Vraag
Sinds ik (recent) ben gehuwd, zie ik met de dag scherper wat er bij ons thuis is mis gegaan. Toen ik nog alleen was, zag ik dit niet omdat ik alleen maar aan het overleven was. Nu is er rust in mijn leven gekomen en een vrouw die van me houdt om wie ik ben. Ook dit kende ik niet. Als ik nu kijk naar mijn vader, zie ik steeds meer dat er geen affectieve band is met hem. Toen ik ging trouwen, heb ik hem gevraagd of hij de dagsluiting van de bruiloft wilde doen. Niet omdat ik dit zo graag wilde, maar omdat ik hem wilde eren op die dag. Ik heb hem toen ook gevraagd of hij ons wilde bellen om hierin onze wensen te horen. Dat is niet gebeurd. Hij heeft niet gebeld en niet overlegd en zelf iets gemaakt. Er is nooit enige vorm van contact. Als ik naar mijn ouderlijk huis bel en mijn moeder pakt aan en ik hoor mijn vader op de achtergrond, zal ik NOOIT horen: de groetjes van je vader. Ook belt hij me nooit, nooit informeert hij naar me, of naar mijn werk o.i.d. Heel geleidelijk aan zie ik steeds scherper dat mijn vader geen contact kan leggen, geen affectie kan tonen bedoel ik. Ik heb therapie gehad en daaruit kwam naar voren dat ik emotioneel verwaarloosd ben. Onlangs vroeg ik aan een van mijn zussen: "Wat denk jij, zou papa soms iets van autisme kunnen hebben of iets aanverwants?" Waarop ze woedend op mij werd en me dit zeer kwalijk nam. Zelf is ze ongehuwd. En het lijkt erop dat het niet over thuis mag gaan. Ze wil er niet van horen en neemt het in alles direct voor hem op. Ik heb nog een zus en ook zij is ongehuwd en is in alles een 'bondje' met mijn andere zus. Onlangs kreeg ik een brief van haar met veel verwijten. Ik heb toen mijn eigen levensverhaal geschreven, maar daarvoor staan ze beiden niet open. Eigenlijk zoek ik erg naar een verklaring waarom ze wel hun frustratie naar mij uiten, maar als ik mijn levensverhaal naar hen schrijf (gewoon eerlijk en kwetsbaar) staan ze daar omgekeerd niet voor open. Ik ben er van overtuigd dat zij er beiden ook erg onder geleden hebben; ze waren een stuk jonger dan mij. Maar wat maakt dan dat ze het zo voor thuis blijven opnemen en al hun eigen pijn op mij leggen en niet open staan voor mijn verhaal? Wat dat aangaat ben ik inderdaad de zondebok in het gezin. Zomaar een greep uit een wereld van eenzaamheid.
Antwoord
Schrijnend om een vraag te krijgen uit "een wereld van eenzaamheid" terwijl het ondertussen gaat over een gezin van ouders en meerdere kinderen. Maar naar jouw ervaring was er in jullie gezin kennelijk sprake van weinig affectie, bevestiging en geborgenheid.
Je vraag naar het waarom van de opstelling van je zussen is niet zo gemakkelijk te beantwoorden omdat ik alleen jouw kant van (een deel van) het verhaal ken. Kennelijk hebben zij een heel andere waardering van het gezinsklimaat. Dat kan te maken hebben met het feit dat ze meisjes zijn en daarmee een andere positie innamen in het gezin. Het zou kunnen dat jullie moeder en/of vader bijv. meer affectie toonde tegenover hen dan naar jou. Het kan ook met hun leeftijd te maken hebben. Zij zijn een stuk jonger schrijf je. Het is mogelijk dat het gezinsklimaat sinds jij ouder bent geworden is veranderd naar een wat meer 'warm' klimaat. Deze mogelijkheid lijkt overigens niet zo realistisch, omdat jij schrijft dat zij er erg onder geleden moeten hebben.
Een laatste verklaring kan zijn dat je zussen heel veel moeite hebben met zelfstandig worden. Ze zijn alleen, schrijf je. Juist als je een partner vindt, ontstaat door de intensieve kennismaking met een ander gezin en door de frisse blik van je vriend(in) vaak een nieuwe reflectie op je eigen gezin. Je gaat kritischer kijken naar gewoonten, waar je eerder niet eens over nadacht. Dat hoeft overigens helemaal niet minder liefdevol te zijn. Mogelijk zijn je zussen zo in een loyaliteitsbinding gewikkeld naar je ouders, dat ze het erg moeilijk vinden om je kritische opmerkingen serieus onder ogen te zien. Meegaan met die kritiek zou kunnen betekenen dat ze meer op zichzelf teruggeworpen worden en dan zou ook hun leven erg eenzaam kunnen worden.
Dat is wat ik er over kan zeggen op basis van de beschikbare informatie. De kunst is natuurlijk om het gesprek met hen weer te openen. Dat is na alles wat er gebeurd is niet zo eenvoudig. Allen zouden een herstel van verhoudingen zo belangrijk moeten vinden dat zij bereid zijn daarin te investeren en zich open en kwetsbaar op te stellen. Dat is heel wat.
Hebben jullie misschien een wijs en moedig familielid die bereid is om door middel van bemiddeling jullie bij elkaar te brengen en wederzijds gesprekspunten te verzamelen om het gesprek weer op gang te brengen? Of gaan jullie zelf een dergelijk initiatief nemen?
Tegelijk is het van belang je zegeningen te tellen en niet eenzijdig naar de nare kanten te kijken. Je bent gezegend met een liefhebbende vrouw, die je waardeert als mens, schrijf je. Investeer vooral ook in de liefdesrelatie met haar! Zij is nu de eerste in je leven en laat dat heel duidelijk merken, ook door je niet teveel te laten leiden door de invloed van je familie.
Dr. J. van der Wal
Dit artikel is beantwoord door
dr. J. van der Wal
- Geboortedatum:31-01-1955
- Kerkelijke gezindte:PKN (Hervormd)
- Woon/standplaats:Dordrecht
- Status:Actief
Bijzonderheden:
Voormalig directeur Eleos en divisiemanager De Hoop.
Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven
Jij kunt er niet voor zorgen dat ze open gaan staan voor je verhaal. Je kunt wel voor jezelf gaan zorgen door dit (met hulp/begeleiding) een plek te geven zodat het je niet meer belemmerd in tal van dingen.
Ik weet persoonlijk hoe moeilijk dit is, maar steeds met 'nee' en met 'hardheid' geconfronteerd worden, sloopt je en dat moet je niet willen, dat moet je voor zijn.
Van harte sterkte en Gods nabijheid!
En hoe staat je moeder hierin? Heb je van haar wel die liefde en genegenheid gekregen?
Een plantje (liefde) moet water krijgen, en mest, anders verpietert het. Ik vind het heel knap van je dat je het contact desondanks toch blijft onderhouden!
Maar het zal geven, geven en geven blijven en weinig ontvangen, denk ik.
Zoals elders in een antwoord stond: verwacht geen appels van een perenboom!
M.a.w. verwacht van je vader maar niet teveel meer, eigenlijk niks, dan valt het mee.
Ik wens je een heel gelukkig huwelijk! Fijn dat je vrouw van je houdt zoals je bent.
Dat is een Zegen!
Heb jij in de therapie gesprekken nog meer te horen gekregen dan dat je emotioneel verwaarloosd bent? Alléén een constatering van je jeugdtrauma's brengt je zo weinig.
Het verleden is onveranderbaar hoe hoog of laag je ook springt. Dit zijn gedane zaken, die nemen nu eenmaal geen keer meer.
Het enige wat je nu kunt doen is vertrouwen op een vader die mogelijk of zeer waarschijnlijk van zichzelf ook vindt dat het anders had gemoeten, en die jou wel liefheeft, ook al merk jij er zo bar weinig van.
Ik kan me zó moeilijk voorstellen dat hij als vader niet jou ook zou willen liefhebben. Veel negatief ontwijkend gedrag is te wijten aan het zelfverwijt wat iemand naar zichzelf heeft. Mogelijk ziet hij heel de berg die hij heeft laten groeien als onveranderlijk, en volhardt hij daarom in zijn gedrag.
Is het heel erg moeilijk voor je om zelf naar je vader toe te gaan, en je kwetsbaarheid aan hem te laten zien? Zonder over het verleden te beginnen, zonder enig verwijt, iets zeggen zoals: Paps, weet je ik houd zo van je, en ik verlang er zo naar dat we een goede band zouden kunnen hebben. Er zijn juist niet zo heel veel woorden nodig om elkaar vinden.
Ik ben eens een keer in huilen uitgebarsten bij mijn ouders, omdat ik ook iets dergelijks voelde als jou, en ineens wist ik het: ze houden zielsveel van me.
Misschien verlangt ook hij wel juist wel naar jou, maar durft zelf die stap niet meer te nemen. ALs jij het graag goed wilt hebben met ze, heb je niks te verliezen. Nu is het ook niet goed, dus als je een poging doet kan het bijna niet nog slechter worden toch?
Ik denk dat het te maken heeft met een bewust beeld creeren van (schijn)veiligheid en geborgenheid.
Krampachtig proberen het beeld van een ideaal gezin overeind te houden zonder fouten en in eenheid waar de zwakke punten van deze of gene niet genoemd mogen worden.
Stap je buiten deze muur ben je afvallig en verkeerd bezig en ben jij de oorzaak van verbroken banden in het gezin terwijl je juist uiting wil geven aan je emoties.
Er moet een wonder gebeuren, en dat wonder kan God jouw en jullie geven, mijn advies is om niet de knuppel in het hoenderhok te gooien en niet met alle macht proberen je familie laten luisteren naar jouw maar bespreek jou emoties met degene die willen en kunnen luisteren en waar je wat aan hebt.
Ik heb een goede kennis die ook in zekere zin emotioneel verwaarloosd werd door zijn vader. Geen heel slechte band of zo, maar hij ervoer nooit een klik te hebben, hoe goed hij er zijn best ook voor deed. Na zijn huwelijk kwam openbaar dat deze vader zijn handen niet thuis hield bij zowel dochters als kleindochters. Dat was een van de oorzaken waarom zijn vader niet veel belangstelling had voor de (enige) zoon. Dat heeft in dat gezin enorm veel verdriet gegeven, ook vanwege het loyaliteitsconflict dat op allerlei manieren ontstond. Ook omdat de dochters van het gezin heel verschillend reageerden, de een heel beschermend richting ouders, de ander heel aanvallend vanwege wat er gebeurd was.
Je reactie is er een die ik al erg vaak in mijn omgeving ben tegengekomen. Door dit zo te plaatsen vind ik eerlijk gezegd dat je de vraagsteller tekort doet; pastoraal onverantwoord.
Ik twijfel helemaal niet aan je goede bedoelingen maar dat doet niets af aan mijn oproep aan de vraagsteller om jouw reactie niet al te serieus te nemen omdat deze meer schade kan aanrichten dan iets goeds voortbrengen. Tijdens een pastoraal gesprek kunnen sommige aspecten uit de reactie aan de orde komen maar dit gaat m.i. veel te snel en te kort door de bocht.
Eerlijk gezegd doet het mij verdriet. Je noemt losse teksten (niet in hun verband) en je stelt hele hoge eisen; verleden loslaten, denken laten vernieuwen, je vader liefhebben, 'het herstel begint eenzijdig bij jou'. Het klinkt allemaal zo mooi en christelijk enzovoort maar het is nog maar de vraag of het dat ten diepste wel is.
Ik begrijp je gevoelens. En inderdaad losse teksten plaatsen heeft voor mij ook niet zoveel inhoud. Toch is het wel waar dat het herstel bij jezelf moet beginnen. Niet het herstel van de situatie . Soms is dat gewoon niet te herstellen . Het leven is immers een 'tranendal' .Maar meer het herstel van je jezelf. Hoe leer ik mijn verwachtingen/verlangens aan te passen zodat ik niet telkens teleurgesteld word? hoe kan ik zelf sterker worden? hoe leer ik mij zelf te vinden en bij mezelf te blijven? En ja dat kost heel veel innerlijke strijd. maar de vrijheid die je dan mag leren om ondanks alles jezelf te zijn is vele malen heerlijker. Het zijn niet de omstandigheden die maken hoe je in het leven staat maar hoe ga je daar mee om. Snap je?
Ik begrijp heel goed hoeveel machteloosheid je moet voelen. Je denkt eindelijk de oorzaak van je pijn te hebben ontdekt en dan (h)erkennen je zussen dat niet. En misschien zijn zij voor jou wel de meest belangrijke personen om erkenning van te krijgen, ze waren er immers bij.
Maar ik denk wel dat ze nadenken over je woorden, ook al reageren ze heftig. Jij zit in een fase waarin je heel graag de erkenning wil nu je waarschijnlijk ook jezelf het meest serieus neemt over de pijn die je emotioneel gezien geleden hebt. Maar je zussen zitten mogelijk nog volop in de ontkenning. Misschien is het wel te moeilijk voor hen hun pijn onder ogen te komen.
Mijn vader heeft ook autisme (asperger). Ik was ook degene die daar achter kwam door een cursus voor mn werk. Het heeft een tijdje geduurd voordat het geland was in de fam. Maar vooral mn moeder was er heel blij mee omdat ze dingen ging leren / lezen en eindelijk begreep waarom de dingen gaan zoals ze gaan. Zelf kon ik ook, doordat ik het wist, weer veel van mn vader gaan houden. Hij houd dus echt wel van mij, maar hij kan het gewoon niet zo tonen. En ik hoefde dus niet meer boos te zijn op de pijnlijke dingen want hij kon er dus eigenlijk niets aan doen...
Er gebeurde gelukkig geen heftige dingen hoor, maar wel dat 'in de steek gelaten gevoel' wat jij ook omschrijft. Nu zijn we een tijd verder en maken we vaak grapjes over autisme en kunnen we erom lachen als mijn vader iets op zijn eigen typische manier doet. Wel ben ik het met je eens dat het van de mensen die bij iemand met autisme in één huis wonen wel aanpassen is en emotioneel moet je je steun proberen ergens anders te zoeken. Laatst deden we het familiespel van de EO, mijn vader pakte een kaartje met een herder die een lammetje in zijn armen hield. Hij zei tegen me: wat ik je wil vertellen is dat ik zo'n vader voor je zou willen zijn (hij denkt in plaatjes), ik weet alleen niet zo goed hoe ik dat moet doen. Dat was, na 30 jaar, het liefste wat hij me ooit heeft gezegd!
Vraagsteller: dit lijkt mij het mooiste antwoord: Mensen willen vaak (ik denk zelfs altijd) wel liefhebben, maar weten soms gewoon niet (meer) hóe... Door een weg naar opening naar elkaar te zoeken, help je niet alleen jezelf, maar net zoveel je vader.
