Standpunt euthanasie

Ik vraag me af, hoe moet ik staan tegen over euthanasie? Waar in de bijbel kan ik hier iets over vinden? Kun je nog in de hemel komen nadat je euthanasie heb gepleegd? Is passieve euthanasie toegestaan?

Als je als jongere met zo’n vraag worstelt, heb je waarschijnlijk een heel concreet geval vanuit je familie of kennissenkring voor ogen. En ben je waarschijnlijk heel emotioneel bij dit onderwerp betrokken. Daarom zal ik proberen het zo behoedzaam mogelijk te benaderen.

1. Waar kunnen we er in de Bijbel iets over vinden?

Laten we voorop stellen dat we bij ethische onderwerpen als euthanasie vaak niet met exacte Bijbelteksten kunnen smijten. Het gaat er vooral om het hele Bijbelse spreken over leven en dood mee te wegen. Maar waar je toch om Bijbelplaatsen vraagt, zouden we allereerst Gen. 2 kunnen noemen. Het menselijk leven wordt daar getekend als schepping van God. De Schepper blies de levensadem in onze neusgaten. Dat betekent dat ons leven door God is ingeblazen. Dat we dat aan Hem te danken hebben. Bovendien zijn we geschapen naar Zijn beeld en gelijkenis: met eer en heerlijkheid gekroond (Psalm 8). We zijn dus geen beesten. In Psalm 104:29 lezen we dat, wanneer God de adem wegneemt, wij wederkeren tot het stof. Zowel het leven als het sterven gaat dus van God uit. Hij bepaalt onze geboortestond (Psalm 139) en geeft de levensadem. Maar Hij neemt die levensadem ook weer van ons. Ook in Luc. 10 lezen we bijv. dat God het is Die onze ziel van ons afeist. Dat alles betekent dat het leven een geschenk van de Heere is en dat wij daar niet zelf de beschikking over hebben.

2. Is passieve euthanasie toegestaan?

Euthanasie betekent letterlijk “het goede sterven”. Ik denk bijv. aan Jacob, die, nadat hij zijn zonen bevelen heeft gegeven, zijn voeten samen leidde op het bed, en de geest gaf. Vooral als we, door Gods genade, mogen uitzien naar de zaligheid -om ontbonden te worden en met Christus te zijn- dan heeft het sterven iets moois. Dan kunnen we in de goede zin spreken over een ‘goed sterven’. Maar in het gewone spreken over euthanasie bedoelt men iets heel anders. Dat we actieve euthanasie vanuit Bijbels oogpunt moeten afwijzen, moge duidelijk zijn. Dat is ook jouw vraag niet.

Bij passieve euthanasie ligt het wat moeilijker. Het gaat er namelijk maar om wat we daar precies onder verstaan. En hoeveel macht de medische wetenschap mag hebben. De beroemde prof. J. H. van den Berg heeft eens gezegd dat er een nieuwe medische ethiek zou moeten komen om het misbruik van de medische macht tegen te gaan. De medische wetenschap gaat maar door. En als er dan een moment komt dat je moet erkennen dat de dood niet tegen te houden is, moet je dan tot het laatste toe met uiterst fanatisme strijden om de dood nog één of twee dagen uit te stellen? Is dat het accepteren van de dood die zich aandient? Is dat de Schepper toelaten de levensadem van ons weg te nemen? In zulke gevallen zullen we de dood moeten accepteren, en de patiënt ook de mogelijkheid moeten geven om in alle rust en vrede te sterven.

Concreet: stel dat iemand kanker heeft in een allerlaatst stadium. Moet je dan tot het laatste doorgaan met chemotherapie, waardoor de patiënt alleen maar zieker wordt? Dan geldt toch niet alleen de kwantiteit van het leven, maar toch vooral de kwaliteit? Ik denk zelfs dat mensen er dan voor mogen kiezen om ontslagen te worden uit een ziekenhuis en in alle rust en vrede thuis te sterven. Ook al hadden de doktoren m.b.v. allerlei kunstgrepen het leven misschien enkele dagen kunnen rekken. Ik zou in dit soort gevallen ook zeker niet willen spreken van passieve euthanasie.

Het wordt echter een heel ander verhaal als men bij ernstig zieke patiënten teveel morfine gaat toedienen. Ik heb daar, met betrekking tot eigen gemeenteleden, de laatste jaren veel kwalijke praktijken mee gezien. Bijbels totaal onverantwoord! Vaak weet de familie amper hoeveel morfine wordt toegediend en wat de gevolgen zijn. Heel schrijnend! Bovendien is teveel morfine toedienen een vorm van actieve euthanasie! En dan weet ik wel dat het heel schrijnend is als je mensen door een ernstige ziekte ziet ontluisteren en aftakelen. Maar dat kan geen reden zijn om er maar een eind aan te maken. De dood is het loon op de zonde. De laatste vijand. We leven in een tijd waarin het leven vooral nuttig moet zijn. Zodra mensen niet meer nuttig zijn voor de samenleving, worden ze voor velen al snel tot last. Vooral als de mentale vermogens afnemen. Toch is en blijft ook het geschonden en gebrekkige leven, ondanks alles, menselijk leven! Zulke mensen zullen vooral omringd moeten worden door onze barmhartigheid. Laten we ook hierin lijken op de Heere Jezus. Hij maakte Zich niet af van mensen in lijden en nood. Nee, Hij daalde, als de medelijdende Hogepriester, er zelfs in af. Ja, Hij heeft het zelfs op Zich genomen. Laat daar onze visie op de lijdende medemens door gestempeld zijn!

3. Kun je nog in de hemel komen nadat je euthanasie hebt gepleegd?

We zullen altijd heel voorzichtig moeten zijn met ons oordeel. Laten we dat aan de Heere overlaten. Bovendien: iedere situatie en achtergrond is verschillend. Vooral is ook de vraag van belang in hoeverre iets welbewust gebeurd is. De voorbeelden die ik al genoemd heb, geven bovendien aan dat het zover kan komen dat we van verdere medische behandeling mogen afzien. Om ons in alle rust voor te bereiden op het sterven! Hoewel we in die gevallen, zoals we zagen, niet van euthanasie kunnen spreken!

Ook al blijven we voorzichtig in ons oordeel, toch zou ik wel degelijk de waarschuwing van Oomius, één van onze oudvaders, willen meegeven om deze zonde nooit te bedrijven “op hoop van genade.” De Heere heeft onze geboortestond bepaald, laten we van daaruit ook wachten tot Hij ons oproept om voor Hem te verschijnen.

Schoonhoven, ds. H. Liefting
 

Dit artikel is beantwoord door

Ds. H. Liefting

• Geboortedatum:
  21-02-1952
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Gouda
• Status:
  Actief

50 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven