De Heilige Geest werkt (niet) tot verharding

Aan ds. Harinck. Enkele weken terug stond uw naam in de krant bij een artikel over de hel. In datzelfde artikel schreef een collega van u: “De Heilige Geest werkt nog steeds, tot verharding maar zeker ook tot verbreking.” Hier schrok ik van. De Heilige Geest heeft toch niet als doel mensen te verharden, toch om te behouden? Verharding doet een mens toch zelf?

Beste vraagsteller,

Ik bezit het desbetreffende artikel niet meer, maar ik ga er vanuit  dat u juist citeert. Mijn eerste reactie is dan: De Heilige Geest zowel te noemen als de Auteur van de boetvaardigheid alsook de Auteur van de verharding, is niet Bijbels.  Het leerstuk van de verharding is bijna even huiveringwekkend als het leerstuk van de verwerping. In beide gevallen heeft men in het christendom echter altijd een grens getrokken: namelijk alhoewel  de Bijbel soms zegt dat God mensen verhardt, God toch niet de Auteur, de Werker van dit kwaad is. 

In sommige gevallen lijkt dit wel zo. Denk aan de Farao. We lezen in Ex. 4:21: “Doch Ik zal zijn hart verstokken, dat hij het volk niet zal laten gaan.” We lezen dit ook in de vorm van een klacht in Jes. 63:17: “Heere waarom doet Gij ons van Uw wegen dwalen, waarom verstokt Gij ons hart dat wij U niet vrezen?”  Er schijnt hier over een activiteit van God gesproken te worden, maar deze gaat niet verder dan de mens overgeven aan zijn verstokte en harde hart; een niet verhinderen dat hij of zij zich verhardt onder Gods roepstemmen en nodigingen.  Meer hoeft, met eerbied gezegd, God niet te doen om dit oordeel over een mens of volk te brengen. Hij werkt de verharding dan niet, maar laat het gebeuren. Ons hart is van nature immers een stenen hart en ons bestaan geneigd tot het kwade. Het is steeds een laten geschieden.

Een andere zaak, die in de Bijbel opvalt is: er zijn redenen voor het overgeven van een mens of volk aan de verharding. Het is altijd een rechtvaardig oordeel. Farao heeft veel mogelijkheden gehad om de God van Israël te gehoorzamen en het volk te laten optrekken. God heeft hem Zijn macht doen gevoelen in de plagen en ook Zijn barmhartigheid getoond door zodra er inkeer was deze plagen te laten ophouden.  

Zo lees je in  Rom. 2:4 en5 nadrukkelijk over een verband tussen het verachten van Gods goedertierenheid en verdraagzaamheid en het oordeel van de verharding. Er wordt vooral ook een verband gelegd tussen het verachten van de prediking van het Evangelie en de verblinding die daarop volgt. Zie bijvoorbeeld Jes.6:9 en de vervulling daarvan in Joh. 12:39 en 40. Door het licht te onthouden blijven de ogen verblindt. Het is altijd een verdiende, rechtvaardige verharding en verblinding. 

Dit kan tenslotte tijdelijk zijn. Wanneer je je hart als verhard en koud ervaart, moet je  niet denken voorbestemd te zijn voor de hel. Je moet er onder klagen zoals in Jes. 63:17. Je moet moed scheppen uit het behoud van mensen zoals Manasse, die zich ook verhardde. Zie maar  2 Kron. 33:10: God sprak wel tot Manasse en zijn volk, maar zij letten er niet op.  En toch kwam die man tot bekering. Een verharding kan een tijdelijk oordeel zijn. Zie het voorbeeld van Israël. De verharding van Israël als volk is gedeeltelijk en tijdelijk, Rom. 11:25.

Op die wijze spreekt de Bijbel over de verharding van een mens en een volk. Onthoudt vooral in de behandeling van zulke diepe vragen als de verharding, de verwerping, de hel, de beperkte verzoening en toch de  algemene evangelienodiging. Dat al kunnen wij alles in dit leven nog niet bevatten, God nooit iets doet dat moreel onheilig en onrechtvaardig is. “Verre zij God van goddeloosheid en de Almachtige van onrecht” Job. 34:10.

Zou God Die beveelt niets onheiligs te doen, Zelf onheilige dingen doen? En vooral: zou God, Die de veinzerij en dubbelhartigheid verbiedt, in Zijn  evangelienodiging veinzen en onwaarachtig zijn? Bedenk vervolgens altijd dat goede theologie gegrond is op de Bijbel. 

Ds. C. Harinck

Dit artikel is beantwoord door

Ds. C. Harinck

• Geboortedatum:
  09-04-1933
• Kerkelijke gezindte:
  Gereformeerde Gemeenten
• Woon/standplaats:
  Kapelle
• Status:
  Actief

250 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven