Schuldgevoel over incest

Ik heb zes jaar te maken gehad met incest met mijn vijf jaar oudere broer. Hij heeft mij nooit gedwongen of iets dergelijks. Het was soms nog wel fijn ook en ik ben zelf ook naar hem toe gegaan. Hij zegt nu tegen mij dat ik zelfs geslachtsgemeenschap met hem wilde. Ik weet niet of dit waar is, ik kan me dat ook niet meer herinneren. Maar zelf weet ik wel dat ik soms ook uit mezelf kwam. Dit geeft een enorm schuldgevoel. Ik ben in behandeling en mijn therapeut geeft aan dat het absoluut niet mijn schuld is, maar hoe kom ik dan van dit schuldgevoel af? Ik heb er toch aan meegewerkt? Hij heeft mij ook nooit gedwongen dingen te doen, maar hij voeg het op een vleiende manier. Ben ik dan niet mede schuldig? Ik heb het toch ook mede mogelijk gemaakt? Ik durf niet tegen hem in te gaan omdat het zo is dat ik ook wel eens naar hem toegekomen ben. Wat moet ik hiermee?

Veel vrouwen (en mannen) die in hun jeugd te maken hebben gehad met seksueel misbruik, kampen met schuldgevoelens. Ze vinden dat ze er meer aan zouden moeten hebben gedaan om het misbruik te stoppen / onmogelijk te maken. Dat je het als kind toegelaten hebt, maar waarom ik, evenals je therapeut vind dat je niet schuldig bent, heeft verschillende redenen.

-Allereerst het leeftijdsverschil. Je schrijft dat je broer vijf jaar ouder is. Waarschijnlijk (maar dat schrijf je niet) is het misbruik begonnen in de tijd dat je broer in de puberteit kwam en zijn seksuele gevoelens zich ontwikkelden. Jij had mogelijk nog niet het flauwste benul van wat seksuele gevoelens waren. Je kreeg aandacht en wat hij deed was misschien niet meteen naar, daar deed je het waarschijnlijk voor.

-Misbruik begint bijna altijd sluipend. Vaak zo sluipend dat je in het begin nog niet in de gaten hebt waar het om gaat. De meeste daders zijn hier heel goed in, als een slachtoffer er min of meer in mee gaat, het niet vertelt aan anderen, gaat het misbruik steeds verder.

-Veel kinderen die misbruikt zijn, komen in hun gezin van herkomst aandacht te kort, bijvoorbeeld door de grootte van het gezin, door (psychische) ziekte van een ouder. De dader geeft die aandacht wel. Of kinderen voelen zich niet veilig genoeg om het misbruik aan hun ouders te vertellen. Ook hierin zijn daders heel gewiekst: ze kiezen hun slachtoffer vaak doelbewust uit, namelijk die kinderen waarbij ze het minste risico lopen dat het uitkomt.

-Zelfs al zou het waar zijn dat jij naar je broer toe bent gegaan en gemeenschap zou hebben gewild, dan nog was je broer vijf jaar ouder en wist hij heel goed waar hij mee bezig was en dat dat fout was. Ik vergelijk het wel eens met een zakkenroller: ook al is mijn tas niet goed dicht, dat geeft nog niet de zakkenroller het recht mijn portemonnee te stelen. Ik zal me in zo'n geval wel schuldig voelen (had ik mijn tas maar beter dichtgedaan), maar ik ben niet schuldig. En dat brengt me op het verschil tussen schuldig voelen en schuldig zijn. We kunnen ons over veel dingen schuldig voelen (bijvoorbeeld als ik een plotseling overstekend kind aanrijd), maar dat maakt nog niet dat we schuldig zijn. Schuldig voelen is een emotie, maar een emotie of gevoel hoeft niet altijd te kloppen. Je verstand kan andere dingen zeggen.

Schuldgevoel raak je niet zomaar kwijt. Zeker niet als de dader jou mede de schuld geeft. Maar je kunt soms wel vanuit je verstand beredeneren en naar anderen luisteren die hetzelfde zeggen, namelijk dat de schuld in de eerste en grootste plaats bij de dader  ligt. Dat kan helpen het schuldgevoel doen verminderen/verdwijnen.

Drs. Joke Ronner-Wattel

Dit artikel is beantwoord door

drs. J(oke) Ronner-Wattel

• Geboortedatum:
  26-06-1960
• Kerkelijke gezindte:
  Gereformeerd Vrijgemaakt
• Woon/standplaats:
  -
• Status:
  Actief

150 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven