Psychologische trucjes

Hoe moet we aankijken tegen psychologische trucjes om een ander te beïnvloeden. Bijvoorbeeld, als verkoper zeg je bij een duur product: het is niet goedkoop, i.p.v. het is duur. Of je noemt eerst de nadelen van een product op en dan de voordelen, de voordelen blijven dan beter hangen.

Veel bedrijven maken gebruik van psychologische trucjes om klanten te trekken. Ook met bijvoorbeeld reclamefolders, waarbij ze soms doen lijken of de klant heel veel korting heeft maar het in werkelijkheid wel mee valt. Als je een huis gaat verkopen en er hangt de geur van appeltaart, dan heeft dat een positief effect op de klant. Hoe moeten we hier tegenaan kijken? Zijn er Bijbelteksten die hier wat over zeggen?

Het is algemeen bekend dat in de reclame- en marketingwereld een hele wetenschap is ontwikkeld m.b.t. methodes om potentiële kopers te beïnvloeden. Vanuit de Bijbel valt hierover niet heel concreet iets te zeggen, behalve dat in het Oude Testament regels te vinden zijn over eerlijke handel (niet knoeien met gewichten, een eerlijke prijs vragen, geen rente of woekerwinsten, etc.). Deze regels vallen onder de noemer van gerechtigheid, eerlijkheid en het verbod om te liegen of frauderen. De nadruk valt daarin ook veelal op het beschermen van de armen tegen uitzuiging door rijken en machtigen. Heel helder is dit verwoord in de Heidelbergse Catechismus, bij de bespreking van het achtste gebod (zondag 43): God noemt in Zijn Woord ook diefstal “alle boze plannen en kwade praktijken, waardoor wij trachten ons meester te maken van het bezit van onze naaste. Dit kan gebeuren (...) door schijn van recht zoals bedrog met gewicht, maat, waar en munt, verder door woeker of door welk midden ook maar dat Hij verboden heeft.” Waarbij verwezen wordt naar een groot aantal teksten uit Oude en Nieuwe Testament, zoals: Luc. 3,14; 1 Kor. 5,10; Deut. 25, 13-15; Spr. 11,1; 16,11; Ezechiël 45, 9-12; Ps. 15,5; Luc. 6,35; 1 Kor. 6,10; Spr. 21,20; 23,20-21.

Het zou echter wat te ver gaan als we alle z.g. misleiding in reclame en commercie daarmee af zouden doen, alsof het een en al bedrog en verlakkerij zou zijn. Er valt niet zoveel te doen aan misleidende of verleidende reclame, behalve dat we als christenen zelf weerbaar dienen te zijn tegenover materialisme en hebzucht. En als je zelf een winkel of zaak hebt, dien je na te denken over de wijze waarop je klanten werft. Bedien je je dan ook van halve leugens of hele onwaarheden, of vertel je liever het eerlijke verhaal? Mijn vader, die een winkel had, was daar altijd heel nuchter en eerlijk in. Hij vertelde gewoon de voor- en nadelen van een product, of liet heel makkelijk ruilen als iets snel stuk was of niet beviel.

Daarom denk ik dat we onze kracht niet moeten zoeken in het afkeuren van de door de vraagsteller genoemde “psychologische trucjes”, belangrijk is je eigen houding in dit alles. Laat je vooral niets aanpraten of -smeren omdat je dat ene ding nog niet hebt. Je loopt soms door winkels en denkt: hé, dat is mooi. Maar dat wil nog niet zeggen dat je het nodig hebt of moet kopen. We moeten onszelf in bedwang houden en niet verspilziek worden of achteloos met de rijkdom van onze planeet omgaan. God wil nieuwe mensen van ons maken in Jezus Christus en dat betekent ook dat ik leer om te gaan met luxe en welvaart door bewuste keuzes te maken waarmee ik Hem en mijn naaste dien. 

Ds. K. van den Geest

Dit artikel is beantwoord door

Ds. K. van den Geest

• Geboortedatum:
  12-10-1957
• Kerkelijke gezindte:
  Nederlandse Gereformeerde Kerken
• Woon/standplaats:
  Deventer
• Status:
  Actief

123 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven