Kredietcrisis

Ik heb een vraag m.b.t. de huidige kredietcrisis. Hoe moeten wij als christenen omgaan met het vertrouwen in de economie, vertrouwen op geld? Welke principes reikt de Schrift ons aan m.b.t. tot economie/crisis (liefst met bijbelteksten)? Hoe is de Kerk (vanaf Genesis tot nu) met economie en geld omgegaan? En hoe moeten we hierna verder, heeft het ook een (verootmoedigende?) boodschap? Het is misschien een te uitgebreide vraag, maar ik hoop dat hij beantwoord kan worden!

Beste vragensteller,

Je stelt inderdaad een hoop vragen die een uitgebreid antwoord kunnen krijgen. Zonder dat ik denk helemaal volledig te zijn, wil ik een aantal dingen aanreiken, zoals ik denk dat de Bijbel spreekt ten aanzien van geld, economie en vertrouwen. Je vraagt om een aantal teksten. Laat ik er drie geven om van daaruit te proberen om je vraag te beantwoorden.

Spreuken 30:7: “Twee dingen heb ik van U begeerd, onthoud ze mij niet, eer ik sterve; [8] IJdelheid en leugentaal doe verre van mij; armoede of rijkdom geef mij  niet; voed mij met het brood mijns bescheiden deels; [9] Opdat ik, zat zijnde, U dan niet verloochene, en zegge: Wie is de HEERE?  of dat ik, verarmd zijnde, dan niet stele, en den Naam mijns Gods aantaste.”

Mattheüs 6:20: “Want waar uw schat is, daar zal ook uw hart zijn” (eigenlijk gaat dit hoofdstuk vanaf vers 19 over economie).

Lukas 16:9: “En Ik zeg ulieden: Maakt uzelven vrienden uit den onrechtvaardigen Mammon, opdat, wanneer u ontbreken zal, zij u mogen ontvangen in de eeuwige tabernakelen. [10] Die getrouw is in het minste, die is ook in het grote getrouw; en die in het minste onrechtvaardig is, die is ook in het grote onrechtvaardig. [11] Zo gij dan in den onrechtvaardigen Mammon niet getrouw zijt geweest, wie zal u het ware vertrouwen? [12] En zo gij in eens anders goed niet getrouw zijt geweest, wie zal u het  uwe geven?”

Het belangrijkste gegeven uit de Bijbel ten aanzien van geld, rijkdom en economie is dat deze dingen nooit ons hart mogen innemen. Abraham was rijk, maar vertrouwde op God, net zoals Job. Agur bidt in Spreuken 30 om rijkdom noch armoede, omdat beide dingen hem van God losmaken. Jezus spreekt in Mattheüs 6 over ons vertrouwen. Lukas 16 is helemaal scherp. Het geld is niet van ons, maar door de Heere ons toevertrouwd: wij moeten hier op een verantwoorde manier mee omgaan. De rijke man in de gelijkenis die op dit gedeelte volgt, gaat verloren, omdat hij tekort schiet in de barmhartigheid: hij houdt alles voor zichzelf, zodat zelfs de honden niets krijgen.

Als wij bekijken hoe er met geld wordt omgegaan in de wereld, dan heeft de kredietcrisis ons heel veel te zeggen. Ik ben bang dat als we heel eerlijk zijn, de afgoderij van het geld veel dieper is doorgedrongen in de kerk dan wij vermoeden. Ik sluit mijzelf hier nadrukkelijk bij in. En daarom is de vraag “Hoe is de Kerk (vanaf Genesis tot nu) met economie en geld omgegaan?” niet een vraag die ons dichter bij de Bijbel zal brengen. Rijkdom is, althans dat denk ik, niet per definitie een zegen.

Er zijn mensen in de Bijbel bij wie het geld geen afgod is geworden, maar ik ben bang dat dit uitzonderingen zijn. Niet voor niets zegt Jezus dat een kameel eerder door het oog van de naald gaat, dan een rijke in het koninkrijk der hemelen (o.a. Lukas 18). In de geschiedenis van de Kerk/kerk is vaak gezegd “rijkdom = zegen”. Denk bijvoorbeeld aan de Gouden Eeuw of toen in het Romeinse rijk het christendom de staatsgodsdienst werd: beiden perioden zijn perioden geweest van verval voor de kerk.

De kredietcrisis laat zien dat economie en geld de meest belangrijke plaats in het leven van de westerse mens heeft. Met de opmerkingen hierboven heb ik willen aangeven, dat dit haaks op de Bijbel staat. De afgelopen twee decennia kon het allemaal niet op: meer, meer en nog meer. De westerse mens leefde voor wat hij niet had in plaats van veel mensen in tweede en derde wereld leven van wat zij wel hadden (en dat is heel veel minder dan wij hebben). Ik betrap mezelf er heel vaak op dat ik denk “dat heb ik nog niet en dat wil ik hebben.” Door zo te denken werden gelduitgaven steeds meer risicovol, totdat het klapte: want we wilden nog meer. De kredietcrisis wijst ons de weg van verootmoediging: zelfonderzoek of de economie en het geld onze god is.

Welke weg wijst de Bijbel? Ik begeef me nu op enigszins moeilijk terrein, omdat ik niet echt econoom ben. Maar laten we eerst leren ons te matigen in onze uitgaven. Heel scherp gezegd, laten we elke stuiver die we uitgeven, biddend uitgeven. Ik zelf kom dan alleen met schuld weg, want dat doe ik ook niet. Maar deze weg wijst de Bijbel, als de ernst van Lukas 16 ons hart doordringt. Als wij net als Agur geen rijkdom of armoede kennen, maar werkelijk leren verstaan wat het is te bidden “Geef ons heden ons dagelijks brood” en te danken dat we dat hebben, dan hoeven het allemaal niet meer en luxer. De economie leert dat geld moet worden uitgegeven, maar ik zou voorzichtig willen stellen dat de Bijbel deze weg toch niet wijst. Laten we tevreden zijn met wat wij hebben, verantwoord met ons geld omgaan en vooral ook denken aan de naaste die het minder heeft. Ik denk dat dit een boodschap is van de kredietcrisis. Bovendien, hoe erg de crisis ook wordt, toch leert Christus ons in Mattheüs 6 ons vertrouwen te stellen op God. Dit vertrouwen is prachtig verwoord in HC zondag 1 en 10.

Ik hoop dat ik een beetje antwoord heb gegeven op je vraag. Ik sta open voor nieuwe vragen en toelichtende vragen. Misschien gaat het antwoord een iets andere richting uit, maar ik elk geval hoop dit dat dit antwoord ons beiden en hopelijk nog meer mensen weer aan het denken zet hoe afhankelijk ons denken is van economie en geld: daarop mag ons vertrouwen niet staan. Ons vertrouwen moet in voor- en tegenspoed op God staan en met Hem komen wij nooit bedrogen uit.

M. W. Muilwijk

Dit artikel is beantwoord door

Ds. M.W. Muilwijk

• Geboortedatum:
  23-12-1980
• Kerkelijke gezindte:
  Hersteld Hervormd
• Woon/standplaats:
  Aalst
• Status:
  Actief

143 artikelen

Dit panellid heeft meerdere artikelen geschreven