Vraag
Aan Els de Bruin van Eleos. Heeft een vroeg-narcistische dynamiek dan ook te maken met een narcistische persoonlijkheidsstoornis, een soort mildere vorm ervan misschien? Kunt u mij ook uitleggen wat een psychotische organisatie van de persoonlijkheid is? Mij is niets duidelijk uitgelegd namelijk.
Antwoord
Allereerst wil ik benadrukken dat het van belang is dat degene over wie dit gaat de formuleringen bespreekt met degene die dit zo heeft opgeschreven. Ik kan alleen uitleggen wat er in algemene zin met deze woorden wordt bedoeld, terwijl de onderzoeker deze termen heeft gebruikt met de onderzochte in zijn/haar hoofd.
Een persoonlijkheidsstoornis verwijst naar patronen in iemands gedrag en emotionele beleving zoals die zichtbaar worden over langere tijd in iemands leven. Die patronen worden dus zichtbaar. Als je voldoende kenmerken in iemands gedrag kan aanwijzen, stel je een persoonlijkheidsstoornis vast. Daarom is persoonlijkheidsstoornis een beschrijvende diagnose: beschrijft in een enkel woord een gedragspatroon dat problemen veroorzaakt, maar levert geen verklaring daarvoor.
De term vroeg-narcistische dynamiek beschrijft een innerlijk krachtenspel binnen de persoon van de onderzochte, dat zich in principe aan de waarneming van het blote oog onttrekt. Je kunt er aanwijzingen voor vinden middels psychologisch onderzoek op allerlei manieren. Daarbij blijft het een theoretisch begrip: het is niet op een harde manier vast te stellen, maar je kunt aanwijzingen vinden die de veronderstelling dat er sprake is van een dergelijke dynamiek waarschijnlijker maken. Bij mensen met een narcistische persoonlijkheidsstoornis, is het waarschijnlijk dat daar een vroeg-narcistische dynamiek onder zit, maar het hoeft niet. En een vroeg-narcistische dynamiek leidt al helemaal niet automatisch tot een narcistische persoonlijkheidsstoornis.
In een psychotische organisatie van de persoonlijkheid is de afgrenzing van het zelf ten opzichte van de ander niet goed tot stand gekomen, en daarmee ook de afgrenzing tussen binnen- en buitenwereld, tussen fantasie en realiteit. Dit kan veel angsten en gevoelens van bedreiging met zich mee brengen. Om deze angsten weg te houden, verkeert iemand met een psychotische organisatie het liefst in een symbiotische relatie - een geïdealiseerde relatie met een ander waarin de grenzen tussen zelf en de ander in de beleving ontbreken en waaruit agressie of andere negativiteit wordt weggehouden.
Met vriendelijke groet,
Els de Bruin
