Broeder ergeren

In 1 Korinthe 8: 13 staat: "Daarom, indien de spijs mijn broeder ergert, zo zal ik in eeuwigheid geen vlees eten, opdat ik mijn broeder niet ergere." Ik hoor dit altijd als volgt uitleggen: je kunt beter de minste zijn als iemand aanstoot neemt aan dingen die op zich niet echt verkeerd zijn. Maar nu hoorde ik laatst een uitleg van iemand die zei dat ergeren hier niet de betekenis heeft van irriteren. Het zou hier gaan om het principe dat je geen struikelblok mag zijn voor je broeder die zwak is en daardoor ten val kan komen en verloren kan gaan. Zoals Jezus ook eens zei dat het diegene die één van deze kleinen ergert beter zou zijn als er een molensteen om zijn hals was gedaan en hij in de diepte der zee geworpen zou worden. Een voorbeeld: wijn is niet verboden, maar als er een zwakke broeder aanwezig is die niet met alcohol om kan gaan, dan is het beter dat je niets drinkt vanwege je broeder die anders ten val kan komen en de kans loopt niet meer overeind te kunnen komen. Nu valt het mij op dat deze tekst heel vaak wordt gebruikt om tradities vast te blijven houden. Bijvoorbeeld in de kerk met de liturgie, of het feit dat je geen broek mag dragen. Die gedachten zou dan allemaal moeten handhaven met een beroep op die tekst. Maar wat betreft die dingen is er toch geen sprake van dat een broeder daardoor kan struikelen en hij gaat daardoor al helemaal niet verloren. Niet dat ik uiterlijke dingen onbelangrijk vind, maar veel dingen zijn persoonlijk en dan mag die tekst toch niet te pas en te onpas gebruikt worden? Het is een soort dwangmiddel geworden, terwijl de tekst eigenlijk een heel andere betekenis heeft.

Inderdaad betekent het woord “ergeren” in de aangehaalde tekst (en ook in Matt. 18: 6-9) niet: irritatie oproepen, maar door je gedrag een medechristen aanleiding geven tot afval van het geloof of terugval in heidense gewoonten, die tot afval kunnen leiden. Paulus bedoelde immers het vlees eten tijdens de heidense offermaaltijden van de gilden (beroepsverenigingen) in Korinthe, waar sommige christenen voor zichzelf vrijmoedig aan deel namen. Het is ook waar dat deze tekst vaak gebruikt wordt om veranderingen in de liturgische traditie af te weren. Ik moet ook toestemmen dat daardoor niet iemand verloren zal gaan.

Toch is de strekking van deze woorden van Paulus onmiskenbaar deze: houdt rekening met gevoelens van anderen. Van bepaalde dingen kun je weten dat ze in een gemeente gevoelig liggen en dan moet je nooit uitdagend iets toch maar doen. Die mentaliteit van: ”ik doe het toch maar, wat ze er ook van vinden” keurt Paulus altijd af. Dat is dan inderdaad een eigen geloofsvrijheid waarvan je al weet dat die tot irritatie van anderen leidt en daar kun je toch geen gerust geweten voor God bij hebben? Het komt altijd aan op liefde en inlevingsvermogen. Zeker van middelmatige dingen moeten we voor onszelf nooit een hoofdzaak maken, waardoor we verbitterd zouden kunnen raken.

Ook is het goed na te gaan waaróm bepaalde dingen in de traditie zo zijn (geworden). Vaak is er een goede reden voor aan te wijzen. Maar daar moet je wel voor willen open staan. Anderzijds zijn er inderdaad ook dingen heel betrekkelijk en aan een bepaalde tijd gebonden. Daar hoort ook de manier van kleden bij. Houd het maar stemmig (=eerbiedig) en stichtend (= opbouwend) zou ik met Paulus zeggen (1 Kor. 10: 31,32,33). Ik duid het nu maar algemeen aan omdat ik niet in onvruchtbare discussies wil belanden. Daar had Paulus ook een hekel aan (1 Kor. 11: 16 en Rom.14:1).    

Ds. H. D. Rietveld

Dit artikel is beantwoord door

Ds. H. D. Rietveld

• Geboortedatum:
  06-11-1947
• Kerkelijke gezindte:
  Christelijk Gereformeerd
• Woon/standplaats:
  Nijkerk
• Status:
  Actief

106 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven