Vraag
Bij mij thuis bidden we altijd voor het eten en danken we erna. Weel vrienden van mij bidden en danken alleen voor het eten, dus bidden en danken in één gebed. Zij zeggen dat er nergens in de Bijbel staat dat er gedankt wordt na het eten, dus dat het niet bijbels is om te danken na het eten. Het is niet verkeerd, maar het hoeft niet. Ik kan zelf nergens in de Bijbel vinden dat je moet danken na het eten. Weet u teksten waar dit naar voren komt?
Antwoord
Beste,
Het is nooit gemakkelijk om vast te stellen hoe oude gewoontes of praktijken precies werden verricht, maar als wij afgaan op wat wij weten uit Rabbijnse bronnen en het Nieuwe Testament dan lijkt het dat alleen voorafgaande de maaltijd werd gebeden. (vgl. Joh.6:11). Dit gebed was een dankzegging (vandaar de oude -of nog steeds Rooms-Katholieke- benaming van het Heilig Avondmaal als eucharistie, lett. dankzegging). In deze dankzegging, die ook wel zegening werd genoemd, werd God dankgezegd voor de gaven die Hij had gegeven. Het Joodse dankgebed luidde: “Gezegend zijt Gij, o Heer, onze God, Koning van het heelal, die alles onderhoudt... Hij geeft het brood aan alle vlees ...” Tijdens de Paasmaaltijd, waaruit ons H.Avondmaal is voortgekomen, werd eerst voor het brood gedankt en later voor de beker wijn (vgl. 1 Kor.11).
Hoe de praktijk ook precies is geweest, belangrijk is om de betekenis van de gebeden voor ogen te houden. En dan denk ik aan twee aspecten.
1. In de Joodse traditie wordt niet het brood gezegend; God wordt gezegend, Hij is de gever van alles. Het is goed dat voor ogen te houden, want wanneer wij een zegen voor de maaltijd vragen, moeten wij voor de gedachte waken als dat het voedsel in zichzelf niet goed of onvolkomen zou zijn; alsof door Gods zegen ons brood beter zou zijn, of zoals ik iemand wel eens hoorde zeggen (en ik weet niet of zij dat ook werkelijk meende) dat het dan beter zou smaken. Het voedsel is Gods schepping en als zodanig goed. Wanneer wij Gods zegen vragen, dan belijden wij dat wij van God afhankelijk zijn, ook voor het voedsel dat zo vanzelfsprekend op ons bord lijkt te liggen.
2. En daarom danken wij God, dat Hij in Zijn voorzienigheid de aarde nog steeds in Zijn genade onderhoudt, en ondanks wat de mensen allemaal doen, de regelmaat in de schepping vasthoudt.
Je zult wel gemerkt hebben -om direct op je vraag in te gaan- dat het niet zozeer zit in het feit of je het alleen voor of ook na de maaltijd doet. Wanneer je bijv. in een land als Engeland bent zul je merken dat veel christenen, zo is mijn ervaring, alleen voor de maaltijd een dankgebed uitspreken (“saying grace”). Ik denk niet dat je op bijbelse gronden elkaar van het één of van het ander moet willen overtuigen. Het gaat om de betekenis van het gebed.
Toch vind ik het geen verkeerde gewoonte om zowel voor als na de maaltijd te bidden; en dat op grond van een psychologische reden. Het is goed dat de maaltijd wordt gemarkeerd door de gebeden; de maaltijd wordt omlijst door de gebeden, want de maaltijd is iets bijzonders, ook al ervaren wij dat bijv. door de drukte in het gezin soms heel anders. Want de maaltijd mag gevierd worden in het licht van Gods goedheid. In een tijd waarin zeker het ontbijt onder druk staat door haast en alle ontbijtvervangende drankjes, vergeten we maar al te snel dat wij de maaltijd uiteindelijk uit Gods hand ontvangen. Bovendien, omdat onze voedselvoorziening lang niet meer zo kwetsbaar is als vroeger of in andere landen, is het idee ingeslopen, dat wij het voedsel produceren. De gebeden zetten de maaltijd in een ander licht, als teken van Gods genade in Christus. Dat mag gevierd worden en laat dat in onze gebeden doorklinken!
Ds. B. A. Belder
Dit artikel is beantwoord door
Ds. B.A. Belder
- Geboortedatum:09-05-1972
- Kerkelijke gezindte:PKN (Hervormd)
- Woon/standplaats:Brakel
- Status:Inactief
