Afhakken van een vrouwenhand

In het vorig jaar gelanceerde filmpje op Youtube over het Bible Experiment, werd een tekst uit Deuteronomium 25:11-12 voorgelezen, waar het gaat om het afhakken van een vrouwenhand:
11 Wanneer mannen met elkaar vechten en de vrouw van de een naderbij komt om haar man te bevrijden uit de hand van degene die hem slaat, en zij haar hand uitsteekt en hem bij zijn geslachtsdelen grijpt,
12 dan moet u haar hand afhakken. Laat uw oog haar niet ontzien!

Daar is nogal wat ophef over. Als ik echter in de grondtekst kijk, dan zie ik dat er voor het woord “hand” een woord gebruikt wordt dat als “handpalm” vertaald kan worden (כּף kaph). Dat is een ander woord dan het woord dat daadwerkelijk “hand” betekent (יד yâd). Nu ben ik geen Hebreeuws-kenner, maar kan je hieruit concluderen dat in vers 12 niet bedoeld wordt dat de hand daadwerkelijk geamputeerd wordt, maar alleen losgeslagen moest worden van de geslachtsdelen, zodat de vrouw die delen niet meer beet had?

De vrouw waarover het hier gaat, komt haar man te hulp, als hij in gevecht is met een broeder/volksgenoot. Maar als ze de belager bij zijn geslachtsdelen grijpt, dan moet haar hand afgehakt worden. Dit is niet vanwege een schending van de fatsoensnorm, maar vanwege het gevaar dat de mogelijkheid van de man om nageslacht te verwekken wordt geschaad. In de verklaringen die ik geraadpleegd heb, wordt er geen verschil gemaakt tussen hand en handpalm. In beide gevallen legt men het zo uit dat de ‘hand’ wordt afgehakt. 

De ‘ophef’ betreft wellicht de zogenaamde ‘vrouwonvriendelijkheid’ van deze passage. Twee opmerkingen hierover. Allereerst is deze casuïstische wetgeving (aan de hand van cases, gevallen) niet bedoeld als ‘wetboek van strafrecht’, maar is er meer sprake van een boodschap: nageslacht verwekken is een gave van de Schepper, aan mensen gegeven om er in verantwoordelijkheid mee om te gaan. Iemand daarin schaden is aantasting van zijn persoonlijke vermogen om zijn leven door te geven aan volgende generaties en zo de naam van het geslacht in Gods volk en koninkrijk in stand te houden. Dat dit hier vooral meespeelt, mag blijken uit een analoge situatie, die we vinden in Ex. 21:22. Daar gaat het om een vrouw van wie nageslacht wordt geschaad/gedood door vechtende mannen. De strafmaat lijkt ongelijk, maar die heeft te maken met de positie van de vrouw in het Oude Testament waar de samenleving en cultuur door mannen gedomineerd werden.

Echter, er is een tweede punt in dit verband. Het is volgens uitleggers in het algemeen zeer de vraag of deze straf ooit daadwerkelijk zo is toegepast. Dit is uit het Oude Testament in ieder geval niet bekend. Wel zijn parallellen bekend van volken in het oude Oosten, waar veel gruwelijker en wredere straffen golden.

Ten slotte, het is al helemaal niet aan te tonen dat wat het Oude Testament vermeldt aan regels, straffen en rechtspraak, in het algemeen iets zegt over de totale Bijbel of over het christelijk geloof. Met de komst van Jezus Christus is het Oude Testament tot vervulling en bestemming gekomen. De liefde van Christus betekent dat Hij al de straf gedragen heeft die mensen verdiend hadden. Daarmee hebben de oude regels hun boodschap echter niet verloren: eerbied voor het door de Schepper gemaakte en gewilde leven; gerechtigheid in de samenleving, goede omgang tussen mensen.

Ds. K. van den Geest

Dit artikel is beantwoord door

Ds. K. van den Geest

• Geboortedatum:
  12-10-1957
• Kerkelijke gezindte:
  Nederlandse Gereformeerde Kerken
• Woon/standplaats:
  Deventer
• Status:
  Actief

122 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven