziektes komen erg veel voor, brengen veel lijden met zich mee én veel ziektes zijn goed te behandelen met gesprekken en/of medicijnen. Dus: blijf niet langer rondlopen met de last van een sociale angststoornis, die je leven beperkt, maar meld je aan bij Eleos of een andere instelling voor geestelijke gezondheidszorg.

Drs. Joke Ronner-Wattel

Dit artikel is beantwoord door

drs. J(oke) Ronner-Wattel

• Geboortedatum:
  26-06-1960
• Kerkelijke gezindte:
  Gereformeerd Vrijgemaakt
• Woon/standplaats:
  -
• Status:
  Actief

150 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven