Gods oog op de plaat van de smalle en de brede weg

In de Bijbel staat dat je God niet mag uitbeelden, maar op de plaat van de smalle en de brede weg staat Gods oog. Is dat verkeerd? Hoe moet je dat op grond van de Bijbel zien?

Op deze vraag wil ik een tweeledig antwoord geven.

1. In het tweede gebod van de Tien Woorden (Exodus 20, Deuteronomium 5) verbiedt God ons een voorstelling van Hem te maken naar onze eigen maatstaven. M.a.w.: je mag Hem niet 'kleiner' maken door Hem “in een beeld te stoppen”. Onze menselijke beelden en voorstellingen zijn immers altijd te klein voor de almachtige en eeuwige God. Gods “oog” afbeelden is niet bedoeld om Hem zelf in beeld te brengen of Hem binnen het raam van onze voorstellingen te brengen. Je zou het meer als een soort symbool kunnen opvatten: God ziet alles, Hij is “alwetend” en “alziend”. Dat wordt met dat oog uitgebeeld, dus een aspect of eigenschap van God. Maar juist daarom zullen er mensen zijn, die de afbeelding van dat oog zien als "God beperken tot één van zijn aspecten of eigenschappen", en dus ook als een “kleiner maken” van God. In de bedoelde oude prent is dat ongetwijfeld niet zo bedoeld, deze plaat wil juist vanuit ontzag en eerbied voor God iets duidelijk maken. De uitleg van het tweede gebod in de Heidelbergse Catechismus (zondag 35) zegt het zo: "God kan en mag op geen enkele manier afgebeeld worden. De schepselen mogen wel afgebeeld worden, maar God verbiedt dat wij een afbeelding van hen maken of hebben om die te vereren of God daardoor te dienen." De afbeelding met daarop Gods "oog" is niet bedoeld om God zelf af te beelden en ook niet om Hem daardoor te vereren.
 
2. Omdat God Geestelijk is, kun je Hem nooit afbeelden: Hij heeft geen lichaam, als een mens. Als de Bijbel spreekt over Gods oog, is dat daarom een menselijk beeld. God  openbaart zich aan ons in menselijke taal en beelden. God heeft niet echt een oog zoals mensen een lichaam hebben met een gezicht, ogen en oren. Wel zien we voorbeelden in de Bijbel, dat God zich aan mensen vertoont en daarbij zichtbare gestalten aanneemt. Bekend is bijvoorbeeld zijn komst bij Abram met twee engelen in de gedaante van drie mannen (Genesis 18:2). Deze mannen zijn in kinderbijbels wel uitgebeeld, maar dan is dat niet bedoeld als beeld van God: je ziet mensen. Zo is het ook met plaatjes van (of zelfs films over) Jezus. Hij was als mens op aarde en als zodanig kan Hij afgebeeld worden. De Bijbel noemt Hem overigens ook "Beeld van God de onzichtbare" (Kolossenzen 1:15). Maar dan wordt niet bedoeld, dat Jezus in zijn uiterlijke gedaante beeld van God is, maar als Persoon. Hij heeft God op aarde laten zien, Gods liefde en kracht, alles wat God van zichzelf wil laten zien, zien we in zijn Zoon.
 
Hopelijk heb ik de vraagsteller hiermee voldoende antwoord en houvast gegeven. Gods zegen gewenst.
 
Ds. K. van den Geest

Dit artikel is beantwoord door

Ds. K. van den Geest

• Geboortedatum:
  12-10-1957
• Kerkelijke gezindte:
  Nederlandse Gereformeerde Kerken
• Woon/standplaats:
  Deventer
• Status:
  Actief

123 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven