Ellendekennis is het zuiverste bewijs van genade

Ellendekennis is het zuiverste bewijs van genade. Dit hoorde ik pas zeggen. Hoe moet ik dit plaatsen in het licht van de Heidelbergse Catechismus, het troostboek voor Gods kinderen? En... hoe zit het dan met de door de duivel aangevallen kinderen van God? Zij beleven dit soms helemaal niet zo. Is dit dan een teken dat het niet echt is? Ik snap deze uitdrukking niet helemaal. Kan een Ger. Gem.-dominee hierop antwoorden?

Beste vriend,

Ik wil voorzichtig omgaan met een uitdrukking die zomaar even uit een preek wordt gelicht. Om echt een goed antwoord te kunnen geven is het altijd zo belangrijk om alles te horen wat er gezegd is. Maar goed, laat ik deze zinsnede gewoon oppakken zoals hij er staat dus, “Ellende kennis is het zuiverste bewijs van genade.”

Als er met deze uitdrukking bedoelt wordt: Als een mens zijn of haar ellende kent, is dat een duidelijk teken dat er een werk van Gods genade aanwezig is, dan vind ik dat een hele misleidende opmerking. Er zijn rijen met mensen die hun ellende tot een zekere mate leerden kennen en die erin verloren bleven. Adam en Eva voelden heel duidelijk hun ellende in Gen. 3 toen ze zichzelf naakt voelden en weg vluchtten van God. Was dat al een werk van Gods genade in hen? Toch niet, want een aantal verzen ontkennen ze zelfs de schuld en proberen het op anderen te leggen. Ik ben er van overtuigd dat Judas Iskariot zijn ellende leerde kennen en zelfs tot een zekere mate erkennen: “Ik heb gezondigd en onschuldig bloed vergoten.” Een tijdje later hangt hij zichzelf op. De menigte in de hel zal ook hun ellende leren kennen en erkennen, maar is volstrekt zonder genade. Daarom, die uitdrukking op zichzelf houdt geen steek. Maar, er zal wel meer gezegd zijn in die preek en daarom raad ik aan om die preek nogmaals te beluisteren. 

Als bedoeld werd dat ellendekennis nodig is om iemand aan de voeten van Christus te brengen, dan stem ik daar ten volle mee in. Niemand zal ooit een ware nood ervaren die niet de zonde ervaart als een macht en schuld, als een stroom van vuiligheid die God onteert.

Als er bedoeld werd dat in elke ziel waarin God Zijn genade verheerlijkt iets van de ellendekennis gaat geleerd worden (in min of meerdere mate), dan ben ik het daar ook mee eens. Geen van de gezaligden zal immers een van de “zaligsprekingen” missen. Er zijn zeven trekken gegeven in de zielskundige beschrijving van het echte geestelijke leven (Matt. 5). Geen een zal gemist worden hoewel er verscheidenheid kan zijn. 

Wat dan is het zuiverste bewijs van genade?  Ik vind het antwoord in de Dordse leerregels treffend. Onze vaders geven niet één bewijs, maar een reeks van bewijzen. Hfs. 1, art. 12. Gods kinderen mogen van de verkiezing verzekerd worden door in henzelf met een geestelijke blijdschap en heilige vermaking waar te nemen de vruchten van Gods genade. Ze geven een aantal van die vruchten: waar geloof in Christus, kinderlijke vreze Gods, droefheid die naar God is over de zonde (dat is echte ellendekennis, ATV),  honger en dorst naar de gerechtigheid (dat is ook echte ellendekennis, ATV), enz. We moeten maar oppassen om zelf het ‘zuiverste’ bewijs te geven door een van deze er uit te halen. Ik ben toch geen echt levend mens omdat ik alleen een taal kan spreken? Ook niet omdat mijn lichaam echt honger heeft. Ik ben een mens omdat ik een taal kan spreken, omdat ik echt honger heb, omdat ik op een mens lijkt, omdat ik op twee voeten loop en omdat mijn DNA mij identificeert als een mens, enz. Zo is het ook in het geestelijk leven.

Laten we daarom gebalanceerd spreken over alle kenmerken. Niet iedereen zal ook evenveel duidelijkheid hebben in alle kenmerken in hun eigen leven.

Shalom,
Ds. A. T. Vergunst

Dit artikel is beantwoord door

Ds. A.T. Vergunst

• Geboortedatum:
  22-09-1961
• Kerkelijke gezindte:
  Gereformeerde Gemeenten
• Woon/standplaats:
  Carterton (Nieuw-Zeeland)
• Status:
  Actief

164 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven