Openbaring door westerse bril

Ik heb een paar vragen. Als eerste: lezen christenen de Bijbel (wanneer het de profetieën betreft) niet teveel met een westerse bril? Vrijwel altijd als het over onderwerpen als het beest of de antichrist gaat wijzen veel christenen naar een of ander toekomstige westerse politieke leider. Waar komt dat vandaan? Ik heb het gevoel dat we de profetieën daarmee teveel op ons persoonlijke leven/leefgebied toepassen. De Bijbel moeten we toch altijd vanuit Israels perspectief lezen? Zeker geografisch gezien.

Een andere vraag gaat over terminologie als “heel de aarde” of “heel de wereld”. Dit wordt vaak letterlijk gelezen alsof de antichrist daadwerkelijk heel de wereld beheerst. Maar is dit ook niet meer regionaal (Israël en omgeving) bedoeld? Is het niet meer beeldspraak om te duiden dat het een heel groot gebied (vanuit israels perspectief) is? Om een voorbeeld te noemen; in Daniel 4 wordt Nebukadnezar in het visioen voorgesteld als dat hij tot aan het einde van de aarde te zien was, terwijl het Babylonische rijk eigenlijk een vrij klein rijk was geografisch gezien en slechts een klein deel van het Midden-Oosten in bezit nam. Vanuit Israels perspectief in die tijd was het wel zo groot. Zouden wij niet op dezelfde manier het boek Openbaring moeten lezen?

Uit verschillende passages krijg ik namelijk eerder het gevoel dat het antichristelijke rijk slechts een deel van de wereld beheerst. Bijvoorbeeld in Openbaring 6:8 wordt over de vier ruiters gezegd dat hen de macht werd gegeven over het vierde deel van de aarde om te doden. Nu kan dat vierde deel natuurlijk eveneens niet letterlijk zijn, maar het spreekt in ieder geval niet over de aarde in z’n geheel. Ook in de tekst over de hoer Babylon wordt onderscheid gemaakt tussen Babylon en de tien hoorns van het beest. Die zullen haar haten en vernietigen. Het feit dat hier een onderscheid wordt gemaakt tussen twee verschillende machtscentra lijkt er op te wijzen dat de antichrist niet letterlijk heel de wereld beheerst. Anders zou er immers geen ander machtscentrum Babylon zijn dat vernietigd wordt door de antichrist.

Ook lijkt het vrij onrealistisch gezien de wereldgeschiedenis dat de antichrist in minder dan 3,5 jaar de hele wereld zal veroveren. Dat is militair gezien onhaalbaar. Zijn er uit de griekse grondteksten bepaalde dingen af te leiden die deze bewoording van “heel de wereld” of “heel de aarde” misschien verduidelijken?

Beste vraagsteller,

Inderdaad gaan wij vaak uit van ons eigen werelddeel. Het is daarom nuttig Bijbelverklaringen te lezen die in Afrika of Azië geschreven zijn. Toch zijn er wel redenen om ook aan westerse leiders te denken. Dit heeft te maken met het vierde rijk van Daniël (zie Daniël 2 en 7), dat volgens veel uitleggers gelijkgesteld moet worden met het Romeinse Rijk. Ook het boek Openbaring bevat verwijzingen naar het Romeinse Rijk. Daarom lijkt het mij dat het westen wel betrokken zal worden in de vervulling van diverse profetieën, maar we moeten inderdaad oppassen dat we niet teveel uitleggen vanuit onze eigen leefwereld.

De tweede vraag gaat over “heel de aarde”. Die uitdrukking kan op verschillende manieren gebruikt worden. Je noemt Daniël 4, maar het lastige van dit voorbeeld is dat de droom wellicht meer duidt op de eigen overtuiging van Nebukadnezar dan op de grenzen van het Babylonische rijk. In de Evangeliën staat vermeld bij Johannes de Doper: “Toen liep Jeruzalem, heel Judea en heel het land rondom de Jordaan naar hem uit” (Mattheüs 3:5). Dit betekent dat veel mensen uit die gebieden kwamen, maar niet allen. Paulus vertelt dat het Evangelie verkondigd is “onder alle heidenen” (Rom. 16:26), terwijl wij weten dat nog maar een beperkt aantal volken bereikt was. Elders spreekt hij over het Evangelie dat gepredikt is “in de hele schepping die onder de hemel is” (Kol. 1:23). In zulke gevallen moeten we uitgaan van een vorm van beeldspraak of hyperbool.

Bij het boek Openbaring moeten we bovendien rekening houden met het genre: het is een boek vol apocalyptische beelden en het is riskant deze beelden heel letterlijk op te vatten. De getallen lijken mij vooral symbolisch bedoeld. De boodschap is van het grootste belang, maar wij kunnen niet met de atlas in de hand gebieden afbakenen.

Je schrijft “het antichristelijke rijk”. Die aanduiding is mogelijk, maar de term “antichrist” komt slechts in de brieven van Johannes voor, niet in het boek Openbaring. In het laatste Bijbelboek staan andere aanduidingen voor de machten die zich tegen Christus keren, zoals “het beest”. Hoe precies de onderlinge verhouding van die machten is, is voor ons niet duidelijk. Van betekenis is wel dat zulke machten in de wereld aanwezig zijn en hun macht nog verder zullen ontplooien. De boodschap is echter dat Christus uiteindelijk de grote Overwinnaar is (Openb. 19-22).

Prof. dr. M. J. Paul

Dit artikel is beantwoord door

prof. dr. M.J. Paul

• Geboortedatum:
  13-03-1955
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Oegstgeest
• Status:
  Actief

262 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven