Kritisch preek luisteren door jongerenavonden

Ik zit zelf in een Bewaar het Pand-gemeente van de CGK. Ik merk dat ik steeds vaker moeite heb met de preek. Het is begonnen nu ik anderhalf jaar naar jongerenavonden ga van Geloofstoerusting, Jij daar! en plaatselijke jongerenavonden. Mij werd altijd op het hart gedrukt om kritisch te luisteren. Als uitgangspunt gebruik ik het volgende: Eén Naam waardoor wij zalig worden, twee wegen en drie stukken. Ik merk op jongerenavonden dat er positief wordt gesproken; meer over verlossing en over geloof dan over zonde, hoewel dit ook aan de orde komt. Maar dat zijn lezingen, geen preken en afhankelijk van het thema komen dit soort zaken aan de orde. Dus ik vind het verantwoord om daar naar toe te gaan.

In de preek bij ons mis ik heel veel. De ellende komt ruim aan de orde, maar de verlossing is al op de achtergrond geraakt. Over dankbaarheid wordt heel weinig gesproken. Ik kan me een preek herinneren waar zelfs de genade niet in voor kwam. Ik kan hier met de dominee moeilijk over praten. Of je krijgt wel een antwoord als: “Je hebt wel gelijk” (maar er gebeurd niets), of de dominee weet meer dan ik door een oudvader te citeren, waardoor ik al 2-0 achter sta. Hoe moet ik hier mee omgaan?

Ik heb het besproken met een oom van me. Die herkent zich hier ook in, maar vindt de situatie ook lastig... Het ergste vind ik nog wel dat mijn vader, die ouderling is, meepraat met de dominee. Ik mag er van overtuigd zijn dat hij een kind van God is, maar door de preken heeft hij steeds minder geloofszekerheid. Ik weet dat twijfel heel bijbels is, maar mijn vader maakt het zo moeilijk voor zichzelf. Hij legt de lat heel hoog. Hierdoor kan ik ook slecht met hem praten over zulke problemen met de preek.

Wat kan ik hiermee doen? Zelf wil ik dit jaar belijdeniscatechisatie gaan volgen. Ik zie hierin echt Gods weg. Toch weet ik niet of ik in deze kerk op de goede plaats ben. Hoe moet ik hiermee omgaan. Daarnaast voel ik me geestelijk dood als ik (zoals nu in de zomertijd) geen jongerenavonden kan bezoeken. Ik vind (bijna) geen troost, bemoediging, kracht, etc. in de preek.

Een vraag uit een Bewaar het Pandgemeente (BhP). Allereerst merk ik op dat zulke gemeenten officieel niet bestaan. Aan de andere kant denk ik dat naar het oordeel der liefde alle Christelijk Gereformeerde kerken Bewaar het Pandgemeenten moeten zijn. Zij hebben immers met Timotheus de roeping het pand te bewaren.

Er zijn enkele zaken waar ik nu niet op in kan gaan. Ik kan niet spreken over een anonieme medebroeder. Ik zou eerst ook de andere kant van het verhaal willen weten. Verder lijkt het de gewenste weg om met de betrokken predikant zelf te spreken. Gaat dat moeilijk, er komt misschien een moment waarop dat beter gaat. Vraag de dominee niet naar een oudvader, maar haar Bijbelse argumentatie. Toch wil ik proberen een antwoord te formuleren; dat is voor mij makkelijker, omdat ik niet zelf persoonlijk betrokken ben bij de discussie.

Sinds de vraagsteller jongerenavonden bezoekt, kreeg hij moeite met de preken. Is hier een verband? Er wordt op deze avonden niet altijd positief gesproken over bijvoorbeeld predikanten. Een opmerking als: “Predikanten, het zal je eens aangerekend worden!” (Koos de Jong). Of van dezelfde persoon: “Het valt niet mee om in reformatorisch Nederland iets over de Heere Jezus te vertellen. Je kunt nog beter je schoonmoeder een trap onder haar achterwerk geven, dan dat. Waar is Jezus in onze kerken? De geloofsonzekerheid in onze kringen is zo ontzettend groot, dat je al als gek betiteld wordt zodra je Zijn Naam meer dan drie keer in een gesprek gebruikt.”

Zulke woorden zullen best een bepaalde uitwerking hebben. Misschien ook wel op jou. En  natuurlijk is dit niet het hele verhaal. Er zullen ook heel veel opbouwende lezingen te horen zijn. Ik kan me geen helder beeld vormen van alles wat ten gehore wordt gebracht.

Over jongerenavonden ook nog dit: Lang geleden waren er de SRB-avonden. Ik heb er vaak mogen spreken. Daar kwamen allerlei voorgangers. Daarna, ik heb nooit begrepen waardoor, ontstonden de SRA-avonden, die in het kielzog ook weer bijeenkomsten als Jij daar!, Heartcry enz. meenamen.

Ik weet dat er terechte kritiek ingebracht is tegen de stichting Heartcry. Ik wijs op een boekje dat ooit werd geschreven door de predikanten Huigen en C. P. den Boer. Ds. Lohuis zou ook ‘uitgehaald’ hebben naar Heartcry en Jij daar! Dat zal wel meer gebeurd zijn. Ik heb zelf ook mijn reserves als ik soms iets lees van deze stichtingen. “Geloofstoerusting” lijkt me een gematigder opstelling voor te staan.

Ik heb geen kennis en bewijzen achter de hand om deze jongerenavonden zonder meer te veroordelen. Ik zou wel de jeugd adviseren om niet alle kritiek op kerken en voorgangers voor zoete koek aan te nemen. Dat moet je zelfs in de kerk niet doen.

Misschien is het naief, maar ik verkeer nog altijd in de veronderstelling dat de CG-prediking, ook in BhP-gemeenten, ruimhartig is. Er is een belofteprediking voor alle hoorders. Dat hangt samen met onze verbondsvisie. En die prediking is ten diepste ook onvoorwaardelijk. Ik heb in mijn lange leven nooit vaak horen preken vanuit het speciale bevel: Kom nu tot Jezus. Ik geef toe dat dit zo op die manier nooit vaak gebeurt, voorzover ik dat kan weten. Als ik mij niet vergis wordt dat wel op veel jongerenavonden gedaan. Dat is zeker niet verkeerd, maar zelfs nodig. Maar onder ons werd meer gesproken over een bevel van geloof en bekering. Gods gewilligheid in Christus wordt door geen predikant ontkend! Het is te omschrijven als: ruim in het aanbod, nauw in de weg. Zie DL III, 6-8. Er is overigens geen enkel bezwaar tegen het woord “komen”. Maar ik herinner mij vanuit mijn opleiding dat we liever nog benadrukken dat de Heere in Christus tot ons komt. Nog even over onze Belijdenis: ben je het er echt mee eens dat de Catechismus zo maar niet begint bij zondag 6? Eerst komt de wet aan de orde. 

Toch wil ik ons als voorgangers zeker niet vrij pleiten. Hoe ouder ik word, hoe meer ik zie hoe gecompliceerd de verkondiging is. Het is immers alleen door de Heilige Geest te volbrengen. We lopen zo maar het gevaar een bepaalde ‘weg’ voor te stellen. Deze wordt dan overal in de tekst gelegd. We moeten ons daarvoor hoeden. Er zullen zeker genoeg uitglijders plaats vinden. 

Je vindt bijna geen troost, bemoediging en kracht...

Ik neem een voorbeeld. Koos de Jong had het over de naam Jezus. Ik ben ervan overtuigd dat alle predikanten, ook dit van BhP, met liefde willen preken over de bekende woorden: Komt herwaarts tot Mij... (Matth. 11). Ik weet wel zeker dat zij dat ook vaak al gedaan hebben.

Dat is vertroostend en bemoedigend. Maar deze tekst staat niet alleen in de Bijbel. Juist uit de mond van Jezus horen we ook andere zaken. Is komen tot Jezus ook hetzelfde als komen achter Hem? In dat geval lijkt de Heere Zelf een beklemmende voorwaarde te stellen: het kruis opnemen en zichzelf verloochenen (Mark. 8:34). Is dit voor ons mensen bemoedigend? Persoonlijk beleef ik iets heel anders: de prediking van Christus gaat vaak dwars tegen me in. Denk aan de Bergrede met de uitleg van de wet. Dat moet ons toch wel veroordelen?! Lees eens Johannes 6: duizenden die tot Jezus waren gekomen; maar in een mum van tijd waren ze allemaal weg. Dat moet je dominee toch ook voorzichtig maken? Maar jou toch ook? Wilt gijlieden ook niet weggaan? Er kwamen mensen tot Hem met de beste voornemens, maar wat sprak de Heere tot hen? De vossen hebben holen... enz. (Matth. 8:20). Beste vriend, je bent heel goed af met een preek die eerlijk met je omgaat.

Komen tot Jezus. Tot welke Jezus? Zoals Hij getekend wordt in Openb.1:9-18? Zelfs Johannes kon dat niet. Jezus preekte zo dat Zijn discipelen vroegen: Wie kan dan zalig worden? Denk je niet dat het een worsteling is voor dominees om eerlijk die volle Christus te brengen. Dat is echt niet met een gevoelig moment opgelost!

Maak ik het nu moeilijk? Het is nog anders: Wat bij mensen onmogelijk is, is mogelijk bij God. Heeft de Heere Zelf niet gewaarschuwd: als je een toren wilt bouwen, moet je de kosten overrekenen.

Dus nu ga ik helemaal in de verdediging? Het zou jammer zijn als ik dat zou doen. Of als jij dat zou denken. Ik wil je alleen aan het denken zetten. En verder denk ik zelf als eerste ook wel dat er veel aan onze preken mankeert. En ik zou het kunnen begrijpen als mensen naar een andere kerk gaan (Johannes 6), maar bedenk dat je wel, als het goed is, dezelfde Bijbel meeneemt. 

Komen tot Christus: dat moet gepreekt worden. Denk aan onze Belijdenis (DL). Maar vanuit onze onmogelijkheid gaat de mogelijkheid van de Heere oplichten. Deze lijnen komen in het kruis samen. Daar zien wij de volle, echte Zaligmaker in het hart. 

En verder is de zaligheid niet gebonden aan de CG-kerk. Ga maar waar het gras echt groen is. Waar een eerlijke prediking te horen is. De eeuwigheid hangt ervan af.

Ik zou jou en vele andere jongeren een raad willen geven. Ga je eens verdiepen in de dogmatiek, in de leer. En lees heel de Bijbel eens, hoofdstuk na hoofdstuk, door zodat alles aan de orde komt. Ik vrees dat aan de allround kennis van de Bijbel en de leer veel mankeert. Bestudeer eens de Gereformeerde Dogmatiek van H. Bavinck. Lees de hoofdstukken dan eens over de Raad Gods, over de vernedering en de verhoging van Christus, over de heilsorde in z’n geheel. Ik ben namelijk bang dat veel jongeren leven bij gevoelsmomenten. Met overigens mijn grote waardering en liefde voor de ernst en de inzet waarmee veel jongeren zoeken.

De vragen die je aandraagt zijn heel belangrijk. Ik wil ook opmerken dat je vragen niet afgedaan mogen worden als verzet of onwil.

Er zou eens een ontmoeting moeten plaats vinden tussen hen die kritisch staan tegenover de kerken en vertegenwoordigers van die kerken. De zaak is het waard. Persoonlijk ben ik nooit gevraagd op avonden zoals bedoeld worden, maar laat men daar maar eens predikanten van Bewaar het Pand en anderen uitnodigen. Ik hoor graag wat de reactie is op mijn voorstellen.

Ds. P. Roos

Naschrift redactie: Die voorstellen kunnen gestuurd worden aan de dominee via vragen@refoweb.nl

Dit artikel is beantwoord door

Ds. P. Roos

• Geboortedatum:
  29-10-1938
• Kerkelijke gezindte:
  Christelijk Gereformeerd
• Woon/standplaats:
  Veenendaal
• Status:
  Inactief

38 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven