Maarten Luther en de 95 stellingen

Is het wel zo dat Maarten Luther de 95 stellingen aan de slotkapel van Wittenberg sloeg? Er zijn mensen die het zien als een mythe. Enkele historici en o.a. de rooms-katholiek E. Iserloh betwijfelen dit. Is er een duidelijk gegeven (feit) dat dit wel gebeurd is?

Beste vragensteller,

Je stelt een interessante vraag. Ik heb het inderdaad ook verschillende keren gehoord dat er getwijfeld wordt aan het feit dat Luther de 95 stellingen aan de slotkapel te Wittenberg sloeg. Om kort en krachtig je laatste vraag te antwoorden (Is er een duidelijk gegeven (feit) dat dit wel gebeurd is?). Ik heb geen bewijs ervoor gevonden dat Luther de 95 stellingen aan de slotkapel te Wittenberg sloeg. Ik heb daartoe een drietal publicaties over de Reformatie gelezen en alledrie laten op zijn minst het aanslaan doorgaan voor een hevig bedebatteerd feit. Persoonlijk laat ik dan in het midden of Luther ze op 31 oktober 1517 de stellingen heeft aangeslagen op de slotkapel te Wittenberg. Ik vind dat niet zo belangrijk en al helemaal niet om er in de wetenschap discussies over te gaan voeren.

Door jouw vraag ben ik iets anders op het spoor gekomen en dat wil ik je als antwoord ook meegeven. Zeker is dat Luther op 31 oktober 1517 een brief heeft geschreven naar Albrecht, de aartsbisschop van Mainz. Bij die brief heeft hij de 95 stellingen gevoegd: of hij ze ook heeft aangeslagen, is onderwerp van debat. In elk geval wel naar de aartsbisschop van Mainz gestuurd. Hij schreef deze stellingen in het Latijn, terwijl een doorsnee Duitser nog niet eens Duits kende. Het enige doel van Luther was een discussie op gang brengen over een aantal punten van kritiek die hij had.

Wat Luther echter op gang bracht, was een revolutie die maatschappelijk en kerkelijk Europa op zijn kop zette. De redenen daarvoor waren tweeledig. Ten eerste, God zorgde ervoor dat Albrecht de 95 stellingen doorstuurde naar Rome, naar de paus. Dit was helemaal niet de opzet van Luther. Hierdoor werd Luther er uiteindelijk toe gebracht om openlijk te verklaren dat niet de paus zalig kan maken of gezag boven de Bijbel heeft, maar dat een mens zalig wordt door het geloof, uit genade en dat alleen gestoeld in de schrift (sola fide, sola gratia, sola scriptura). Door deze onbedoelde actie moest Luther uiteindelijk wel verklaren dat zijn geweten alleen door het Woord van God gebonden kon worden. Hiermee wees hij zijn eenvoudige landgenoten (die soms niet eens konden lezen) naar de bron van Gods spreken: de Bijbel. Door Luthers openhartige “nee” tegen het gezag van de paus boven de Bijbel, werden mensen aangespoord de Bijbel zelf te lezen.

Ten tweede werden de 95 stellingen in drie weken tijd door heel Europa verspreid en iedere eenvoudige man of vrouw kon, met hulp van iemand die lezen kon, Luthers 95 stellingen lezen en zo vernemen dat de Bijbel het laatste en zuivere woord moest hebben in alle dingen. Deze snelle verspreiding in grote oplagen kon door de boekdrukkunst, die nog maar enkele tientallen jaren hiervoor was uitgevonden. God had de dingen zo geleid dat deze 95 stellingen bij iedere eenvoudige man of vrouw terecht kwam.

De hamvraag is dan hoe de drukkers aan het origineel kwamen, zodat ze die konden overdrukken en snel verspreiden. Iemand zal vast vóór mij deze vraag hebben beantwoord. Misschien stelde hij zich zo voor: een Luther die getergd was, omdat de Katholieke kerk de eenvoudige man en vrouw zo misleidde. Woedend komt hij uit zijn huis. Een rol in zijn hand, een hamer en spijkers. Met driftige passen snelt hij naar de slotkapel. Met een aantal ferme slagen slaat hij een pamflet aan de slotkapel: iedereen kan het lezen. Luther daagt de Katholieke kerk uit tot een discussie. Misschien is dit echt gebeurd (er zijn geen bewijzen voor). Misschien is dit legendevorming. Ik weet het niet. Iserloh zegt het laatste. Wat ik wel zeker weet, is dat God Luther zo heeft gebruikt dat we tot op de dag van vandaag mogen leven bij wat Luther kernachtig heeft gezegd: alleen door het geloof, alleen uit genade, alleen in de Schrift. En dit zei hij met als doel dat God de eer krijgt in zaligheid en dagelijks leven!

M. W. Muilwijk

Dit artikel is beantwoord door

Ds. M.W. Muilwijk

• Geboortedatum:
  23-12-1980
• Kerkelijke gezindte:
  Hersteld Hervormd
• Woon/standplaats:
  Aalst
• Status:
  Actief

143 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven