Onmacht van stiefdochter

Wij zijn een samengesteld gezin, mijn man is verlaten en wij zijn samen getrouwd. Uit ons huwelijk zijn drie kinderen geboren. Maar er is nog een dochter uit ons vorige huwelijk. Elke keer als zij een weekend bij ons is worden wij geconfronteerd met hoe zij leeft bij haar moeder, niet naar de kerk etc. Wij proberen ook met haar te praten als ze bij ons is, maar als het haar maar enigszins niet aan staat dreigt zij -zodra ze weg is- met sms’jes van: “Ik wil afstand, want als je over kerkgang praat ervaar ik druk.” We weten helaas zeker dat haar moeder haar hierin stimuleert om afstand te houden.

Maar het maakt mij als stiefmoeder enorm onzeker. Ik durf bijna niet meer mijzelf te zijn en ik ben gewoon enorm angstig om wat te zeggen, want straks komt er weer een sms. Ik ervaar dit van mijn stiefdochter ook als heel manipulatief gedrag. Maar wij hebben hier geen enkele invloed op. Bijvoorbeeld, wij vinden het niet fijn als er op zondag de hele dag door intensief wordt geappt. Wij vragen dan vriendelijk, ook voor de andere kinderen, of zij met haar smartphone rekening wil houden met de andere kids en dat wij graag zien dat zij op zondag minder -en het liefst niet- appt. Maar ze gaat gewoon door en dan ben ik weer bang dat er een sms komt met: “Ik vind dit niet fijn en ik kom daarom weer een aantal weken niet.”

Voor mijn man vind ik dit het ergst. Wij zitten enorm op één lijn en hij steunt mij zeker enorm. Maar ik ben van nature al erg onzeker en ik zoek het dan elke keer als er zo’n sms komt bij mijzelf, hetgeen aan me vreet. Ook voelt het niet veilig, want we weten dat ze alles met haar moeder bespreekt en dat zij haar niet positief hierin helpt. Ze ging bijvoorbeeld nog een tijd naar de catechisatie omdat ze daar nog leuke vriendinnen had en ze zei tegen ons dat ze ook vond dat ze er veel leerde. Maar opeens wil ze niet meer, we weten dat haar moeder dit zeker niet zal stimuleren en het voor haar ook bijna onmogelijk is om wel te gaan, want ze is heel gevoelig voor de goedkeuring van haar moeder. Dus gaat ze nu niet meer. We hebben met haar gepraat over de voordelen van het wel gaan, ook voor de langere termijn. Maar tijdens zo’n gesprek krijg ik al angst, heb ik het wel goed gedaan? Volgt er niet weer een ‘sanctie’? Ik weet dat ze enorm gemanipuleerd wordt en dat relativeert het voor ons wel, maar hoe kan ik naar mijzelf toe nu het vertrouwen hebben dat ik het goed doe?

Wij willen graag een sfeer in ons gezin dat alles open bespreekbaar is en alles mogen de kids bespreken, maar zij straft ons elke keer door sms’jes: “Ik kom voorlopig niet, want...” en dan volgt weer iets. Op deze wijze willen wij niet dat kids met ons als ouders omgaan, maar wij ervaren hierin enorme onmacht want wij kunnen hierin niets doen. Soms bespreken we dit wel met haar en dan erkent ze ook wel dat het niet goed is wat ze doet, maar het gebeurt zo weer. Mijn belangrijkste vraag is, hoe kan ik zekerder van mijzelf hierin worden, zodat ik het niet bij mijzelf zoek?

Beste stiefmoeder,

Ja, ik spreek u zo aan, omdat u zich vooral als stiefmoeder onzeker lijkt te voelen. U schrijft het niet, maar ik neem aan de dochter uit het vorige huwelijk van uw echtgenoot een tiener is. Een meisje op zoek naar zichzelf. In een voor haar misschien ook wel heel moeilijke situatie. Loyaal aan haar eigen moeder, komend in het nieuwe gezin van haar vader. Denkt u zich haar positie in, terwijl u tegelijk naar uzelf kijkt. Waarbij ìk me ook afvraag waar de vader ‘staat’: u schrijft maar weinig over hém. Terwijl het zíjn dochter betreft. Heeft hij invloed op het meisje? Hoe? Of laat hij de ‘opvang’ (opvoeding?) eigenlijk toch veel op u neerkomen? U schrijft dat u zich door uw man gesteund voelt. Ik proef dit niet in uw brief, maar ik lees natuurlijk alleen wat u aan het papier hebt toevertrouwd.  

