Gereformeerde Gemeenten en kerkelijke eenheid

Ik heb een vraag over kerkelijke eenheid. Kunnen we binnen de Gereformeerde Gemeenten dit onderwerp niet wat meer uitdiepen? Bijvoorbeeld dat er een cursus wordt aangeboden hierover bij de Cursus Godsdienst Onderwijs (CGO)? Ligt hier niet een verantwoordelijkheid wat God van ons vraagt om dit onderwerp wat meer op de agenda te zetten, dan nu het geval is?

Ik merk dat er weinig voor wordt gebeden. Als er vragen over zijn, wordt er wel gezegd, dat we in de schuld moeten komen en in de verootmoediging. Ja, maar er zal toch ook bekering moeten komen, daadwerkelijke stappen?

Beste vraagsteller,

Je vraag raakt een belangrijk punt: op welke manier krijgt de kerk hier op aarde vorm? De huidige situatie is schrijnend. Een veelheid van kerken, in een heel aantal gevallen zelfs met eenzelfde belijden, maar toch elk haar eigen structuur en eigenheid die veelal historische wortels heeft. Dat is inmiddels in sterke mate het karakter van de kerk gaan bepalen. Door alle eigenheid kan de eenheid van kerken een ingewikkeld onderwerp worden. Je merkt dat hier verschillend mee wordt omgegaan. 

Ds. A. Vergunst was bijna vijftig jaar geleden van mening dat de gereformeerde gezindte jammerlijk en onheilig is verscheurd. In dat verband vroeg hij zich af: “Wie zou niet wenen?” Hier ligt een verantwoordelijkheid in het besef dat wij niet op onszelf kerk zijn, maar als leden van één lichaam aan elkaar gegeven zijn. De Gereformeerde Gemeenten hebben net als veel andere kerken een deputaatschap “Kerkelijke eenheid”. Ondanks dat er veel over gesproken wordt heeft het vooralsnog niet geleidt dat er stappen op het gebied van kerkelijke eenheid gezet worden en dat is ook voor de nabije toekomst niet te verwachten. 

Binnen de Gereformeerde Gemeente hoor ik regelmatig bidden of God bijeen wil brengen wat bijeen hoort. Eerder dit jaar schreef ds. G. Hoogerland een boek over de zonde van de kerkelijke verdeeldheid. Hij riep hierbij op tot het belijden van schuld. Ik heb de indruk dat dit binnen de kerk wel op instemming kan rekenen, maar de reflex vervolgens toch is om het eigen standpunt nog eens nader toe te lichten. Als het gaat om eenheid stelde ds. A. Vergunst vast dat “ondanks onderlinge vervreemding en karakteristieke eenzijdigheden er binnen de gereformeerde gezindte toch een geestelijke eenheid bestaat. Er is veel meer dat samenbindt, dan wat scheidt.”
 
Bij kerkelijke eenheid wordt vaak gedacht aan het organisatorisch samengaan van twee of meerdere kerkverbanden. Het onderwerp kerkelijke eenheid komt dan met name aan bod in een vergadering van kerkenraad, classis of synode. De recente kerkgeschiedenis laat helaas zien dat dit moeizame processen zijn waarbij ook weer de kans is dat er in reactie daarop een nieuwe scheuring plaatsvindt. Organisatorische kerkelijke eenheid is in de huidige situatie nagenoeg ondenkbaar. Als het gaat over de verantwoordelijkheid van de individuele gelovige ligt dat denk ik anders. Naast de geestelijke herkenning met medegelovige in andere kerken zorgt de huidige cultuur waarin wij leven er vanzelf voor dat we meer oog voor elkaar gaan hebben. De luxe van de kerkelijke eigenheid ten opzichte van elkaar wordt minder omdat christenen in de huidige samenleving op veel gebieden worden uitgedaagd en ook innerlijke secularisatie gaat geen enkele kerk voorbij. Met gezond kerkelijk besef is niets mis, maar daarbij past ook wel het besef dat elk Nederlands kerkje maar een klein onderdeel is van de wereldwijde kerk. 

Hoe onmisbaar deze ook zijn, maar laten we aan kerkverbanden als zodanig ook niet teveel waarde toekennen. Ik vermoed dat de zeven kerken die in Openbaring 2 en 3 worden beschreven het in een kerkverband zoals wij dat vandaag de dag kennen niet lang met elkaar zouden uithouden. Zo verschillend in context en de wijze waarop ze daarmee omgaan. Elke gemeente heeft het nodig om te horen wat de Geest tot de gemeenten zegt. In de diversiteit zijn deze gemeenten de weerspiegeling van de Kerk van allen eeuwen en plaatsen. Ze zijn betrokken op elkaar als het gaat over de vraag wat de Geest tot de gemeenten zegt. Het onderwijs dat een andere gemeente krijgt heeft ook betekenis voor de eigen gemeente. Het is interessant om te zien hoe Paulus in zijn brief aan de gemeente in Efeze de kerk op aarde beschrijft als de opbouw van het lichaam van Christus. Hij roept op tot nederigheid, zachtmoedigheid, geduld, elkaar in liefde te verdragen, ijverig te zijn om de eenheid van de Geest te bewaren door de band van de vrede en ons in liefde aan de waarheid te houden en in alles toe te groeien naar Christus als het Hoofd van de kerk (Efeze 4:1-16). 

Wat houdt jou tegen om die eenheid met christenen in jouw omgeving te zoeken? Waarschijnlijk zal je daarbij tot de ontdekking komen dat er inderdaad meer is dat samenbindt dan wat scheidt, zelfs ver buiten de gereformeerde gezindte. Beleefde eenheid zal uiteindelijk ook tot uitdrukking komen in beleden eenheid. Jezus zegt dat Hij bidt voor degenen die in Hem geloven “opdat zij allen een zijn” (Joh. 17:21). Voor die eenheid heb je geen kerkelijke eenheid in organisatorische zin nodig. Het is een geestelijke herkenning. Hierin zal elke christen zijn verantwoordelijk mogen nemen om de stappen te zetten om hierin tot elkaar te komen. “Zo verkrijgt het lichaam zijn groei, tot opbouw van zichzelf in de liefde” (Efeze 4:16). 

Pieter Oskam

Dit artikel is beantwoord door

Mr. P. M. (Pieter) Oskam

• Geboortedatum:
  03-03-1992
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Zeist
• Status:
  Actief

30 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven