Vraag
Aan ds. Molenaar. Ik was laatst aanwezig in een belijdenisdienst in uw wijkgemeente in Dordrecht. In die dienst werd ook iemand gedoopt. U las het doopformulier niet voor, terwijl daar vragen instaan. Waarop is de doop dan gebaseerd?
Antwoord
We zijn natuurlijk gehouden onze kinderen te dopen op jonge leeftijd, op grond van het bevel van Christus. De kinderen zijn ook in het verbond begrepen en daarom mogen we hen het teken en zegel van Gods verbond niet onthouden. We lezen altijd het doopformulier met het oog op de doop van onze kleine kinderen. Er ligt heel veel onderwijs in het doopformulier. Meestal bespreken we dit formulier vooraf bij het dooponderricht, omdat de lijnen van het verbond op een heldere wijze worden weergegeven en uiteengezet. Het doopformulier is een kostbaar stuk van onderwijs in de leer van de Heilige Doop. De Heilige Doop is immers een teken en zegel van Gods verbond. We kunnen ook zeggen dat de doopvragen voor de kinderdoop een dubbele belijdenis zijn. De ouders doen belijdenis van het geloof en ze doen belijdenis voor hun kind, in de hoop dat het kind de belijdenis zal overnemen.
Inderdaad hebben we ook een formulier voor de doop voor volwassenen voor hen, aan wie als kleinkind de Heilige Doop om bepaalde redenen onthouden werd. Zelf heb ik die nooit gelezen bij een belijdenisdienst, omdat de vragen van de openbare geloofsbelijdenis eigenlijk dezelfde zijn als de doopvragen in het formulier, al zijn die in het doopformulier voor volwassenen wel stringenter gesteld, daar elke vraag apart beantwoord moet worden. Toch is de inhoud hetzelfde. Nu was het in de tijd, nadat het formulier was opgesteld vaak in sommige streken gewoonte dat vier keer per jaar ook gelegenheid was voor de kerkenraad openbare belijdenis des geloofs af te leggen. Dan werden de lidmaten toegelaten tot het Heilig Avondmaal. Dat gebeurde dus toen niet altijd in een dienst met (Palm)Pasen, wat later wel stringenter gebeurde. Die vaste belijdenisdienst vond al in de oude kerk en de eerste christengemeente plaats met veel rituelen.
Nu is belijdenisdienst wel altijd een vaste dienst, waarin ook de doop voor volwassenen plaats vindt. Je kunt het formulier lezen, maar dan zijn eigenlijk de belijdenisvragen die we tegenwoordig stellen overbodig, behalve de wellicht de vraag, met name in de Hervormde gemeenten, dat je met die gemeente of de kerk wilt meeleven en met de jou geschonken gaven meewerken aan de opbouw van de gemeente van Christus.
De beide formulieren nu te lezen acht ik overbodig. Met een bekend vertegenwoordiger van de Nadere Reformatie, Jakobus Koelman, die bezwaren had tegen vaste formulieren, willen we formulieren niet als een strakke wet gebruiken, al zijn ze natuurlijk wel een goede uitleg van de betreffende kerkelijke handeling die plaats vindt. Ik denk dat we daarom met belijdenis doen een keuze moeten maken.
Van een bevriende collega uit een ander kerkverband hoorde ik dat hij wel het doopformulier voor volwassenen las, maar dan de andere vragen met het oog op het belijdenis-doen naliet. Dus hij gebruikte ook één formulier. Ik acht dit juist. De inhoud van de vragen van het doopformulier zijn zeer rijk ook met het oog op het doen van belijdenis.
In ieder geval is belijdenis doen, als je als klein kind gedoopt bent, het beamen van de doop. Maar als je niet gedoopt bent als klein kind, word je op je belijdenis, hetzij aan de hand van de belijdenisvragen, hetzij aan de hand van de doopvragen bij de volwassendoop toegelaten tot de doop. De inhoud van al deze vragen is eigenlijk gelijk van inhoud, als zijn de formuleringen soms wat anders.
Zo zie je de nauwe verwevenheid van doop en belijdenis. De belijdenisvragen zijn doopvragen en de doopvragen zijn belijdenisvragen, daar de inhoud eigenlijk hetzelfde is. Er waren bepaalde streken in ons land, waar belijdenis doen ook plaats vond voor de kerkenraad, met het oog op het Heilig Avondmaal, maar de doop moest altijd plaats vinden in het midden der gemeente, dus ook de volwassendoop, die dan tegelijk een plechtige belijdenis was.
Ds. P. Molenaar, Lunteren
Dit artikel is beantwoord door
Ds. P. Molenaar
- Geboortedatum:22-05-1945
- Kerkelijke gezindte:PKN (Hervormd)
- Woon/standplaats:Lunteren
- Status:Actief
