Is HSV echt duivels?

Ik ben erg in verwarring door de hele discussie over de HSV. De een is overtuigd voor, de ander is fel tegen. Ze hebben het zelfs over een "aanval van de vorst der duisternis". En een ander beweert weer dat die zogenaamde aanval pas een aanval van de vorst der duisternis is. Wat is nu waarheid? Ik ben door die ongekend felle discussie echt helemaal het spoor bijster. Ik verlang zo naar een onafhankelijk persoon die mij op grond van de Hebreeuwse en Griekse grondtekst kan uitleggen of die HSV nu echt duivels is, zoals sommigen beweren. Hopelijk is er iemand die dit biddend en zonder vooringenomen standpunt heeft gedaan.
 

Beste vraagsteller,

De enige door God geïnspireerde tekst is de Hebreeuwse en Griekse grondtekst. Hiervan zijn in de loop der eeuwen allerlei vertalingen gemaakt met verschillende uitgangspunten. Luther gaf een tamelijke vrije weergave, zodat de gewone man goed zou begrijpen wat de bedoeling is. In Nederland is lange tijd de Deux-Aesbijbel gelezen, maar veel predikanten hadden behoefte aan een meer letterlijke overzetting. Toen is de Statenvertaling gemaakt, en ingevoerd in 1637.

Wij kunnen ons nu nauwelijks meer voorstellen dat destijds de Statenvertaling betiteld zou worden als te modern en beschouwd zou worden als een "nodeloze nieuwigheid". Toch is dat gebeurd. Eenvoudige gemeenteleden vroegen zich af of zij dan misschien jarenlang een valse Bijbel hadden gelezen. Waarom zou de Deux-Aesbijbel, waaruit zijzelf en hun ouders en grootouders troost en kracht hadden geput, nu ineens niet meer goed genoeg zijn? Er was heel wat overredingskracht nodig om de Statenbijbel ingevoerd te krijgen.

Een soortgelijk probleem doet zich nu voor, terwijl de Herziene Statenvertaling echt niet onder dwang ingevoerd wordt, maar ieder de vrijheid heeft vertalingen te kopen en te gebruiken. Oudere lezers, vertrouwd met de SV, hebben in veel gevallen minder behoefte dan jongeren, voor wie veel woorden langzamerhand onbekend zijn.

In de discussies worden vaak meer emotionele dan zakelijke argumenten gebruikt. Dat blijkt wel uit het feit dat de meeste critici alleen maar op zoek zijn naar negatieve zaken. Eerlijke kritiek betekent een afweging van positieve en negatieve zaken. Waarom worden meestal alleen negatieve zaken genoemd? Dat is toch niet eerlijk? De norm lijkt vaak de Statenvertaling te zijn, terwijl toch de grondtekst dat behoort te zijn.

In de afgelopen eeuwen zijn veel verwante talen ontdekt en ontcijferd in het Midden-Oosten. Door opgravingen zijn veel zaken verhelderd. Het is toch onverstandig om daarvoor onze ogen te sluiten? De statenvertalers hebben destijds alle literatuur geraadpleegd die maar mogelijk was. Het is van belang datzelfde principe nu toe te passen. Conserveren van de Statenvertaling is tegen de bedoeling van de opstellers! Hun bedoeling was een tamelijk letterlijke, betrouwbare vertaling aan te bieden in het Nederlands dat toen gangbaar was. De mensen van de HSV hebben precies dezelfde doelstelling in onze tijd.

Naar mijn stellige overtuiging, na 38 jaar bestudering van de grondtekst, bevat de Statenvertaling honderden onnauwkeurigheden en fouten, hoewel die vertaling als geheel zeer betrouwbaar is. Waarom horen we de critici niet of nauwelijks over de vele verbeteringen die zijn aangebracht in de HSV?

De SV maakte helaas nog geen duidelijk onderscheid tussen proza en poëzie. Dit doet de HSV wel en daardoor zijn het boek Job en de Psalmen veel leesbaarder geworden. Het loont de moeite om Job 28 in beide vertalingen eens met elkaar te vergelijken.

De beschuldiging ‘duivels’ wordt helaas al te gemakkelijk gebruikt om elkaar zwart te maken. Zo mogen we als christenen beslist niet met elkaar omgaan! Het is zeker mogelijk dat bepaalde teksten in de HSV nog iets beter vertaald zouden kunnen worden. Laten we de opmerkingen en wensen kenbaar maken bij het bestuur (www.herzienestatenvertaling.nl en www.statenvertaling.nu). Het bestuur van de HSV staat hier nadrukkelijk voor open. Het gaat niet om eigen gelijk, maar om de toegankelijkheid van Gods Woord.

Er zijn diverse vertalingen van de Bijbel in Nederland. Wat een voorrecht! Daardoor kunnen we vergelijken en proberen te verstaan wat de boodschap is vanuit de grondtaal. In veel andere landen heeft men slechts één vertaling. Door de vele Bijbelverklaringen die er in onze taal zijn, kunnen we nog dieper op Bijbelgedeelten ingaan en nagaan welke vertaling waarschijnlijk het beste is. Prachtig als daar ook buitenlandse vertaling (bijv. Engels en Duits) bijkomen. Elke vertaling is slechts een poging het origineel weer te geven, en het raadplegen van meer vertalingen kan een verrijking zijn.

Het is niet nodig een absolute keuze te maken voor slechts één vertaling. In gesprek met niet-christenen heb ik in het verleden meermalen Het Boek gegeven, of een kinderbijbel, als eerste kennismaking. Wanneer iemand meer van het christelijke geloof begrijpt, is een nauwkeuriger Bijbelvertaling wenselijk. Hoe dan  ook: door elke Nederlandse vertaling die er is, kunnen mensen Gods grote daden leren. Paulus noemt in Filippenzen 1:15-17 dat Christus niet altijd op een strikt zuivere wijze verkondigd wordt. Toch verblijdt hij zich over die verkondiging. Laten we daarom blij zijn met de vele mogelijkheden die wij hebben om Gods boodschap te vernemen en uit te dragen!

In de kritiek die geuit wordt, gaat het soms over de toegankelijkheid van de taal van de oudvaders, of van de kanttekeningen, of over de vraag wie geleid wordt door de Heilige Geest, of over een kerkelijk besluit. Over al die zaken wordt verschillend gedacht, en daarin kunnen we elkaar toch niet overtuigen. De scherpe toon die soms aangeslagen wordt, komt bij mij over als ‘hete hoofden, koude harten’, en laten we dan vooral bidden dat Gods Geest werkt, dwars door al die menselijke toestanden heen. Besef: de vrucht van de Geest is liefde, vrede en zachtmoedigheid (Gal. 5:22).

De herziening van de Statenvertaling is als een restauratie van een gebouw van bijna vier eeuwen oud. Om het bewoonbaar te maken en te houden, wordt er verwarming geplaatst, en dubbel glas in de ramen. Ook is een betere isolatie wenselijk. Mag dat in een huis dat onder Monumentenzorg staat? Er zullen altijd verschillen van inzicht blijven in welke mate je zo’n huis kunt en mag restaureren. Sommigen willen alles bij het oude laten, maar dat betekent dat steeds minder mensen in zo’n huis willen wonen. Anderen hebben het liefst een nieuwbouwhuis. De HSV is een restauratie, bedoeld om het prachtige, klassieke huis van de Statenvertaling bewoonbaar te houden in de 21e eeuw. Aan u en jullie als lezers om te beoordelen of dit doel geslaagd is.

Bij de edities van de HSV is een brochure bijgesloten waarin de uitgangspunten uitgelegd worden. In plaats van af te gaan op scherpe uitspraken in de media zou ik willen voorstellen beide vertalingen eens rustig met elkaar te vergelijken, biddend om de leiding van Gods Geest. Dan zijn we opbouwend bezig.

Prof. dr. M. J. Paul
 

Dit artikel is beantwoord door

prof. dr. M.J. Paul

• Geboortedatum:
  13-03-1955
• Kerkelijke gezindte:
  PKN (Hervormd)
• Woon/standplaats:
  Oegstgeest
• Status:
  Actief

262 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven