Moeilijk vers uit Jeremia

Een vraag aan een predikant of iemand anders met kennis van zaken. Ik ben de uitleg van Calvijn over Jeremia 3:1 aan het lezen en ik begrijp er niets van. Ik vroeg me af waarom God in dit vers geestelijk iets lijkt te doen waarvan Hij zegt dat dit het land verontreinigt als het vleselijk gebeurt (Deuteronomium 24:4). Jeremia 3:1: “MEN zegt: Zo een man zijn huisvrouw verlaat, en zij gaat van hem en wordt eens anderen mans, zal hij ook tot haar nog wederkeren? Zou datzelve land niet grotelijks ontheiligd worden? Gij nu hebt met vele boeleerders gehoereerd, keer nochtans weder tot Mij, spreekt de HEERE.”

Normaal gesproken heb ik geen enkele moeite met het begrijpen van gecompliceerde teksten, maar zelfs als ik de uitleg van Calvijn zin voor zin lees en punt voor punt opschrijf kom ik er niet uit. Dit is wat ik tot nu toe heb: “In de tekst staan twee vergelijkingen. Eerste vergelijking: God heeft Zijn volk niet verlaten [keer nochtans weder tot Mij], wat alle andere echtgenoten wel gedaan zouden hebben als hun vrouw zich zo misdroeg. En niet alleen dat, maar na deze verergeringen door vele hoereringen [Gij nu hebt... etc] mogen ze toch nog terugkeren [keer nochtans weder]. Tweede vergelijking: van mindere [man verlaat] naar meerdere [gij nu hebt gehoereerd]: Een normale vrouw zou een erg kieskeurige echtgenoot misschien nog wel kunnen behagen maar een overspelige vrouw al helemaal niet (?).”

De uitleg van Matthew Henry vind ik veel duidelijker. Hij zegt dat God niet gebonden is aan de wetten die Hij ons oplegt. Kunt u dit vers uitleggen en daarin de uitleg van Calvijn evalueren en uitleggen?

Weet u andere goede Bijbelcommentaren die ik kan gebruiken in mijn studie van het Bijbelboek Jeremia? Het is geen probleem als het in het Engels of Duits is.

Mooi dat je zo studie maakt van het lezen in Gods Woord! Je merkt in vers 1 dat het gebruikte argument uit Deuteronomium 24 haaks lijkt te staan op de conclusie die er aan verbonden wordt: “keer nochtans weder tot Mij.” Wanneer je het vers zo leest is dit inderdaad een vreemde conclusie. Maar het zinnetje “keer nochtans weder tot Mij” wordt in andere Bijbelvertalingen (bijvoorbeeld de HSV) als volgt vertaald: “en dan naar Mij terugkeren?” Vanuit het Hebreeuws lijkt deze laatste vertaling mij het beste. En daarmee komt jouw vraag in een heel ander licht te staan. De HEERE roept hier het volk niet op om terug te keren, maar de HEERE werpt juist het volk voor de voeten dat hun huidige ‘bekering’ veel te oppervlakkig is. Datzelfde verwijt lees je ook net hiervoor, in Jeremia 2:35. Het voorbeeld uit Deuteronomium 24 wordt daarmee dus een extra onderstreping van Gods boodschap: zoals het volk nu handelt is terugkeer niet mogelijk!

Is terugkeer dan nooit mogelijk? Jazeker wel, maar dan in de weg van échte bekering. Daartoe roept de profeet op vanaf vers 12. Nieuwtestamentisch mag je daarbij zeggen: deze terugkeer is dan toch mogelijk omdat Christus met Zijn bloed de zonde af wil wassen!

Wat betreft je vraag naar Bijbelcommentaren: ik zou vooral Calvijn en Matthew Henry blijven gebruiken. Voor een toegankelijk commentaar kun je verder denken aan de Korte Verklaring (dr. Aalders).

Ds. A. D. Fokkema