En dan dit: vìndt u, dat u dit meisje moet opvoeden? Als zij een weekend of een vakantieperiode in uw gezin is, kunt u haar vrágen zich aan de regels in uw huis te houden. Natuurlijk, de regels in úw huis, uw gezin, bepaalt u samen met uw echtgenoot. Maar in hoeverre hoort dit meisje bij uw gezin als zij ‘slechts’ logeert? De eigen vader en moeder moeten de opvoedregels bepalen en wat ú als stiefmoeder betreft:  met het verbaal en/of non-verbaal afkeuren wat zij doet (zoals het ‘appen’ bijvoorbeeld) maakt u zich niet geliefd. Niet doen dus. Laat hooguit váder er iets van zeggen. Dat zij met haar eigen moeder ánders leeft, er ándere gewoonten op na houdt, lijkt me logisch. Dat is nu eenmaal zo. Gaat u vooral niet proberen die te veranderen, want dát gaat zeker tegen u werken. U hoeft het niet eens te zijn met moeder en dochter, maar dát is iets anders dan ik probeer te zeggen. Zowel moeder als stiefmoeder zullen invloed op het meisje hebben, waarbij het aan ú is om het respect en de loyaliteit voor de éigen ouder(s) in ere te houden! Vraag uzelf af hoe u er in zou staan als u zelf de stiefdochter was!

Het kind kan de scheiding van haar ouders niet ongedaan maken, maar naar wie, hoe en waarom moet zij zich bij u ‘netjes’ gedragen? Probeer een weekend leuk te houden: misschien is het een idee om haar van het voortdurende gebruik van de telefoon niet af te hóúden, maar haar af te léíden door een gezelschapsspelletje dat concentratie vraagt. Of zoek een leuke uitdaging die bij heel uw gezin past. En verder: kijk naar het méisje, niet naar haar gedrag. Naar wie zij ís, niet uitsluitend naar wat zij dóét (‘goed’ gedrag belonen is áltijd prima, natuurlijk!). 

Terug naar uw brief: u schrijft dat u zich gemanipuleerd voelt door het meisje... Ik denk aan iets anders, namelijk dat haar houding voortkomt uit onzekerheid. Het is geen manipulatie van het meisje als zij sms’jes stuurt, maar ónmacht. Het ‘machtsmiddel’ van het dreigen is het ‘wapen’ dat zij kan inzetten en waarmee ze u raakt. Juist als zij weet dat u zich daardoor ‘aangevallen’ voelt en u niet kunt verweren. Stel u een keer anders op en zeg haar dat het jammer is als zij niet komt, maar dat u haar besluit respecteert. Juist omdat het soms niet gemakkelijk voor haar ís. Waarschijnlijk opent zo’n houding -rationeel in plaats van emotioneel- de mogelijkheid van een gesprek. 

Maar bedenkt u eerst: wat doet het ú als zij eens een paar weken niet komt? Is er dan ‘opluchting’, of gaat u haar missen omdat u van haar bent gaan houden? Met andere woorden, bedenk eens hoe u ten diepste tegenover uw stiefdochter staat? Dat zal namelijk te merken zijn in uw omgang met haar! Laat vader de kastanjes uit het vuur halen en met haar praten of sms’en zodat u zich op liefde, zorg en aandacht kunt concentreren. Dat zal (op de duur) álle relaties veranderen.  

Tenslotte: op dit moment, zo lees ik, laat u zich onzeker máken. Dat kan. Van nature bent u al onzeker, schrijft u. Ga dáár mee aan de slag: níét met de stiefdochter, maar samen met uw echtgenoot. Als volwassen mensen die af en toe in moeilijke opvoedingssituaties terechtkomen. Doordat zijzelf in de ingewikkelde positie van een samengesteld gezin zijn terechtgekomen.      

U vraagt in uw laatste zin om zekerheid, zodat ‘u het niet bij uzelf zoekt’. Helaas, die zekerheid kan ik u niet geven, want de hele situatie heeft onder andere met ú te maken. Dát is kenmerk van een samengesteld gezin: alle leden van het ‘oude’ en van het ‘nieuwe’ gezin hebben hun eigen plaats, zijn er onderdeel van. Mét moeiten en verdriet, zeker. Mét liefde en geluk, gelukkig ook. Zélfs de moeder op de achtergrond, die de verhalen ongetwijfeld meekrijgt van haar dochter, heeft een niet te ontkennen invloed.

Probeert u uw situatie eens zo te bekijken als ik nu heb geschetst. Dan rest het mij voor dit moment om u het beste toe te wensen.

Marijke Rots

Dit artikel is beantwoord door

C. M. Chr. Rots - de Weger

• Geboortedatum:
  18-02-1947
• Kerkelijke gezindte:
  Christelijk Gereformeerd
• Woon/standplaats:
  Aalten
• Status:
  Actief

1499 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven