Wet óf evangelie

Ik heb een vraag aan dr. G. A. van den Brink over de plaats van de wedergeboorte, dat is de levendmaking, ten aanzien van wet en evangelie. Er moet in de prediking gesproken worden met twee woorden, dat is wet en evangelie. Maar als de apostel zegt dat de wet niet kan levend maken, kan de wedergeboorte toch alleen plaats vinden door de prediking van het evangelie en niet door de prediking van de wet?

Door de wet, zegt de apostel, is alleen de kennis der zonde. Wat de wet niet doen kan, kan het evangelie wel, het bewerken van wedergeboorte en geloof. En het evangelie bewerkt toch ook de èchte boetvaardigheid? Is het daarom niet beter om te spreken van wet òf evangelie in plaats van wet èn evangelie?

En hoe zit het dan bij voorbeeld bij Abraham en in de periode daarna toen tot hem de belofte (het evangelie) kwam maar de wet er nog niet was, maar (zoals Paulus schrijft) pas na 450 jaar gekomen is? Ging toen het evangelie wel aan de wet vooraf, waardoor het wellicht ook geen voorwaardelijk karakter kon krijgen? Of geldt dit nog steeds?

Beste vragensteller,

Je vragen zijn behoorlijk theologisch van aard, maar het gaat om onderwerpen die hun doorwerking hebben voor de praktijk van prediking en geestelijk leven. Dus het is goed dat je de vragen stelt. Het gaat niet om theologische scherpslijperij, maar om de praktijk van het geloofsleven. Je stelt meerdere vragen, ik verdeel ze als volgt. 

1. Is het wet én evangelie, of wet óf evangelie? 
2. Gaat de wet aan het evangelie vooraf of het evangelie aan de wet? 
3. Hoe lezen we Galaten 3?

1. Het evangelie is de bron en oorsprong van alle geestelijke leven (Gal. 3:1-3), niet de wet. Niemand wordt wedergeboren door te horen dat je voor God veroordeeld bent. Als iemand wedergeboren wordt, gaat hij of zij niet vervolgens geloven dat hij onwedergeboren is. De Heilige Geest leidt in alle waarheid en overtuigt Gods kinderen niet van onwaarheden. Het geestelijke leven begint als de Heilige Geest door het evangelie (!) het geloof in mijn hart werkt (Heidelbergse Catechismus 7.20; HC 25.65). Het ware geloof is rechtvaardigend geloof omdat het zich niet richt op de wet maar op het evangelie. Dus in dit opzicht is het inderdaad wet óf evangelie. Hoe word ik gered? Door mijn eigen inspanningen (wet) of door het werk van Christus (evangelie)? Hier is elke vermenging dodelijk.

2. De Schotse theoloog Hugo Binning zei: de wet is niet bedoeld om de mensen die gewillig zijn tegen te houden, maar om de mensen die onwillig zijn tot geloof te drijven. Daarmee zegt hij: het evangelie is het eerste. De wet komt erbij om ons te overtuigen dat wij het evangelie nodig hebben (Gal. 3:19). Ook de volgorde van rechtvaardiging en heiliging laat hetzelfde zien. Eerst worden wij gerechtvaardigd zonder de wet, daarna volgt de heiliging volgens de wet. Wie dit omkeert, probeert zijn eigen zaligheid te verdienen. Luthers theologie kun je misschien wel zo samenvatten: Gods genade is niet bedoeld om ons te helpen de wet te vervullen; maar de wet is bedoeld om ons van Gods genade te laten leven.

3. Paulus betoogt in Galaten 3 dat er eerst het evangelie was (gesproken tot Abraham, Gal. 3:6-8), en dat pas 430 jaar later de wet op de Horeb werd gegeven (Gal. 3:17). De wet had slechts een tijdelijke functie: tot op Christus (Gal. 3:24). Uiteraard ziet dit allereerst op de heilsgeschiedenis. Maar het zegt ook wat over de heilsorde. De wet mag nooit het evangelie van de eerste plaats verdrijven. Voor de relatie tussen God en ons is niet de wet allesbepalend, maar het evangelie. De wet kan wel bestaan naast het evangelie, maar kan nooit het evangelie vervangen. Vanaf de eerste persoon met wie God in een verbond trad -Abraham- is altijd het evangelie bepalend geweest, niet de wet. 

Kortom, Paulus zei niet “Wee mij als ik de wet niet verkondig”, maar wel: “wee mij als ik het evangelie verkondig” (1 Kor. 9:16). Predikers zijn niet leraars van de wet (1 Tim. 1:7), maar dienaren van Christus (1 Kor. 4:1). Zij moeten dan ook, net als Christus, het Evangelie brengen.

Met hartelijke groet,
Ds. G. A. van den Brink

Dit artikel is beantwoord door

Ds. G.A. van den Brink

• Geboortedatum:
  05-01-1974
• Kerkelijke gezindte:
  Hersteld Hervormd
• Woon/standplaats:
  Apeldoorn
• Status:
  Actief

242 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven