Gastlid van PKN-gemeente als RK-kerklid

Mijn vriendin vroeg mij of ik ook wist of je opnieuw belijdenis moet doen als je gastlid wil worden van de PKN. Zij had belijdenis gedaan in de Gereformeerde Kerk (synodaal) heeft daarna het vormsel in de RK-Kerk ontvangen, vanwege haar huwelijk. Nu haar man overleden is wil ze terug naar de PKN. Ze heeft de preken enorm gemist en is voorzichtig weer begonnen met kerkgang in de PKN. Ze vertelde dat er wel heel veel was veranderd in de loop van de jaren. Haar pastoor heeft gezegd dat ze daar wel kan gaan kerken, maar dat ze katholiek blijft. Ze kan niet van de Katholieke Kerk ‘scheiden’.

Als ze meedoet met het Avondmaal, dan mag ze niet meer ter communie gaan. Dat kan dan alleen als ze weer volledig achter de leer van de RK-Kerk gaat staan (ze is heel gehoorzaam aan de pastoor). Dit ter beoordeling van de pastoor. Het lijkt mij echt absurd dat iemand anders kan bepalen van welke kerk je lid van wilt zijn. Hoe zit dat nou precies? Mag je als gastlid bijvoorbeeld ook deelnemen aan het Avondmaal? En mag je wel gastlid worden van een PKN-gemeente als RK-kerklid? En moet je ook opnieuw belijdenis doen wanneer je volledig lid wordt, tenminste als dat kan?

Beste vriend(in)

Je beschrijft wel een heel gecompliceerde situatie. Ik zal proberen er wat tekening in te brengen, overigens met wat voorbehoud omdat ik niet van alle kerken weet hoe kerkordelijke dingen worden geregeld, waar ook nog eens bij komt dat plaatselijke gemeenten op bepaalde punten hun eigen regelingen kennen.

Je schrijft over je vriendin die belijdenis deed in de Gereformeerde Kerk. Daarna ontving zij het vormsel in de Rooms Katholieke Kerk. Het vormsel wordt ontvangen als een dooplid op een gegeven moment zelf persoonlijk het geloof wil belijden. Door het vormsel krijgt men ook bevoegdheden bepaalde werkzaamheden te verrichten. Tot op zekere hoogte is dat dus met de openbare belijdenis te vergelijken. Maar er is ook een groot verschil: het vormsel is één van de (zeven) sacramenten, de openbare belijdenis niet.

Of de openbare belijdenis door het vormsel te niet gedaan wordt? Ik denk het niet, maar ik ben in mijn ambtelijke loopbaan nooit zo’n situatie tegengekomen en ook kan ik in de kerkorde van de PKN geen bepaling vinden waarin zoiets geregeld wordt. Daarvoor komt het te weinig voor, denk ik.

Of je bij terugkeer opnieuw belijdenis moet doen? Ik kan ook dit punt geen bepaling vinden. Nu kan in een kerkorde niet iedere specifieke situatie geregeld worden, soms wordt het ook aan een kerkenraad overgelaten een passende regeling te treffen. Ik zou niet denken dat de belijdenis ‘compleet’ overgedaan moet worden, want -hoe groot de verschillen ook zijn- de Rooms Katholieke Kerk wordt toch als een christelijke kerk gezien. Soms wordt alleen de vraag beantwoord of men (opnieuw) met de kerk/gemeente wil gaan meeleven.

Tja en of je van de Rooms Katholieke Kerk kan ‘scheiden’? Ik zou niet weten waarom niet. Ik ken tenminste voorbeelden van mensen die vanuit deze kerk overgingen naar een protestantse gemeente. Nu kan het zijn dat je in het oog van de pastoor Rooms Katholiek blijft, maar dat is subjectief. Je bent óf Rooms Katholiek óf protestant (Gereformeerd of Hervormd). Dat is je eigen keuze. Overigens: wat houdt die uitdrukking “van de kerk scheiden” eigenlijk in? Misschien bedoelt de pastoor er heel wat anders mee dan wij er onder verstaan.

Iets anders is het zowel aan het Avondmaal deelnemen als ter communie gaan. Dat kan natuurlijk niet. De pastoor zal ongetwijfeld de Roomse kerkorde achter zich hebben als hij aangeeft dat je niet ter communie mag gaan als je in de protestantse kerk Avondmaalsganger bent. Omgekeerd is dat overigens ook zo. Je vriendin zal op dat punt een keuze moeten maken.

Kijk, je kunt wel gastlid worden. Concreet gezegd: de kerkorde geeft de ruimte dat iemand die formeel tot de Rooms Katholieke Kerk behoort, in een protestantse gemeente gastlid wordt en als zodanig aan het Heilig Avondmaal deelneemt, maar dat is iets anders dan allebei tegelijk. Of elke gemeente een Rooms Katholiek persoon als gastlid aanneemt, durf ik niet te zeggen. Op dat punt zal er zéker verschil zijn.

Ik heb geprobeerd, wat helderheid te scheppen. Daarbij is het wat lastig, dat ik geen zicht heb op de concrete situatie van je vriendin. Ook weet ik niet bij welke gemeente ze destijds behoorde. Dat maakt heel wat uit, want er is binnen de Hervormde Gemeenten en de Gereformeerde Kerken een grote verscheidenheid.

Een hartelijke groet,
Ds. W. Arkeraats

Dit artikel is beantwoord door

Ds. W. Arkeraats

• Geboortedatum:
  09-08-1946
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Hardinxveld Giessendam
• Status:
  Actief

132 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven